कोंकणी विश्वकोश: १ पक्ष स्थापन केली. १९७७ चे लोकसभेचे वेंचणुकेंत जनता पक्षाक जिवीतकार्याक फाव अशी ‘लोकनायक' ही पदवी ताका दिली. ताणे बरयल्लीं पुस्तकां अशों: why socialism' (१९३६), ह्या पुस्तकांत ताणे आपले राजकी भुमिकेची सविस्तर चर्चा केल्या; Towards Struggle (?& 8 &), #II पुस्तकांत राश्ट्रीय चळवळीची कारणमीमासा São TRT&T; A plea for the reconstruction of Indian Polity of From Socialism to Sarvodaya (१९५९). – कीं. वि. सं. मं. जरथुश्त्रः पारशी (जरथुश्त्री) धर्माचो संस्थापकः झरथुष्ट्र वा बरपावळीप्रमाण जरथुश्त्राची काळ इ.स.प. ६५० च्या सुमाराक आमूंक मात ताची काळ इ.स.प. सुमार ६२०० वा ताच्याकूय पयलीचो अशें नांवाचो अध्यात्मविद्यावेिशींचो जो मंत्रविभाग आसा, तो ऋग्वेदांतल्या देखून, गाथांचो आनी जरथुश्त्राची काळ ऋग्वेद संहितेइतलो पूर्विल्लो गाथांची रचनाकाळ इ.स.प. सुमार १,५०० वसाँइतलो आसूक जाय, अशें महण्टात. जरथुश्त्राची जल्म इराणचे वायव्येक आशिल्ल्या आझरबैजान (पारशी नव्या वसाची पयलो दोस) जालों अशे म्हण्टात. 'देनकर्त' च्या सातव्या भागांत जरथुश्त्राच्या जल्माविशींची अपूप कथा आयल्या. प्रत्यक्ष अहुर मज्दाचे तेज आशिल्लो दिव्य अंश दोग्धोवाच्या पोटांतल्या गर्भात येवन रावलो आनी तें दिव्य तेज आशिल्लो जरथुश्त्र जल्नाक आयलो, धादोसभरोत जावन म्हळे, ‘स्पितम घराण्यांतलो आश्रव जरथुश्त्र जल्माक जरथुश्त्राचो उदय जावचेपयलीं इराणांत धर्माच्या नांवाखाल अंधश्रध्दा, आनी सगळ्याक अधर्म मजिल्लो. पुरोयत लोकांचो राजा, राजवाडे, बशिल्ल्यान सगळी इराणी प्रजा पुरोयत वर्गाच्या हीन आचार-विचारांच्या शेकातळा आशिल्ली. आपल्या धर्माची थापणूक करतना जरथुश्त्राक पुरोयत वर्गाच्या खर भौसाक उदात्त एकेश्वरवादाची शिकवण दिवन बरे आचार, बरे विचार आनी बरें कर्तुप हांचे दिसपट्टे जिणेत आचरण करपाची प्रेरणा दिली आनी मन:शांती आनी शाश्वत सुख मेळोवपाखातीर सदाचाराची नितळ-नेिवळ जीण जियेवपाक शिकयले. ‘गाथा' (यस्न २९.१) त अशे म्हळां, की ‘धर्तरच्या आत्म्यान (गॅउश् उर्बा) परमेश्वराकडेन काळजांतल्यान अशी प्रार्थना केली को धर्तरचेर पातकां आनी अनीत वाडत आसा. ह्या अधर्मापसून आनी विनाशापसून सृश्टीचे रक्षण करपाखातीर हे परमेश्वरा (अहुर मज्दा), तुजेबगर आतां अहुर मज्दाची कृपा आनी आशीर्वाद मेळोवपाखातीर जरथुश्त्रान धा वसाँ एकांतांन रावन आत्मचिंतन केलें, आपल्यो इत्सा, व्यथा आनी दुखखां ताणे परमात्मचिंतनात आसतना वा प्रार्थना रुपान अहुर मज्दाक , ७९९ जरथुश्त्र-जरदाळू केलो आनी दैवी प्रेरणेवरवीं लोकांची उध्दार करपाच्या वावराक सुरवात केली. परमात्मचिंतनात आसतना ज्या गूढ तत्त्वांची आनी खोल विचारांची जरथुश्त्राक स्फूर्त मेळ्ळी, ते विचार 'गाथा' रुपान अवेस्ता मार्गदर्शन मेळयलें, हें ‘गाथा' - यस्न ४४ हाचेवेल्यान स्पश्ट जाता. उजवाड हाडपाचो यत्न जरयुश्त्रान केली. लोकांक जागोवन सदाचरणाचे जनावरांक छळप, सोमपान (होमपान) करप असले उपदेश करपी दिली. दैवी जिणेपसून पयसावनासतना स्वताच्या सुखाखातीर आयकुपाखातीर इराणच्या वेगवेगळ्या वाठारांतले जायते दर्शन घडटा. सुरवातीक-सुरवातीक ताच्या उपदेशाक बरो प्रतिसाद अनुयायी नेळनात, म्हूण जरथुश्त्र कश्टी जातालो. ‘गाथा' - यस्न ४६ त ताची हो तळमळ दिसून येता. हे कश्टी वृत्तीन तो परमात्म्याक 'हांव खंय वचूं? पावल खंय घालू?' अशी कळवळून प्रार्थना करतालो. फुडें मेळ्ळी. आपल्या नव्या धर्माची प्रचार करीत तो निमाणो राजा विश्तास्प हाच्या दरबारांत बॅक्ट्रियांतल्या (सद्याच्या अफगाणिस्तानांतल्या) बाल्ख हएचत्-अस्पाच्या वंशजांनी जरथुश्त्राकडल्यान सगळ्यांत पयली दीक्षा घेतली (गाथा-यस्न ४६.१५), तेउपरांत व्होरवा घराण्यांतल्या धर्मविचारांचेर आपलो पुराय भावार्थ दवरून कितल्याशाच लोकांनी ताचो नवो धर्म आपणायलो. राजा विश्तास्प लेगीत जरथुश्त्राचो अनुयायी जालो. अशेतरेन जरथुश्त्री वा पारशी धर्माचो प्रसार नेटान वाडून तो इराणचो राश्ट्रीय धर्म जालो. केली. गाथे उपरांत रचिल्ल्या 'अवेस्ता' धर्मग्रंथांत बरे आचार-विचारकर्तुपांचे अधिश्ठान आशिल्लो म्हान मनीस म्हूण ताची व्हडवीक गायल्या. जरथुश्त्रान सगळे प्रजेक आपलो पारशी धर्माविशींचो दिव्य संदेश दिवन आत्मनिर्भर जीण जियेवपाक मार्गदर्शन केलें. इराणी प्रजेक शुध्द आनी म्हान वेिभूतिच्या तोलामोलाचो वावर केल्लो जरथुश्त्र इराणी प्रजेच्या चमत्कारीक कथा अानी आख्यायेिकांची भर पडली. जरथुश्त्राचे शिकवणींत मनाचे आनी कुडीचे पवित्रतायेचे राखणेविशी खूब म्हत्व आसा. कसल्याच कारणाक लागून देह (खास करुन मेल्ल्या देहाच्या संसर्गाक लागून) अपवित्र जावंची ना, हाची त्या धर्मात जतनाय घेतल्या. पावित्र्यरक्षणाविशींच्यो बारीक-सारीक सुचोवण्यो ‘अवेस्ता' च्या 'वेदिंदाद' नांवाच्या भागांत आसात. ग्रंथांत, ताका एका अग्निमंदिरांत (अग्यारीत) तुरबरातूर नांवाच्या ताची पिराय ७८ वसाँची आशिल्ली, अशें तातूंत फुडे म्हळां. - कीं. वि. सं. मं, जरदाळूः (हिंदी- झरदालू ভূৱনী इंग्लीश-अॅप्रिकॉट; लॅटीन-पूनस
