Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/160

From Wikisource
This page has not been proofread.

करुन,वयर-सकयल फळयो दवरुन एकठांय बांदताले. ताडपत्रांचेर पोथी बरोवपाचे पद्दतींतल्यान भारतीय लेखनविद्येंतले चडशे शब्द तयार जाल्यात.ग्रंथविभागा खातीर वापरतात ते स्कंध,कांड,शाखा,वल्ली हे शब्द झाडां-वालींकडेन संबंदीत अशे आसात संस्कृत उतर ग्रंथ म्हळ्यार एकठांय बामदप,पानां ओंवून तीं एकठांय बांदप हाचेवयल्यान ग्रंथ हो शब्द तयार जालो.लिखाण,लेखणी हे शब्द लिख् म्हळ्यार कोरांतप हाचेवयल्यान तयार जावन,ते ताडपत्राचेर कोरांतून बरोवपाचे पद्दतींतल्यान वापरामत आयल्यात. पाशुपताचार्य रामेश्र्वध्वजकृत कुसुमांजलिटिका आनी प्रबोधसिध्दी ह्या ताडपत्रांचेर बरयल्ल्या ग्रंथांचीं हातबरपां अनुक्रमान इसवी सनच्या पयल्या आनी दुसऱ्या शेंकडयांतलीं आसात.दुसऱ्या आनी तिसऱ्या शेंकडयांतल्यो कांय पोथयो काशमीरांत मेळळ्यात.तातंतल्यो कांय पोथयो भांगराच्या अक्षरांच्यो आशिल्ल्यो आनी तांच्या फळयांचेर सोबीत चित्रां आशिल्लीं,अशें ते विशींच्या पौराणिक उल्लेखांवयल्यान दिसता.इ.सनाच्या सातव्या शेंकडया उपरांतची बरीचशीं ताडपत्रावयलीं हातबरपां उपलब्ध जाल्यांत.भारताच्या भोवतेक सगळ्या राज्यांनी,पुराणतत्त्व आनी पुराभिलेख कार्यालयांच्या मार्गदर्शनाखाला ताडपत्राचें जतन करप जालां ह्या ताडपत्रांवरवीं,समाजाच्या इतिहासाचेर उजवाड घालूंक मदत जाता. तात्या टोपेः (जल्मः1814,मरणः18 एप्रिल 1859). ब्रिटिशांआड झूज दिवपी 1859 च्या उठावांतलो एक नामनेचो सेनानी.ताचें पुराय नांव रामचंद्र पांडुरग भट (येवलेकर),तात्या टोपट ह्या नांवाविशीं वेगवेगळीं मताम आसात.बाजीराव पेशवा हाणें ताका बरी मोलादीक अशी तोपी दिल्ली.कांय दीस ताणें इस्ट इंडिया कंपनीच्या तोफखान्यार काम केल्लें तेन्नाच्यान ताका हें नांव मेळ्ळें अशेंय एक मात आसा.सुर्वेक तो पेशव्यांकडेन तोफखान्यार नोकरेक आशिल्लो.ताणें सुमार 30 वर्साम मध्य भारतांत जायत्या संस्थानिकांकडेन तोफखान्यार काम केले.फुडें तो ब्रह्मवर्ताक नानासाहेब पेशव्याकडेन नोकरेक आशिल्लो. ताणें 1857त सैन्य एकठांय करुन नानसाहेब आनी लक्ष्मीबाई हांच्या आदारान जायतेकडेन ब्रिटिशांआड झूज दिलें आनी कांय म्हत्वाचीं थळां जिखलीं.1857 चो उठाव मेरठ,दिल्ली,लाहोर.आग्रा,झांशी,ग्वाल्हेर आदी थळांनी पातळ्ळो.ह्या उठावांत ताणें नानासाहेब पेशव्याक पुराय आदार दिवन ताचेवांगडा वाराणासी,अलाहाबादेक भोंवडी केली.जून 1857त जनरल हॅवलॉक हाणें कानपूराक वेश्टण घालें .तेन्ना ताणें म्हत्वाचो वावर केलो.पूण 19 जुलय 1857त मात ताका रावसाहेब आनि ज्वालाप्रसाद हामचेवांगडा हार घेवंची पडली,तेन्ना तो अयोध्येक गेलो.ताणें कानपूराचेर हल्लो करपाक विठूर गांवांत तळ घालो.पूण तेन्नाच 16 जुलय 1857त हॅवललॉक हाणें विठूराचेर घुरी घाली.पूण तेन्नाच 16 जुलय 1857त हॅवलॉक हाणें विठूराचेर घुरी घाली.हातूंत तात्या आनी ताच्या वांगडयांनी भरपूर यत्न करुनूय ब्रटिशांक जैत मेळ्ळें. फुडें शिंद्यांचें सैन्य आपले वटेन मेळोवन घेवपाखातीर तात्या आनी रावसाहेब ग्वाल्हेराक गेले.नोव्हेंबर 1857 च्या झुजांत तात्यान कानपुराचेर हल्लो करुन जनरल विनडॅमाक हारयलो,पूण थोडयाच दिसांनी सर कोलिन कॅबल हाणें अक्समात परतो हल्लो करुन तात्याचेर जैत मेळयलें. त्याच सुमाराक सर ह्यू रोझ हाच्या फुडारपणाखाल ब्रिटिशांनी झांशीची राणी लक्ष्मीबाईच्या आदाराक गेलो.पूण तातूंत ताका व्हडलेशें येस मेळ्ळें ना.फुडें तात्या,लक्ष्मीबाई आनी तें हातासलें.पूण ह्या झुजांत लक्ष्मीबाईक मरण आसलें.तात्यान गनिमी काव्यान ब्रिटिशांक नाकापुरो करुन सोडले.ब्रिटिशांनी सुमार वर्सभर ताका धरपाचो यत्न केलो.हे धांवपळींत21 जून 1858 ते 9 ऑक्टो बर 1858 मेरेन जावरा,अलीपूर,राजगढ,इसागढ.चंदेरीचीं झुजां तात्यान जिखलीं.फुडे 10 ऑक्टोबर 1858 दिसा मंग्रोलीक मात ताका हार घेवंची पडली.इतले मजगती ब्रिटीश ताचे पाळटेर आशिल्लेच,नागपूर.मंदसोर,झिरापूर साकून तो कोटा संस्थानांत नाहरगढाक गेलो.13 जानेवारी 1859 ह्या दिसा इंद्रगढाक ताणें फिरोजशहाची भेट घेतली.फिरोजशहा आनी तात्या सरदार मानसिंग हाच्या आलशिऱ्यान गेलो.पूण मानसिंगान ताचो विश्र्वाघात केल्ल्यान जनरल मीड हाणें तात्याक बंदिस्त केलो.ताका सुर्वेक सिप्रीक व्हेलो.सतत हार मेळुनूय तात्यान धीर सोडलोना,निमाणें 18 एप्रिल 1859 ह्या दिसा तात्याक गोळार चडयलो. तानः कुडींतलें उदकाचें प्रमाण उणें जाल्ल्यान मनशाक वा मोनजातीक जावपी एक संवेदना.ही एक सैमीक रितीन जावपी प्रकिया. मनशाचे कुडीक दर दिसा 2500 घनसेंमी उदक लागता.हातूंतलें सुमार 50% उदक जेवणांतल्यान मेळटा.सुमार 10 अन्न पचनक्रियेंतल्यान निर्माण जाता आणि उरिल्लें 40 उदक हें दूद,च्या काफी सारकिल्या पातळ पदार्थांतल्यान मेळटा.नमशाचे वा मोनजातीचे कुडींत उदकाचो समतोल आसप ही सैमीक गरज.मूत,घाम ह्या मुखेल घटकांच्या रुपांत कुडींतलें उदक भायर पडटा.तेभायर पातळ परसाकडेन ,ओंकारे,लासपांतल्यान जाल्ले घाय आणि मूत तशेंच घामा संबंदीत दुयेंसा सारकिल्या साबार कारणांक लागून कुडींतलें उदक भायर वता.कुडींतल्या उदकाचें प्रमाण उणें जाल्ल्यान तान लागता.मनशाचे कुडींतलें उदक जेन्ना उणें जाता तेन्ना ताचे कुडींतल्यो पेशी आंवळून येतात.ह्या बदलाची मेंदवाक जाणीव करुन दिवपी एक खाशेली रचणूक कुडींत कार्य करता.ते रचणुके वांगडाच मेंदवाच्या पेशींनीय जे बदल घडटात ताचो परिणाम म्हणून रोखडीच तानेची संवेदना जागी जाता.जेन्ना उदक पियेवंक मेळना,तशेंच मुतांतल्यान वा गरमेच्या दिसांनी घामांतल्यान कुडींतलें उदक भायर वता तेन्नाय तानेच्या संवेदना जाता.पूण पातळ परसाकडेन जावप ह्या सारकिल्या दुयेंसांनी सुर्वेक खूब तान लागता,पूण उपरांत जेन्ना कुडींतले उदक आणि क्षार(SALT) उणें जाता तेन्ना चड करुन तानेची जाणविकाय जायना.हाचेचयल्यान,जेन्ना तान लागता तेन्ना कुडींतलेळ उदकाचें प्रमाण थीर आसता अशें म्हणूक जावंचें ना. विज्ञानीक प्रयोगांवरवीं मनशाच्या मेंदवाचो अंधःश्चेतक भाग तानेच्या संवेदनेविशीं जागरुक आसता आनी थंयच्यान तानेची जाणविकाय निर्माण