पुरस्कार ताका मेळ्ळो. १९७७ वर्सा तो ’गोवा ऑफ आर्ट’ कॉलेजीची प्राचार्य जालो.
१९८५ वर्सा भारत सरकारान ताका पद्मश्री हो पुरस्कार दिवन ताचो भोवमान केलो. १९८३च गोंय, दमण आनी दीव सरकारान ताचो भोवमान केलो. ताच्यो कलाकृती संवसारांतल्या नामनेच्या वस्तू संग्रहालयांनी तशेंच होर खाजगी आनी भौशीक संस्थांनी दिश्टी पडटात.
-कों. वि. सं. मं.
पोंगल:दक्षिण भारतांतलो एक उत्सव. तमीळनाडूंत हो उत्सव व्हड प्रमाणांत मनयतात. तमीळनाडूंत ताका पोंगळ (पोंगल) आनी कर्नाटकांत सक्रांत म्हण्टात.तीन दिसांच्या ह्या उत्सवाची तयारी पयलीं म्हयनोभर चलता.
तमीळ पंचांगाप्रमाण मार्गशीर्ष हो वर्साचो निमाणो म्हयनो रोगकारक आनी दुश्र्चिन्न मानिल्ल्यान ह्या संबंद म्हयन्यांत रोग तशेंच हेर दुश्चिन्नां ना जावपाखातीर विधी, व्रतां करतात. ह्या वर्साच्या निमाण्या दिसाक ’भोगि’ म्ह्ण्टात.ह्या दिसा घर निवळ करून, घराक नवो रंग दितात. दुसऱ्या दिसासावन, मकर संक्रमणाच्या दिसा उत्तरायणाचे सुरवातेक, ’पोंगळ’ ह्या उत्सवान नवें वर्स सुरू जाता. ह्या दिसा सवायशिणी न्हावन धुवन आंगणांत रांगोळ्यो घालतात. आनी दूध, गोड घालून तांदळांची खीर करतात. सर्याक आनी गणपतीक हे खरीचो निवेद्य दाखोवन, गायेक थोडो वांटो दितकच उरिल्ली खीर घरांतलीं सगळीं खातात. ह्या दिसा लोक नवे कपडे घाालतात. एकमेकांगेर वचून 'पोंगळ, पोंगळ' अशें म्हणून परबीं दितात. गांवचो मुखेल ग्रामदेवतेक पोंगळाचो निवेद्य दाखयतात.
दुसऱ्या दिसा 'माट्टु पोंगळ' मनयतात. ह्या दिसा गोरवांक न्हाणोवन बरीं सजयतात. तांची पुजा करतात. गोडशें करून जेवण घालतात. सांजवेळार गोरवांची आनी ग्रामदेवतांची मिरवणूक काडटात.
चेन्नईंत पोंगळ परबे निमतान कंदस्वामी देवळांतल्यान व्हड रथयात्रा काडटात. मदुराई, तिरुचिरापल्ली आनी तंजावर वाठारांनी हे परबे निमतान 'जल्लिक्कट्टु' म्हळ्यार बैलांच्यो सर्ती जातात.
सूर्यदेव, नवें वर्स, पशुधन आनी सुगी ह्या निमतान ही परब मनयतात. तातूंत सूर्य उपासनेक चड म्हत्व आसा.
-एन. एन. आनन्दन
पोंबुर्पेकार, गणू पंढरी:(जल्म:११ मार्च १९२७, कांयसूव- बारदेस).
सुटकेझुजारी. तो 'नॅशनल कॉंग्रेस गोवा' हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. २६ जानेवारी १९५५ ह्या दिसा ताणें सत्याग्रहांत वांटो घेतिल्लो. पोलिसांनी ताका घरलो आनी सुमार देड वर्स बंदखणींत दवरलो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला.
-कों. वि. सं. मं.
पोखरकर, राम गजानन:(जल्म:९ एप्रिल, १९३४, धीफाल, जालना, महाराष्ट्र).
सुटकेझुजारी. ताणें मॅट्रिकेमेरोन शिक्षण घलतें. तो राश्ट्रीय सेवा संघाचो वांगडी आशिल्लो. गोवा विमोचन सहाय्यक समितीन घाल्ल्या उल्याक लागून तो जालना सावन सावंतवाडीवटेन गोंयांत आयलो. ५ ऑगस्ट १९५५ ह्या दिसा ताणें म्हापश्यां सत्याग्रहांत वांटो घतलो. तेन्ना पर्तुगेज पोलिसांनी ताका धरलो, दोन दीस बंदखणींत दवरलो आनी उपरांत सोडलो. २६ मे १९८७ ह्या दिसा महाराष्ट्र सरकारान सन्मानपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
कों. वि. सं. मं.
पोखर्ण ब्राह्मण:ब्रांह्मणांतली एक पोटजात. हांकां पुष्कर्ण अशेंय म्हण्टात. सिंधुचें देगण आनी मारवाड आदी तांची वस्ती आसा.हे पंचद्रविडांतलेच एक. तांचे वट्ट चवद्यांशीं फांटे आसून तातूंत पुरायत, व्यास, जोशी, कल्ला, बोहरा आनी उपाध्याय हे फांटे श्रेश्ठ समजतात. हांचे उत्पत्तीविशीं दोन आख्यायिका आसात. त्यो अशो -१) हे लोक सुर्वेक बलेदार आशिल्ले. ते कळें खणपाचें काम करताले. अशाच एका खणिल्ल्या तळ्यांतली देवी तांचेर प्रसन्न जाली आनी तिणें तांका पेखर्ण ह्या नांवान ब्राह्मण केले.ते कुदळ ह्या अवजाराची पुजा करतात. ताचे वयल्यान वा पोखर्ण ह्या नांवावयल्यान ही दंतकथा निर्माण जाली. २) हांची वसणूक राजस्थानांतल्या पुष्कर वाठारांत आशिल्ली म्हणून तांका हें नांव पडलां आसुंये.
हे लोक लांब-रूंद आनी शरिरान घटमूट आसतात. ते गुजराती आनी मारवाडी ह्यो दोनूय भासो उलयतात. तांचेमदले जायते लोक शेती आनी गोरवां पोसपाचो धंदोय करतात. जाल्यार कांय जाण गोडशें करप, रांदप करतात, जाल्यार कांय जाण भाटिया आनी लोहाणा हांचे पुरेयतपण करतात.
ताचेमदीं शैव, वैश्णव आनी शाक्त अशे तीन पंथांचे लोक आसात. तांची चवदा गोत्रां आसून दरेका गोत्राच्यो दोन कुलदेवता आसात.
ताचेमदीं हुंडो वा देज दिवपाची चाल ना. लग्न चड करून बायलोच थरयतात. तांचे भितल्लीं सगळीं लग्नां एकाच दिसा भौशीक पद्दतीन जातात.
हेर खंयच्याच उत्सवापरस हे लोक निमाण्या संस्काराक चड खर्च करतात. ते धा दीस सगळ्या सोयऱ्या दायऱ्यांक जेवण घालतात आनी बाराव्या दिसा ज्ञाती भोजन घालतात.
-कों. वि. सं. मं.
पोतदार, दत्तो वामन:(जल्म:५ ऑगस्ट १८९०, बिरवाडी-कुलाबा; मरण:६ ऑक्टोबर १९७९, पुणें).
एक व्हड इतिहास संशोधक, मराठी लेखक आनी शिक्षणीक, समाजीक आनी संस्कृतीक क्षेत्रांनी व्हड योगदान दिवपी व्यक्ती. ताच्या घराण्याचें मूळ उपनांव ओर्पे अशें आशिल्लें. पूण आदिलशाहिच्या काळांत ताच्या पुर्वजाक पोतदार वा खजिन्याचो अधिकारी म्हणून नेमिल्लो तेन्नाच्यान तांचें ओर्पे हे उपनांव वचून तांकां पोतदार हें नांव पडलें. ताचें मुळावें आनी माध्यमिक शिक्षण पुणेंच्या नूतन मराठी विद्यालयांत जालें. १९०६त तो मॅट्रीक जालो. १९१०त ताणें पुण्याच्या फर्ग्युसन म्हाविद्यालयांतल्यान बी.ए.ची पदवी घेतली. फुडें 'न्यू पुना' (सर परशुरामभाऊ कॉलेज) हे कॉलेजींत शिकोवपाचें का ताका मेळ्ळें. फुडें नुतन मराठी विद्यालय हे मराठी शाळेचो आनी नुतन मराठी विद्यालयाचो अधिक्षक म्हणूनूय ताणें
