जंजिरा संस्थान-ज धील बडयता. पड्डया फाटल्यान एका पेंचिल्ल्या कॉडयाचे सकयले वटेन ४१ दिवे पेटत आसतना बावल्यांच्यो सांवळ्यो स्पश्ट दिसनात. पूण सगळ्योच वाती पेटपाक लागतकच तांचे व्यवस्थित आनी सोबेित आकार दिसपाक चित्रदिवे (Magic Lantern) as TRTRT. आंध्र प्रदेशांतलो छायानाट्य हो 'यक्षगान' ह्या लोकनाटयाचीच भाग समजतात. छायानाटघाचे हे खेळ वसंत ऋतूत करतात. ह्या खेळाचे सुर्वेक कांय धर्मीक विधी करपाची चाल आसा. ओरिसांतल्या रुख, खोपी, आसनां दाखयतात. - महाराष्ट्रांत 'कुंपणावरून' हें पयलें छायानाट्य श्री. बा. रानडे हाणे बरयले. ताचो प्रयोग मुंबय २८ एप्रिल १९४७ देिसा जालो. उदय शंकर, डॉ. चारुशीला गुप्ते हांणीय छायानाट्याचे कांय प्रयोग केल्यात. दर्पण अकादेमी आनी नाट्यसंघ, अहमदाबाद ह्या संस्थांनी छायानाटयाचे कलेचे पुनरुज्जीवन केलां. तांणी छायानाट्य सादर करपाचे पध्दतीत कांय सुदारणाय घडोवन हाडल्यात. लांब कथानकाच्या जाग्यार ल्हान, सुटसुटीत कथानक, नवे तंत्र पध्दतीन वापरिल्ली आवाजा आनी उजवाडा येवजण आनी संगीताची साथ हांकां लागून तांच्या छायानाट्याचे खेळ चड प्रभावी जातात. सोळाव्या शेंकडयाच्या पयल्या अदति विजयानगर साम्राज्यकाळांत 'रामायण रंगनाथन' हें छायानाट्य सादर केल्लें असो उल्लेख मेळटा. पावले. थंय ताचे मूळ स्वरुप बदलून तें विनोदी जाले. सतराव्या 3 शेंकडयांत अमेरिकें, - .ि फुडें एकुणिसाव्या शेकडधांत Broken Bridge हें छायानाटय खुब गाजले आनी डॉम्नीक सेराफॅ आनी छायानाट्धाचे चित्रपट घेवपी लॉट्टे रायनेिगर हो। - कीं. वि. सं. मं. जंजिरा संस्थानः ब्रिटीश काळांतल्या हिंदुस्थानांतले मुंबय इलाख्या लागसारचे महाराष्ट्रांतले एक संस्थान. काठेवाडांतलें जाफराबाद लेगीत हातूंत आस्पावता. दोगांयचे मेळून वट्ट क्षेत्रफळ ९३३ चौ.किमी. आसा. लोकसंख्याः सुमार १ लाख (१९४१). ‘जझीरा' (म्हळ्यार जुवो) ह्या अरबी शब्दावयल्यान 'जंजिरा' हें नांव पडले. मराठी कागदपत्रांत अस्तंतेक अरबी दर्या, उत्तरेक कुलाबा जिल्ह्यांतल्या रोह्याची खाडी ह्यो संस्थानाच्यो शिमो जावन आसात. अहमदनगरचे निजामशाहींतल्या हबशांनी (सेिद्यांनी) कपट करून तो शिवाजीन खूब यत्न केले, पूण तातूंत ताका यश आयलेंना. आदिलशाहीकडल्यान शिवाजी आड संरक्षण मेळना, हें पळोवन हबशांनी ●この कोंकणी विश्वकोश : १ १६७० त मोगलांची मांडलिकी पत्करली आनी फुडें ते मोगल नौदलाचे थारायल्लें १६८२ त संभाजी आनी १७३३ त आंग्रे-पेशवे हांच्यो धुरयो रायगडमेरेनचो आनी मावळांतली सगळो वाठार सोडची पडली. १७३६ त चिमाजी आप्पान सिद्दीसात ह्या हबशी मुखेल्याक झुजांत जिवो ते १७६२ त जंजियाच्या शेकातळा आयले. सुरतेच्या सिद्दी हिलालान १७३१ त तांचीं जहाजां धरून दंड मागलो; तो दिवप शक्य ना म्हूण ठाणेदारान १०४ चौ.किमी. चो हो वाठार सिद्दीकूच विकलो. तेन्ना सिद्दी हिलाल आपल्या जंजिच्याच्या भाऊबंदांची चाकर म्हूण कारभार पळोवपाक लागलो. अठराव्या शेंकडयाचे अखेरेक नाना फडणीसान जंजियाचे गादयेखातीर चलिल्ले भितल्ले धुसफुशीचो फायदो घेतलो आनी गादयेचो एक हकदार बालूमिया हाका सुरतेकडली सचिनाची जहागीर दिवंक लायली. अशे तरेन ताणे पेशव्यांची शेक चलोवपाचो यत्न केली. १८३४ त जंजिरा संस्थान ब्रिटिशांचे मांडलिक जालें. तांणी थंयची १८६८ त एका ब्रिटीश पॉलिटिकल एजंटाची नेमणूक जाली. पोलीस आनी न्याय हीं खातीं ताचेकडेन आयलीं. श्रीवर्धन, मुरुड आनी म्हसाळे तांकां जहागिरी आशिल्ल्यो, २३ खेडीं जहागेिरीत दिल्लीं. शेतकाम आनी आशिल्ली. ह्या संस्थानांत बेने-इझाएल जमातीचे मराठी भाशीक आसप, हें संस्थानाचे आनीक एक खाशेलेपण. १८७४ सावन मुंबय-दासगांव बोटी जंजिरा-श्रीवर्धनाक रावपाक लागल्यो. जाफराबाद हेंय एक बरै बंदर आशिल्लें. १८८० त डाकघर जाल्यो. संस्थानाचे उत्पन्न सुमार १० लाख रुपयांमेल आशिल्लें. स्वातंत्र्या उपरांतच्या काळांत जंजिरा संस्थानाची आस्पाव महाराष्ट्राच्या अस्तंत जिल्ह्यांत जालो. - कीं. वि. सं. मं, ज: देवनागरी अक्षरमालेंतलें आठवें अानी 'च' वगाँतलें तिसरं व्यंजन. हाचो उच्चार ताळवेंतल्यान जाता. ह्या आयच्या 'ज' वर्णाचीं हीं आदली লাম্ব হলা, উন এ EE E ऽज। हातूंतली पयली अवस्था गिरनारच्या लेखांत, दुसरी इ.स. च्या दुसच्या राजा दुर्गगणाच्या झाळपाटण हांगाच्या लेखांत (इ.स. ६८९) आनी
