गुजरात, आंध्र, तमाळनाडूंतूय समाजाचे कांय फांटे आसात.
-कों.वि.सं.मं.
प्रॉटॅस्टंट सभा : क्रिस्तांव धर्मांतलो एक पंथ. प्रॉटॅस्ट म्हळ्यार आक्षेप. रोमन कॅथलीक पंथाच्या कांय धर्मीक तत्वांक आचार आनी संस्कारांक 16 व्या शेंकड्यांत जाल्ल्या आक्षेपाक ‘प्रॉटॅस्टंट धर्म चळवळ’ अशें म्हणटात. जर्मनींतल्या मार्टीन ल्यूथर हाणें 1517 त जर्मनीचे इगर्जेच्या दाराचेर 15 मुद्द्यांचे पत्रक लायलें. तेन्नासावन हे चळवळीचीं बिंया रुजपाक सुरवात जाली. ताचेय पयलीं ऑक्सफर्डाचो जॉन विक्लिफ आनी प्रागाचो जॉन हस हाणीं तत्वां मांडिल्ली. रोमन कॅतलीक चर्चीच्या धर्मत्तवांनी आनी संस्कारांनी सुदारणा घडोवप हो हेत आशिल्लो तरी फुडें हो विचार विस्तार जावन ताचें चळवळींत रुपांतर जालें. हो बदल फकत इगर्ज पुरतोच उरलोना जाल्यार क्रिस्तांव समाजांत विचारीक सुदारणां घडोवन तांची नदर पुरोगामी करपाखातीर ही चळवळ कारणीभूत जाली. जॉन कॅल्विन, हुल्ड्राइख त्सिव्हंग्ली आनी जॉन नॉक्स हांच्या फुडारपणाखाला 16 व्या शेंकड्यांत प्रॉटॅस्टंट इगर्जेची स्थापणूक जाली. 19व्या शेंकड्यांत प्रॉटॅस्टंट पंथाअंतर्गत अशे विंगडृविंगड पंथ निर्माण जाले नी ह्या सगळ्या पंथाचें केंद्रीयकरण करपाच्या उद्देशाक ‘एक्युमेनिकल चळवळ’ प्रॉटॅस्टंट पंथियानीच सुरु केली. प्रॉटॅस्टंट चळवळीची प्रतिक्रीया म्हणून वा प्रॉटॅस्टंट चळवळीचो जोर आडावपाखातीर म्हणून रोमन कॅथलीक इगर्जेन प्रतिधर्म सुदारणा चळवऴ सुरु केली. पूण जेझुइत पंथियांच्या वर्चस्वाक लागून कांयकिरकोळ सुदारणां सोडल्यो तरी इगर्जेची पोपाची सत्ता आनीक घट जालीं.
इंगलंडाच्या आठव्या हॅनरीन प्रॉटॅस्टंट पंथाच्या तत्वांप्रमाण जरी पोपाचो अधिकार न्हयकारलो तरी ताणें पारंपारीक संस्कार दवरलें. एदुआर्द 6न प्रॉटॅस्टंट कवण आपणायली पूण इझाबेल एक हिणें मदली वाट घेतलीं.
प्रॉटॅस्टंट पंथाप्रमाण इगर्जेची वेवस्था लोकशाय पद्दतीचेर आसची. आनी धर्मगुरु ही धर्म वेव्हारांतली एकमेव अधिकारी व्यक्ती मानिनासतना धर्मीक गिन्यान आशिल्लें व्यक्तीकूय धर्मीक वेव्हाराचे अधिकार प्राप्त जातात. तशेंच देवाकडेन संपर्क दवरपाक मध्यस्थाची गरज आसूंक फावना. ही प्रॉटॅस्टंट धर्माची कांय मुखेल तत्वां आसात.
-फा. आतोनियु पेरैर
प्रितम अमृता : (पळेयात अमृता प्रितम)
प्रिनसीपल ऑफ इकॉनॉमिक्स : प्रा. आल्फ्रेड मार्शल (1842-1924) हाणें हो ग्रंथ 1890त उजवाडायलो. आठ आवृत्यो आनी चोवीस फेरमुद्रमां मेळून 1977 मेरेनच्या काळांत तो 34 खेपे छापलो. हांचेवयल्यान ताचे म्हत्व सिध्द जाता. पयले आवृत्तेचे प्रस्तावनेंत अर्थशास्त्र हे उत्क्रांत जायत वचपी शास्त्र आसा, देखून ह्या पुस्तकांत पोरणे सिध्दांत आनी नवे विचार परिस्थितीच्या संदर्भात मांडपाचो यत्न केला अशे लेखकान म्हलां. सनातनवादी परंपरेंचेंच हें लेखन हाची कबुली लेखकान तातूंत दिल्या. उपरांत प्रस्तावनेंतूच स्पॅन्सर आनी हेगेल ह्या दोगांयचेय विचारसरणी प्रमाण हेर समाजीक शास्त्रांप्रमाण अर्थशास्त्रातूंय सेवन, उत्पादन, विभाजन, विनीमय ह्या सगल्या विभगांनी कशें सातत्य दिश्टी पडटा तें उदाहरणासयत दाखयलां. तशेंच कूर्नो, फॉन आनी ट्यूनेन ह्या अर्थपंडीता कडल्यान आपणें सीमान्ततेची कल्पना घेतिल्ल्याचेय प्रा. मार्शल हाणें म्हळां.
गणीती पद्दतीच्या अर्थशास्त्रांतल्यान उपेगाविशीं मार्शल म्हणटा, स्वताचे सोयीखतीर बेगोबेग, थोडक्यांत आनी निश्चीतपणान नोंद करुन घेवपाचे नदरेन गणिती पद्द्त खूब उपेगी आसा. पूण अर्थशास्त्रीय प्रस्नांचें लांबचे लांब गणिती विवरण वाचप म्हळ्यार वेळ वागडावपअशे मत ताणें प्ररगटायलें. तो स्वता क बुदवंत गणिततज्ञ आनी कॅंब्रीजाचो‘सॅकंड रॅंगलर’ आशिल्लो, हें मतींत घेवंक जाय.
आठवे आवृत्तेचे प्रस्तवनेंत हो ग्रंथ अर्थशास्त्राच्या अभ्यासाक सर्वसामान्य प्रस्तावीक म्हणून तयार केला अशें सांगून ताचें स्वरुप चड स्पश्ट केलां. हांगा परत एकदां ताणें सातत्य तत्वाचो तपशीलवार पुनरुच्चार केला आनी हातुंतूच अंशीक उकल(Partial solution) आनी अंशीक समतोल (Partial Equillibrium), पद्दतीचे स्वरुप आनी शास्त्रियत्व, औचित्य आनी (Partial Equillibrium) तेचवांगडा प्राचीनत्व स्पश्ट केलां. पयल्या प्रस्तावीक भागांत अर्थशास्त्राचो अभ्यासविशय, ताच्या नेमांचे स्वरुप आनी उद्दीश्टां हो विशय यलां. दुसऱ्या भागांत अर्थशास्त्रांतल्यो मुळाव्यो कल्पना मांडल्यात. तिसऱ्यांत सेवन, चवथ्यांत उत्पादन, पांचव्यांत मूल्यसिध्दांत आनी सव्या भागांत विभाजन हे विशय आसात. प्रा. मार्शलान ‘अर्थशास्त्र’ हें मनशाचें (संपत्तीचें न्हय) शास्त्र आसा आनी ताचो कल्याण हो मुखेल विशय आशिल्ल्याचें स्पश्ट केलां. तशेंच ‘अर्थीक मानव' ताणें अर्थशास्त्रांतल्यान हद्दपार केलो. अर्थशास्त्रांत अर्थीक हेतावांगडां अर्थीककेतरांचोय आस्पाव जाता अशें ताणें सांगले.
सेवनाचो विचार करतना ताच्या मतान, समाधान हें पयशांनी मेजूं येता. उत्पादनांत भूंय, श्रम, भांडवल आनी संघटना अशें उत्पांदनाचे चार घटक दिवन, खास करुन भुंयेच्या संदर्भांतउपरासपी देंवपी फळाचो सिध्दांत ताणें सांगलां. ह्याच संदर्भांत सीमान्त परिणाम, सीमान्त उत्पादन आनी लागवडीची शीम ह्यो कल्पना प्रा मार्शलान स्पश्ट केल्यात.
उत्पादनाचे हेर घटक दिवन निमाणें उद्देगीक वेवस्थापनावयल्या फुडल्या स प्रकरणांनी उत्पादन वाडींत वेवस्थापनाचें म्हत्व, श्रमविभाजन आनी यंत्राचो वापर, उद्देगांचे स्थानिकीकरण, व्हडा प्रमाणावयले उत्पादन आनी ह्याच दोनूय संदर्भांनी उपरासपी अंतर्गत आनी बाह्य मितव्यय (Internal & External Economy) , दिवन ताका लागून वाडट्या फळाचो सिध्दांत कसो निर्माण जाता आनी उपरांत थीर उत्पादनांत आनी वाडट्या खर्चाची समानताय कशी जाता, तें उत्पादन स्पश्ट केलां. हातूंतल्यानूच प्रतिनीधीक पेडयेचो (Representing firm) उल्लेख येता. प्रा. मार्शलान बाजाराच्या समतोलाखातीर खंयचे आनी खंयचे पेडयेचें उत्पादन घेंवंचे ह्या प्रस्नांतल्यान सोडवणूक म्हमून ही कल्पना मांडली. ही सामान्य सोयी आनी सुविधा आशिल्ली, दीर्घ काल धंध्यांत येसस्वीपणान चलत आयिल्ली पेडी, अशें तिचे वर्णन तो करता.
पांचव्या भागांत सीमान्त मागणी पुरवठ्याचे मदतीन मूल्य निर्णयाचो प्रस्न प्रा. मार्शलान हाताळ्ळा. पयलीचें दोन एतीरेकी विवरणाचो समन्वय घडोवन वस्तूमूल्य हें सीमान्त मागणी आनी सीमान्त पुरवठ्यान थारायतात, असो सिध्दांत मांडलां. मार्शलाच्या मूल्यसमतोलाचें सगळ्यांत म्हतवाचें खाशेलेपण म्हळ्यार, तातूंत कालतत्व खाशेल्या वेळार
