कल्पना चित्र आपल्या 'रिपब्लीक' ह्या ग्रंथात रेखाटलां.
इ.स. पयलीं ३८८-३७८ ह्या सुमाराक प्लॅटोन अथेन्स शिक्षण श्रमाची 'अॅकॅडमी'उबारिल्ली. अॅकॅडिमीची स्थापणूक करतना ताचे मुखार दोन उद्देश आशिल्लें. फकत ज्ञानलालसेन आनी शास्त्रसुद्द पद्दतीन विद्याभास जावचो आनी पदरांत पडिल्लें गिन्यान मानवी हीत सादपाखातीर सार्थकी लावचें. ताच्या मतान ज्ञानी मनीसूच राज्य राज्य बरें रितीन चलोवंक शकता. हाका लागून मनशाची उदरगत जावचेखाचीर तत्ववेत्या सत्ताधाऱ्यांची राज्यकारभार चलोवंक जाय. भावी राज्यकर्ते आनी विधीमंडळात वांटो घेवपी वांगड्यांक शिक्षण दिवपाच्या हेतून प्लॅटोन अॅकॅडमी काडिल्ली. अॅकॅडिमींत शिक्षण दितना जाल्ल्या विंगड विंगड संवादांचो एक संग्रह म्हळ्यार ताचो नामनेचो ग्रंथ 'रिपब्लीक'. प्लॅटो निमाणेमेरेन हे अॅकॅडमीचो अध्यक्ष रावलो.
प्लेटोन खूब लिखाण केलें. प्लॅटोची विचार मांडपाची पद्दत संवादात्मक आशिल्ली. ताका लागून ताच्या ग्रंथाक 'प्लॅटोचो संवाद' अशें म्हणटात.स्टेटस्मन, अॅपोलोजी, क्रिटो, प्रोटोगस, लिसीस, सोफिस्ट, मेनो, फिडो, रिपब्लीक,लॉस, फिड्स, फिलेबस, आनी हेर संवादग्रंथ प्लॅटोन बरयलें. प्लॅटोचे राजकीय विचार ताच्या 'द रिपब्लीक', 'द पोलीटिक्स' आनी'द लॉस' ह्या तीन ग्रंथानी व्यक्त केल्यात.
प्लोटोन आपली आदर्श राज्याविशींचीं कल्पना रिपब्लीक ह्या ग्रंथात मांडल्या. ताचेखातीर ताणें सेंद्रीय सिध्दान्ताचो आदार घेतला. ताच्या मतान, राज्य म्हळ्यार मनशाचें व्हड स्वरुप. जे पद्दतीन मनीस निर्माण जाता आनी ताचे कार्य चलता, तेच पद्दतीन समाज निर्माण जाता. समाजाच्यो गरजो भागोनपाखातीर समाजांत तीन वर्ग आसतात- राज्यकर्त्यांचो वर्ग, राखण करतचल्यांचो वर्ग आनी श्रमिकांचो वर्ग ह्या तीन वर्गावरववीं राज्यांचे संरक्षण आनी संवर्धन जाायत आसता. मनशाचे कुडींत पोट, हड्डें आनी मेंदू जशी एके वळेरेंत वासनापुर्ती, संरक्षण आनी नियंत्रण हीं कामां करतात, तेचप्रमाण समाजांतले वर्गूय राज्याचो वावर करतात. आदर्श नागरीक निर्माण करप हें राज्याचें मुखेल कार्य.
प्लेटाच्या मतान, तत्वज्ञान, आदर्श नगरीक आनी न्याय हीं आदर्श राज्याचीं तीन खाशेलपणां. राज्याची सत्ता तत्वज्ञ, बुदवंत आनी अणभव आशिल्ल्या लोकांकडेन आसपाक जाय. राज्यकारभाराखातीर कुशळ, सुज्ञ, निसुवार्थी, आत्मसंयमी, धाडशी आनी न्यायमोगी अशे तत्वज्ञ राज्यकर्ते आसूंक जाय. अशा राज्यकर्त्यांचेर कायदो, लोकमत, रुढी हांचीं बंधनां आसूंक फावनात. प्लॅटोच्या मतान, नगरराज्यांत नागरिकांची संख्या फकत तांचेर नियंत्रण दवरपाक सोंपे जाता इतली आसूंक जाय. सुसंस्कृत नागरीक निर्माण करप म्हळ्यार आदर्श राज्य निर्माण करप. आदर्श राज्याखातीर प्लॅटोन न्यायाकूय म्हत्व दिलां. आत्म्याक लागून जसो मनशाचे कुडींत जीव येता, तशेंच आदर्श राज्याक लागून पुरायपण .येता. ताच्या मतान न्याय म्हळ्यार. जण एकल्याक ताचे आवडीप्रमाण आनी कुलतीप्रमाण काम मेळप आनी तें ताणें जापसालदारकेन मुखार व्हरप.
आदर्श राज्याची उबारणी करचेखातीर प्लॅटोन संपत्ती आनी कुटूंब हांचो साम्यवाद मांडला. राज्यकर्कत्यांनी बायल आनी संपत्ती हांचेपसून पयस रावून सादी जीण जियेवपाक जाय. ताणीं समाजहीत हेंच ध्येय मानून राज्यकारभार करचो. कुटूंबसंस्था आनी खाजगी मालमत्ता हांकां आदर्श राज्यात सुवात नासची. हांकां लागून राज्यकर्ते सुवार्थी आनी भ्रश्टाचारी जातात. हांचेखेरीज आदर्श राज्यनिर्मीतीखातीर आदर्श राज्यघटना, राजकीय, प्रशासकीय, अर्थीक वेवस्था आनी हेर गजाली प्लॅटोन सुचीत केल्या.
आदर्श राज्याची कल्पना खरेपणीं साकार जावपाक शक्य ना. हाची जाणविकाय प्लॅटोक खूब उसरां जाली. हाका लागून उपरांत ताणें 'द लॉस' ह्या ग्रंथात मिश्र राज्याची, उपआदर्श राज्याची कल्पना स्पश्ट केल्या. राजेशायेंत कांय प्रमाणांत लोकशाय राज्याच्या कांय तत्वाचो आस्पाव आसप भोव गरजेचें आसा. तशेंच कांय प्रमाणांत लोकांक स्वातंत्र्यूय दिवप गरजाचें अशें ताणें सांगलां. ताच्या मतान उपआदर्श राज्य दर्यादेगेरसावन पयस आसूंक जाय. हाचें मुखेल कारण म्हळ्यार दर्यादेगेर आशिल्ल्या राज्यांक परकी वेपार, परकी लोकांची संस्कृताय हांचेपासून धोको निर्माण जाता आनी परकी आक्रमणांचोय सदांच भंय आसता. उपरांत नियंत्रण दवरुंक जाता इतली लोकसंख्या आसची. राज्याची जमीन पिकाळआसची. ते जमनीची ल्हान ल्हान वांटे करुन नागरिकांक दिवंचे आनी तातूंतल्यान मेळपी उइत्पन्न एकठांय हाडून ताची समान वांटणी करची. शेतवडीच्या कामांत गुलामांक राबोवचें अशेंय ताणें म्हळां. 'द लॉस' (कायदे) हो प्लॅटोचो सगळ्यांत व्हड ग्रंथ. हातूंत ताणें मिश्र राज्याची कल्पनां मांडल्या. राजेशाय आनी लोकशाय हातूंतले जे बरे गूण आसात ते आपणावन नवी राज्यपद्दती निर्माण करची. राज्यशायेंतल्या ह्या दोगांचो मेळ सादून राज्य चलोवपाक जाय. काज्यकारभाराखातीर सादारणपणान समिती, सल्लागार समिती आनी प्रशासकीय नेमचेखातीर सात्तीस लोकांचे कार्यकारी मंडळ नेमून तातूंतले जण्टे, धर्मगुरु आनी शिक्षणमुखेली अशा धा श्रेश्ठ लोकांचे मंडळ निर्माण करचें. हाणीं पुराय शासनाचेर देखरेख दवरुंक जाय. हे रितीन ताणें राजकीय वेवस्थेचे वर्णन केलां. मिश्र शासनपद्दतींत धर्म ही गजाल ,स्वतंत्र दवरिनासतना तिचेर राज्याचें नियंत्रण आसचें अशें ताणें सांगलां. मिश्रराज्यांत खाजगी संपत्ती दवरपाक मेळटा. अशा प्रकारच्या राज्यांत थळाव्या स्वरुपाची, वेंचून काडिल्ल्या न्यायाधिशांचे, विभागीय आनी जनतेचें अशीं चार न्यायालयां आसूंक जाय. शासनकर्ते आनी नारीक हांचेर कामधाचीं बंधना आसूंक जाय. दर एका नागरिकान समाजहिताचे नदरेन आपलें कर्तव्य करुंक जाय. प्लॅटोची न्यायाविशींची कल्पना नैतीक () स्वरुपाची आसा. दर एका मनशाचे कुजींत मुळांतूच एक बरो गूण आसता. त्या गूणाक फावो अशें काम मेळप म्हळ्यार त्या मनशाक न्याय मेळप हें प्लॅटोचें मत. मनशाभितर बुध्ध, धीर आनी वासना अशे तीन गूण आसतात. ह्या तीन गूणांक लागून समाजांत तीन वर्ग जातात. बुदवंत लोकांचो, धाडशी लोकांचो आनी हेर लोकांचो वर्ग. बुदवंत लोकांनी राज्यकारभाराची सुत्रां सांबांळपाक जाय. धाडशी मनशांनी सैन्यांत भरती जावंक जाय आनी फकत शारिरीक इत्सा भागोवपी मनशांचो वर्ग म्हळ्यार शेतकामत्त्यायांचो आनी कामदारंचो वर्ग. स्वताच्या गूणाप्रमाम काम मेळ्ळ्यार त्या मनशाक कामसूक मेळटा. ताका लागून मनशाची वावर करपाची क्षमताय वाडटा. तातूंतूच समाजाचें हीत आसा.
प्लॅटोचो 'रिपब्लीक' हो फकत राजकीय ग्रंथ अशें न्हय. तो शिक्षणशास्त्रावयलो एक व्हड प्रबंध. प्लॅटोच्या मतान, मनशाक
