टंकलेख: एकसारक्या दिसपी अक्षरांनी छापिल्लेभशेन जाच्या आदारान बरोवपाक येता अशें यंत्र.अशेतरेचीं चडशीं यंत्रां ३०x३५x२५ सेँमी ह्या आकारमानाचीं आसतात. हें यंत्र बरोवपाच्या मेजाचेर दवरपाक मेळटा. तशेंच बरेंचशें हातबरप ह्या यंत्रान कमी वेळांत टंकलिखीत करपाक जाता आनी त्या मजकुराच्यो ४-६ प्रती एकेच खेपेक काडपाक येतात. ह्या यंत्राच्या आदारान तक्ते,कोश्टकांय टंकलिखीत करूं येतात. जर चड प्रती जाय जाल्यार मजकुराचो कोरीव फर्मा(स्टेन्सील)काडपाक येता. ह्या यंत्राचे जायते प्रकार आसात. आयच्या काळांत शासकीय,वेवसायीक आनी उद्देगीक मळांनी हें यंत्र कार्यालयांनी खूब गरजेचें जालां.
इतिहास आनी विकास-हॅन्री मिल ह्या अभियंत्यान एकस्व(पेटंट)घेतिल्लें पयलें टंकलेखन यंत्र १७१४त तयार केलें. ह्या यंत्राची चड म्हायती मेळना. पूण तें वांकडें तिकडें आनी वापरपाक जड आशिल्लें.ह्या उपरांत काळांत जर्मनी,फ्रान्स,इटली,ऑस्ट्रीया ह्या देशांनीय आदिम स्वरूपाचीं यंत्रां तयार करपांत आयलीं. ते उपरांत १८२९त डिट्रॉइट हांगाच्या विल्यम ऑसिटन बर्ट हाणें 'टायपोग्राफर'नांवाचें यंत्र तयार केलें. हें यंत्रय वांकडे तिकडेंच आशिल्लें आनी तातूंत शाईचो दाट थर वापरिल्लो. ह्या शाईच्या थराचेर टंक दामून छापताले. १८३३ त मार्से हांगाच्या प्रोजियन हाणें हाताच्या बोटांनी वापरपाचो मुद्राफळो आशिल्ले यंत्र तयार केलें. कागदाची गुंडाळी परत-परत वापरपाक येवपासारकें यंत्र १८५०त जॉन फेअरबॅंक हाणें तयार केलें. त्याच वर्सा ऑलिव्हर एडी हाणें पियानोसारको मुद्राफळो आनी शाईचें फीत आशिल्लें यंत्र तयार केलें. १८६८त क्रिस्टोफर लेथम शोल्झ,कार्लोस ग्लिडन आनी सॅम्युएल सूले ह्या अमेरिकन यंत्रज्ञांनी बेगीन टंकलेखन करपाचें यंत्र तयार केलें. सुर्वेचें यंत्र वांकडें तिकडें आशिल्लें,तरीपूण उपरांत तातूंत बऱ्योच सुदारणा करपांत आयल्यो. १८७३त डेन्समोर हाचेवतीन फिलो रेमिंग्टन हाचेकडेन ह्या यंत्राच्या उत्पादनाविशीं करार केल्लो आनी १८७४त रेमिंग्टन नांवाचें यंत्र बाजारांत आयलें. ह्या यंत्रांत खास अश्या कांय घटकांचो पयलेच खेप वापर करपांत आयिल्लो. ते म्हळ्यार -१)वळीतलें अंतर सादपी आनी कागद फुडें व्हरपी रूळ. २)अक्षर छापल्या उपरांत रूळ जाय तितको फुडें धुकलपी सुटका प्रयुक्ती. ३)दर एका टंक यंत्रांत एका बिंदूचेर आपटतले अशे तरेच्या टंक कुडक्यांची मांडणी. ४)टंक कुडक्यांचें तरफांच्या आनी तारांच्या आदारान चलप आनी ५)मुद्राफलळ्या वयल्या अक्षरांच्यो सुवाती,ज्यो आजूनमेरेन तश्योच आसात. ह्या यंत्रांत टंक कुडक्यांचेर एकेच तरेचीं म्हळ्यार व्हडलीं(कॅपीटल)अक्षरां आशिल्लीं आनी सगलो मजकूर ह्या अक्षरांनीच छापताले. पूण ते उपरांत रेमिंग्टन कंपनीन व्हडलीं आनी ल्हान (कॅपीटल आनी स्मॉल)अक्षरां छापपाची सोय अक्षर-बदल प्रयुक्ती वापरून केली. ह्या प्रकाराचें यंत्र रे कंपनीत रेमिंग्टन-२ ह्या नांवान १८७८त बाजारांत हाडलें.
बॉस्टन हांगाच्या जे. बी. हॅमंड हाणें तयार केल्लें 'आयडियल'टंकलेखन यंत्र १८८४ त बाजारांत आयलें. ह्या यंत्रांतलो मुद्राफळो अर्दवर्तुळाकार आशिल्लो. हातूंत वेग-वेग्ळे प्रकारचे टंक वापरपाची सोय आशिल्ल्यान ताका चड मागणी आशिल्ली.
इ. स. १८९२ त टॉमस ऑलिव्हर हाणें टंकलेखन दिसतलें अशें यंत्र तयार केलें. १८९३त फ्रॅंट्स वॅगनर हाणेंय अशेंच यंत्र तयार केलें. हें यंत्र आनी ताचें एकस्व जॉन टी. अंडरवुड हाणें विकतें घेतलें आनी अंडरवुड टायपरायटर कंपनीची १८९५त स्थापणूक जाली. एल. सी. स्मिथ अण्ड ब्रदर्सी हे कंपनीन तयार केल्ल्या 'स्मिथ प्रिमियर' ह्या टंकलेखन यंत्रांत दोन मुद्राफळे आसात आनी तातूंतलो एक कॅपीटल अक्षरांखातीर आनी दुसरो स्मॉल अक्षरांखातीर आशिल्लो. अशा तरेच्या बटणांचो आंकडो दुपेटीन आशिल्लीं मूद्राफळ्यांचीं यंत्रांय बाजारांत आयलीं. हीं यंत्रां आनी रेमिंग्टन-२ हीं यंत्रां बाजारांत थोडे दीस गाजलीं. १९०२ वर्सा स्मिथ कंपनीन तयार केल्ल्या यंत्रांत कॅपीटल अक्षरांखातीर खास येवजणेचो आस्पाव केल्लो. १९००वर्सा उपरांत ए. बी. हेस आनी एल. सी. मेयर्स हाणीं टंकलेखन यंत्रांत बऱ्योच सुदारणा केल्लो आनी १९०६त एक नवें टंकलेखन यंत्र तयार केलें. १९०८त सायलेंट रायटिंग मशीन कंपनीन जायत्या वर्साच्या प्रयोगांउपरांत नॉइजलेस (आवाज न करपी)टंकलेखन यंत्र तयार केलें. 'नॉइजलेस'हें फकत वेपारी नांव आशिल्लें. हेर यंत्रांप्रमाण हाचोय थोडोसो आवाज येतलोच. १९२९त जेम्स रॅंड हाणें रेमिंग्टन-रॅंड इनकॉर्पोरेशन ह्या नांवान स्थापन जाल्ले कंपनीखातीर आवाज करिना अशा यंत्राचें एकस्व घेतलें. पूण हें यंत्र चड गाजलें ना आनी ताचो वापरय चड जायनाशिल्लो. १९१४त वुडस्टॉक टंकलेखन यंत्र बाजारांत आयलें. आर. सी. ऍलन कॉर्पोरेशनान ताचें उत्पादन करपाक सुरवात केली. हेखेरीज जॉर्ज योस्ट,फ्रॅंट्स वॅगनर आनी एच. एल. वॅगनर हाणीं१८८५त तयार केल्लें 'कॅलिग्राफ'यंत्र,१८८१त ल्युशेन क्रेडल हाणें तयार केल्लें 'प्रिटींग मशीन'अशीं वेगवेगळ्या तरेचीं यंत्रां जायत्या जाणांनी तयार केलीं. पूण तीं चड काळ तिगलीं ना. तशेंच युरोपीय कंपन्यांनीय जायत्या प्रकारचीं टंकलेखन यंत्रां तयार केलीं. तातूंतल्यो आयच्या काळांत म्हत्वाच्यो आशिल्ल्यो कंपन्यो म्ह्ळ्यार इटालींतली अंडरवुड-ऑलिव्हेत्ती,जर्मनींतली ऑलिंपिया,ऍडलर,ऑप्टीमा आनी ट्रायंफ तशेंच स्वीडनांतली फॅसिट.
इ. स. १९००च्या पयलीं पोर्टेबल(सोंपेपणी खंयय व्हरपाक येवपासारकें)टंकलेखन यंत्र तयार करपाक यत्न सुरू जाले. १९१२त
