कोंकणी विश्वकोश : १ म्हत्वाचीं थळांः राजधानी बेिजोंग (पयलींची पिकींग), शांघाय, कॅटन हीं हांगाचीं व्हडली शारां; तेभायर चुंगकिंग, वूहु तिन्त्सन, मूकडेन, शारां आनी गांवगिरे वाठार चीनांत बरेच आसात. कॅश्गार, खोतान, गाटोंक, तिबेटची राजधानी ल्हासा हीं शारां थंयचे सैमीक सोबेितकायेक, वणत आनी चीनांतलो कालवो (लांबाय १,९०० किमी.) जो यांगत्सी - कॉ. वि. सं. मं.
- हाता-पांयांक वा कुडीच्या दुखपी अवयवाक
(Magnetotherapy) ğgąffERIT Êt खूब पूर्विल्ली चिकित्सा पध्दत शब्द वापरल्यात. पयलीचे राजा आपली शक्ती राखून दवरपाखातीर चुंबकाचो वापर करताले. ईजिप्तची सौंदर्यसम्राज्ञी क्लिओपात्रा ही बांदून दवरताली, अशी एक दंतकथा आसा. काळांतरान ही चिकित्सा ना जाली. पूण फाटल्या कांय दशकांत हे चिकेित्सेक रशिया, चीन, जपान, अमेरिका ह्या देशांत बरीच चालना मेळ्ळया आनी ह्या मळाचेर नवें नवें संशोधन चालू आसा. चुंबकाक मॅगनेट (Magnet) ; नांव पडले, ते माग्नेस (Magnes) नांवाच्या राखण्याक लागून. तो एकदां ग्रीस देशांतल्या माऊंट आयडा ह्या दोंगराचेर भोवता आसतना अकस्मात ताची लोखणी तोपी एका फातराक दसून उरली. जेन्ना ताणें ती काडपाचो यत्न केली तेन्ना तो फातराक Magnet हें नांव पडले. असल्या ह्या Natural Magnots फातरांक loadstone 3F HEUET. शक्तीचो चुंबक कुडीच्या खंयच्या अवयवाक लावपाचो हाका चुंबकचिकित्सेत खूब म्हत्वाची सुवात आसा. चिकित्सा (therapeutic) चुंबक वेगवेगळ्या आकाराचे आर्नी शक्तीचे आसतात. सादारणपणान कर्मी (low), मध्यमा। medium आनी उच्च high शक्तीचे चुंबक वापरतात. ह्या चुंबकांक मुळावे चुंबक (basic magnots) अशे म्हण्टात. कमी आनी मध्यम शक्तीचे चुंबक नाजूक अवयवांखातीर वापरपाचे आसतात. तशेच ल्हान भुरण्यांखातीर कमी वा मध्यम शक्तीचे चुंबक वापरचे पडटात. पोरन्या दुयेसांक (chronic diseases) आनी जाण्टया मनशांक वापरपाचे
- RT São (magnetised water) करपाखातीर जाता. चुंबक सादारणपणान सुमार १५ ते २५ मिनटां सकाळ-सांज वापरचे पडटात. पूण थाराविक अशे नेम नात. ते रोग्याच्या दुर्येसाचे स्थितीचेर आदारुन
दुर्येसाखातीर वापरपाच्या खाशेल्या चुंबकाचो काळ (duration) थारता. दरका चुंबकाक दोन धुव (poles) आसतात. एक दक्षिण (south) आनी दुसरो उत्तर (north) दरेका धुवाचीं लक्षणां वेगवेगळीं आसतात. भारतांत चुंबकचिकित्सा सुमार ३० वसाँपयली सुरू जाली. ताचे सगळे श्रेय बंगालचो नामनेचो शास्त्रज्ञ डॉ. ए. के. भट्टाचार्य हाकावता. तशेच दिल्लीचो डॉ. आर. एस्. ठक्कर आनी डॉ. एच्. एल्. बन्साल अमेरिकेत डॉ. ई. के. मॅक्लीन आनी डॉ. आल्बर्ट रॉय डेव्हिस हॉणी चुंबक ૭૬ રૂ चुंबकचिकित्सा चिकेित्सेच्या विशयाचेर उपाट संशोधन केलां. डॉ. ई. के. मॅक्लान हाच्या म्हणण्या प्रमाण शक्तिशाली चुंबकीय #aff (high magnetic field) कितलेशेच कॅन्सरचे पेिडेस्त ताणे बरे केल्यात, अशें ताचे मत आसा. डॉ. आल्बर्ट रॉय डेव्हिस हाच्या म्हणण्याप्रमाण चुंबकीय उपचार पोटखणे (Gastric Ulcer) 3Tf HTa (Rheumatism) ET găTRR gr गुणकारी उदकाक अजापांचे उदक (wonder water) अशे म्हण्टात. जपानांत प्रमाणांत वापर करतात. जपानचे रिस्ट बँड (wrist Band- रगत दाब नियंत्रण करपी साधन) आनी चुंबकीय माळ (Magnetic Necklace) जाता. चुंबकीय चोळयो दुखीआड खूब उपेगाच्यो आसात, अशें सिध्द चुंबकचिकेित्सा हे शास्त्र सैमीक नेमांचेर आदारिल्लें आशिल्ल्यान ताचेपसून कसलोच दुश्परिणाम जावपाची शक्यता ना. तरी फुडले नेम पाळचे पडटातः १. चुंबकीय उपचार लांकडाचे फळयेचेर वा खाटीचेर घेवप २. व्हडलें चुंबक नाजूक अवयवांक लावंचे न्हय. ३. व्हडलें चुंबक लायतकच रोखडेंच न्हावचे न्हय. अर्द वर तरी रावन उपरांत न्हाण घेवचे, वा न्हावन जातकच उपचार घेवंचे. ४. रित्या पोटाचेर उपचार घेवंचे. ५. चुंबक जमनीर दवरचे न्हय वा आपटूचे न्हय. ६. गुरवार हरकत ना. ७. लहान भुरग्यांक हातापांयांचेर चुंबक लावचे न्हय. ८. उपचार घेतकच रोखडोंच थंड पेयां घेवंची न्हय. चुंबकाचे कार्य मुखेल करून रगतांतल्यान चलता. चुंबक कुडीक लायतकच चुंबकाचीं सूक्ष्म ल्हारां कुडींत प्रवेश करतात. ताका लागून रगताभिसरण (blood circulation) जलद जाता. रगतवाहिन्यांतल्यान हेमोग्लोबीन (haemoglobin) सोपेपणान व्हॉवपाक लागता. कॅल्शियम अानी कॉलेस्टरोलसारक्या पदार्थाची रगतांतलो थर कमी जाता. ताकी काळजाचे कार्य वेवस्थित चालू जाता. ताका लागून ऊंच रगतदाब सारक्या कितल्याशाच रोगांपसून राखण मेळटा. जांकां high cholesterol चे दुयेंस आसा, तांणी ही चिकित्सा केली जाल्यार तांचे कोलेस्टरोल बच्याच जाणकारांचे मत आसा. चुंबकाच्या वापराक लागून नाका आशिल्ले क्षार आनी विशारी द्रव्यां कुटीभायर घालप जाता आनी पुराय कुडीचे कार्य सुरळीत जाता. चुंबकाक लागून कुडीची रोगप्रतिकार शक्तीय वाडेिल्ल्यान रोगनिवारण जाता. चुंबकाच्या वापराक लागून अंतग्रंथी (hormones) ची स्त्राव नियमित जाता आनी कातींत तिकतिकसाण येता. अशक्त पेशोंक ताकद मेळटा. पचनसंस्थेचेर एकदम बरो परिमाण जाता. मुत्रपिंडाच्या दुयेंसाचेर चुंबकीय उदक एकदम गुणकारी जावन आसा. मुतूंक जायना जाल्यार चुंबक-उदक आनी उदक समप्रमाणांत दर पांच-धा मिनटांनी दित रावल्यार मुर्तृक जाता. चुंबक उदक हें वखद आसा. ताका लागून साद्या उदकासारको ताची उपेग करवो न्हय. हें उदक सादारण अदौ ग्लास जाल्यार स खेपे लेगीत घेतात. चुंबकीय उदक तीन प्रकारचे आसताः १. उत्तर धुव चुंबकीय उदक २. दक्षिण ध्रुव चुंबकीय उदक ३. मिश्र चुंबकीय उदक. दूद वा हेर पेयां लेगीत चुंबकीय करूं येतात. दूद चुंबकीय केल्यार ताची गुणवत्ता कितल्याशाच पटीनी वाडटा, अशें रशियन शास्त्रज्ञांनी सिध्द केलां. चुंबकीय दूद लैंगीक दुबळेपण घालोवपाखातोर वापरतात.
