वातावरण मेळ्ळ्यार भुरगें बुद्दीन बरें तल्लख जाता. बरें शिकिल्ल्या आवय-बापायच्या भुरग्याची बुद्दी तल्लख आसता. बुद्दीक पोशक अशें वातावरण निर्मप ही दर पालकाची एक मुखेल जापसालदारकी. भुरगें ल्हान आसतनाच ताका वाचून काणयो सांगप, ताचे बुद्दीक चालना दिवपी खेळणीं दिवप, ताच्या प्रस्नांक वाजेनासतना जापो दिवप ह्यो साद्यो गजाली हे नदरेन म्हत्वाच्यो. भुरग्यांचीं खेळणीं म्हारग आसुंकूच जाय अशें ना. सवाय खेळणीं पिराये प्रमाण भुरग्याक दिवंक जाय. ल्हान भुरगो लांक़डाचे तरेकवार रंगाचे ठोकळे घेवन बरो खेळटा. बालदी, उदक आनी रेंव ह्यो तीन वस्तू 4-5 वर्सांच्या भुरग्यांचीं आवडटी खेळणीं. साप ल्हान भुरग्यांचीं खेळणीं रंगीत पेल्ल, बावली असलीं आसतात. ह्या खेळण्यांक मेकळे करपाक येता तसले बटन वा धार आशिल्ल्यो वस्तू आसूंक जायनात. मेकळ्यो वस्तू भुरगें तोंडांत घालून घुसमटूंक शकता. समवयाच्या भुरग्यांवांगडा खेळ्ळ्यार भुरग्याचे बुद्दीक बरी चालना मेळटा.
भुरग्याचे दांत:जल्मतना भुरग्याक दांत आसनात.भुरगें स म्हयन्यांचें जातकच ताका दांत येवपाक सुरवात जाता. पयलीं मुखावयले सकयले कातरे दांत(Incisors)येतात. एक दोन म्हन्यांभितर वयले दोन दांत येतात.ताचे उपरांत कुशीचे कातरे दांत येतात. वर्साच्या भुरग्याक स दांत आसतात.दुसऱ्या वर्सा भुरग्याक सुकळे दांत(Canine)आनी दाडो येतात. दुसरें वर्स सोंपता तेन्ना भुरग्याक 12 दांत आसतात. सुरवेचे हे दांत सासणाचे उरनात. ते पडून तांचे सुवातेर नवे दांत येतात.देखून तांकां दुदाचेव दांत म्हणटात. भुरगो 6-8 वर्साचो जातकच ताचे फुडले दांत पडटात आनी 2-3 म्हन्याउपरांत ताचे सुवातेर नवे घट दांत येतात. हेरूय दांत 10-12 वर्सामेरेन पडटात आनी भुरग्याक घट दांत येतात.
वर्साच्या भुरग्याक ब्रशान दांत घांसपाची संवय करपाक जाय. चॉकलेटी वा गोड खाणां खातकच दांत घांसल्यार ते किडेनात.
रोग प्रतिबंधक वासिनां: मुखेल अशीं स दुखणीं, वासिनां दिवन पयस दवरपाक येतात. टी.बी., पोलिओ, कांटेल, कोलेखांक,धोणकुटी आनी हुरहुरें ह्या दुखण्यांच्या वासिनांचो भारत सरकारान वासिनांचे मुळावे येवजणेंत आस्पाव केला.
मुळावीं वासिनां करपाची भारत सरकाराची सुचोवणी अशी आसा-
1)जल्मतकच बी. सी. जी. (इंजेसांव), 2) देड, अडेज आनी साडे तीन म्हयन्यांचेर तोंडांत पोलिओचे डोस आनी ट्रिपलाचीं इंजेसांवां, 3) 9 म्हयने जातकच हुरहुऱ्याचे इंजेसांव, 4) देड वर्स आनी साडेचार वर्सांचेर ट्रिपल आनी पोलिओचे बुस्टर MMR हें हुरहुरें, गालगुटां आनी सुरसुऱ्याचें वासीन देड वर्साचेर करचें अशें भुरग्यांचे वैज सांगतात.
आतां टायफॉयड, जोर, कामीण, रॅबीस, हॅपटायटीस ह्या दुखण्यांवयलींय वासिनां आयल्यांत. वैजांचे सांगणे वयल्यान तींय भुरग्यांक दिवंक जाय.
भुरग्याचे कुडीची नितळसाण: भुरग्याक रोगांपसून वाटावपाक भोंवतणचो परिसर तशेंच ताचे कुडीची नितळसाण सांबाळप गरजेचें.ताका जेवंचे पयलीं वा संडासांत वचून येतकच हात-पांय धुवपाची संवय लावंक जाय. भायलीं खाणां, थंड पेयां पियेवपाची संवय केन्नाच भुरग्याक करची न्हय. ह्या खाणांक लागून भुरग्याक हागवण, टायफॉयड, कामीण असलीं दुखणीं जावंक शकतात.
भुरग्याक संडास, मुताच्यो बऱ्यो संवयो(toilet Training) वर्स जातकच करपाक जाता. घरांत पार्टी (Pottie)चेर बसोवन भुरग्याक हागपाची संवय करप बरें. दोन वर्सामेरेन भुरगो हांतरुणाचेर मुतता. बऱ्या संवयो लायल्यार भुरगो हांचरूणाचेर मुतपाचो बंद जाता. ताच्या मनाचेर चड ताण पडल्यार ताका हांतुरुणाचेर मुतपाक जाता. अशा भुरग्याक हिणसायनासतना मोगान वागोवंक जाय. मुखेल म्हणजे हांतरुणाचेर मुतलो म्हणून ताचीं फकाणां वा तिरस्कार करपाक जाय ना.
डॉ.अवधूत बोरकार
बालसरस्वती-1: एक नामनेचो वैयाकरण आनी संस्कृत कवी.बालसरस्वतीची 'राघवयादवपांडवीय'ह्या म्हाकाव्याचो कर्तो म्हणून नामना आसा. हें पुराय काव्य त्र्यर्थी आसून तातूंत रामायण, महाभारत आनी भागवत हातूंतल्यो कथा आयल्यात. त्या काव्यांतलो दरेक श्लोक राम, कृष्ण आनी पांडव ह्या तिगांकूय लागू जाता. तेखातीर ही रचणूक श्लिश्ट आनी क्लिश्ट जाल्या. दोन अर्थ सामान्यपणान कळटात. पूण तिसरो कळपाक कठीण जाता. अशा काव्याची रचणूक करप म्हळ्यार प्रतिभेपरस कश्टांचें फळ आसा.देखुनूच पंडिती काव्यांत ह्या काव्याचो आस्पाव जाता.
हो कवी दक्षिणेंतलो आशिल्लो. हाणेंच चद्रिकापरिणय नांवाचें आनीक एक काव्य बरोवन तें कोणा तरी वेंकटाद्री नांवाच्या राजाक ओंपलां.
-कोंं.वि.सं.मं.
बालसरस्वती-2: एक कवी. आंध्र कवी नन्नय्य भट्ट हाचो शिपूश्य हाचो जल्म राजमहेंद्री गांवांत जालो. नन्नय्य भट्टाच्या आंध्रकौमुदीचेर हाणें टिका बरयल्या. ताणें अानिकूय कांय ग्रंथ बरयल्यात.
-कों.वि.सं.मं.
