कोंकणी विश्वकोश : १ हिंदीतल्या नामनेच्या नायक-नायिकेक घेवन कन्हय्यालाल मुन्शी हाच्या एके कादंबरीचेर ‘बे खराबजन' हो चित्रपट हिंदी आनी गुजराती भाशेत तयार केली (१९३७). १९३९ त, सरदार चंदुलाल शहा हाणें ‘अछूत' हो। अस्पृश्यतायेचेर सादर केल्लो बोलपट तंत्रीक नदरेन सुर्वेच्या हेर गुजराती व्ही. एम्. व्यास हाचो ‘रानकदेवी' (१९४६) ह्या इतिहासीक चित्रपटाच्या उत्पन्नान फाटले सगळे उच्चांक मोडले. व्यास हाचो 'नागदेवता' (१९५५) होय चित्रपट बरो चल्लो. म्हाझूज काळांत गुजराती चित्रपटसृश्ट थंडावल्ली. पूण फिल्मावयले निर्बध पयस जातकच रतिलाल पुनातर हाणे 'गुणसुंदरी' हो चित्रपट सादर केली. निरुपा रॉय आनी मनहर देसाई हांणी ह्या चित्रपटांत मुखेल भूमिका केल्ल्यो. रतिलाल पुनातर हाणे आपल्या अजित पिक्चर्सवरवीं ‘मंगल फेरा' आनी 'गाडोनोबेल' हे दोन चित्रपट सादर केले. १९४७-४८ ह्या काळांतले कांतिलाल रात्रेड हाच्या 'कंकु’ (१९६९) ह्या चित्रपटाक १९७० त, बरे अभिनेत्रीचो पुरस्कार पल्लवी मेहता हे नायिकेक मेळ्ळो. नामनेचो दिग्दर्शक रवींद्र दवे हाचे जेसल तोरल' (१९७१), ‘राजा भर्तृहरी' (१९७३), 'होताल पद्मिनी' आनी 'कुवरबाईनु मामेरु' (१९७४) हे १९७२ चो सर्वोत्तम चित्रपटाचो राश्ट्रीय पुरस्कार मेळ्ळो. बाबुभाई मिस्त्री हॉणे दिग्दर्शित केल्लो ‘रानकदेवी' (१९७३) हो चित्रपट खूब गाजली. १९७६-८८ ह्या काळांत सुमार ३४५ गुजराती चित्रपट तयार जाले. पंजाबी चित्रपटः मूकपटाच्या काळांत पंजाबांत ए. आर. करदार हाचे युनायटेड प्लेअर्स कार्पोरेशन आनी आर एल्. शोरे हाचें 'पंजाब फिल्म कंपनी' हीं दोन चित्रपटघरां आशिल्लीं. हिंदमाता सेिनेटोन हे संस्थेन १९३५ त ‘इष्क-ए-पंजाब हो पयलोच पंजाबी बोलपट मुंबयंत सादर केली. १९३६ त, ‘शीला' हो एकूच पंजाबी बोलपट कलकत्त्याच्या मादन थिएटर्स लि. हे संस्थेन सादर केली. १९३८ त, ‘हीर सिआल' हो। एकूच पंजाबी बोलपट इंद्र मुव्हिटोन संस्थेन कलकत्त्याक तयार केल्लो. १९३९ त, कलकत्त्यांत चार, मुंबयंत एक आनी पंजाबांत दोन अशे सात पंजाबांत तयार जाल्लो पयलो पंजाबी बोलपट. त्याच वसर्ग कमला नूरजहाँ गाजली. १९४१ सावन पंजाबी बोलपटांची निर्मिती पंजाबांत जावपाक लागली. पंजाबची फाळणी जातकच लाहोर हें म्हत्वाचे शिक्षणीक आनी कमी जाली. दिग्दर्शक जुगल किशोर हाचो ‘जग्गा' (१९६४) आनी दिग्दर्शक पी. पी. महेश्वरी हाघो 'सतलज दे कंडे' (१९६७) ह्या पंजाबी चित्रपटांक रूप्यापदकां मेळ्ळीं. ‘नानकनाम जहाज' (१९६९) ह्या पुरस्कार एस्. मोहिंदर हाका मेळळो. सुरवातीच्या काळासावन १९८८ मेरेन सुमार २४५ पंजाबी चित्रपट तयार जाले. ओडिया चित्रपटः काली फिल्म्स संस्थेन ‘सितार विवाह' (१९३६) हो ओडिया भाशेंतलो पयलो बोलपट कलकत्त्याक निर्माण केली. १९४८ १९६२ त, सगळ्यांत चड सात आनी ताचेआदी १९६० त, पांच ओडिया बोलपट प्रदर्शित जाल्ले. १९६० पयलीं जे बारा ओडिया चित्रपट ԱԶԳ 3 चित्रपट आयिल्ले, तातूंत धा पौराणिक आशिल्ले. बसंतकुमारी पटनाइकचे कथेवयल्यान काडिल्लो 'अमरा बाटा' (१९६४) आनी के. सी. महंती हाचे कथेव्यल्यान तयार केल्लो ‘का' (१९६५) ह्या चित्रपटांवरवीं प्रेक्षकवर्ग मोजकोच आसता. ओरिसांतल्या सैमाची आनी सृश्टीची मृणाल सेन ह्या बंगाली दिग्दर्शकान ‘मटीर मनीष' (१९६६) हो ओडिया भाशेतलो एक बरो चित्रपट सादर केली. ह्या चित्रपटांत मा. मनीष, प्रसन्नता, नंदा, शरा पुजारी, भानुमति आनी सुजाता ह्या कलाकारांनी मुखेल भूमिका केल्ल्यो. ओडेिया चित्रपटसृश्टीत चित्रपटनिर्माती, दिग्दर्शिका, अभिनेत्री आनी (१९६२), ‘का' (१९६५) आनी ‘स्त्री' (१९६९) ह्या तिच्या चित्रपटांक राश्ट्रीय पुरस्कार फाव जाल्यात. तिणे 'श्री जगन्नाथ' ह्या ओडिया चित्रपटांत भुरगेपणांत कृष्णाची भूमिका केल्ली (१९५०). तिची घरकार गौरप्रसाद घोष होय एक बरो अभिनेतो आनी दिग्दर्शक आसा ‘श्री लोकनाथ' (१९६०), ‘जीवनसाथी' (१९६३), 'साधना (१९६४), ‘मटीर मनीष' (१९६६), 'अरुंधती' (१९६७), ‘स्त्री' (१९६९) ह्या ओडिया चित्रपटांक राश्ट्रीय रूप्यापदकां फाव जाल्यांत, तशेंच ‘अदेिना मेघा' (१९६९) आनी ‘संसार' (१९७१) ह्या चित्रपटांक राश्ट्रीय पुरस्कार मेळ्ळ्यात. सुरवातीकसावन १९८८ मेरेन सुमार २१८ असमिया चित्रपटः ओडिया चित्रपटांसारकेच चडशे असमिया संस्थेन सादर केल्लो ‘योगमती’ हो पयली असमिया बोलपट (१९३५). तेउपरांत १९३९ त, तेच संस्थेन 'इंद्रमालती’ हो दुसरो चित्रपट काडलो. १९४१ त, आरोरा फिल्म कॉर्पोरशनान 'मनोमती’ हो चित्रपट काडलो. फुडल्या ६ वसात एकूय असमिया चित्रपट आयलोना. १९५३ सावन असमिया चित्रपटांची निर्मिती नेमान जावपाक लागली. ते उपरांतचे कांय चित्रपट अशेः ‘रोंगा पोलीस' (१९५८); 'पूबेरून' (१९५९); 'शकुंतला' (१९६१, हातूंतलो थोडो भाग रंगीत आशिल्लो); 'लोटीघोटी' (१९६६, राश्ट्रीय पुरस्कार); ‘अरण्य’ (१९७१, राश्ट्रीय
- ‘ममता' (१९७३, रूप्यापदक). डॉ. भूपेन हजारिका हाचो आसामी लोककथेचेर आदारित कामरुप चित्र संस्थेची 'प्रतिध्वनि' ह्या चित्रपटाक रूप्यापदक मेळिल्लें (१९६४). ब्रिजने बरुआ ही असमिया चित्रपटांतली नामनेचो निर्माती, दिग्दर्शक, संगीतदिग्दर्शक आनी नट जावन आसा. ताणे चौधरी चित्रायन खातीर तयार केल्लो ‘मणिराम दिवान' (१९६३) आनी रंगधर सिनेप्रॉडक्शनखातीर तयार केल्ली ‘डॉ. बेझ बरुआ' हे चित्रपट खूब गाजले. बरुआ आर्ट प्रॉडक्शनच्या 'स्मृतीरापारश' (१९५६) ह्या चित्रपटाक लागून तो फुडें आयलो. ताच्या फुडल्या वसा 'एरा बाटोर सूर ह्या चित्रपटांक लागून दिग्दर्शक-कलावंत डॉ. भूपेन हजारिका हाचे नांव गाजले. ‘लोटीघोटी' (१९६६) चित्रपटांतल्या सर्वोत्तम अभिनयाची पुरस्कार मेळयल्लो विजय शंकर हो आसामांतलो नामनेचो नट आसा.
असमिया चित्रपटांची मागणी मर्यादीत आशिल्ल्यान हांगाची चित्रपटनिर्मिती खूब कमी आसता. १९६७ मेरेन सगळे असमिया चित्रपट कलकत्ता हांगा तयार जाताले; पूर्ण राज्य सरकारन १९६७ त, गुवाहाटी असमिया चित्रपट सादर करपी ज्योतिं प्रसाद ह्या कलाकाराचे नांव ह्या चित्रपटनिर्मितीघराक दिलां. १९७१ च्या पांच चित्रपटांत 'जय बियोग' आनी 'मानव और दानव' हे चित्रपट गाजले. १९७२ त सात आनी १९७३ त णव असमिया चित्रपट आयले. सुरवातीच्या काळासावन १९८८ मेरन सुमार १६० असमिया चित्रपट तयार जाले.
