बास्केटबॉल पुर्विल्ल्या काळांत होवरेंत रावपी आदि मानवान आपल्यो बावल्यो हाडां, लाकूड, फातर, माती अशा साद्या माध्यमापसून केल्ल्यो आसूक इजिप्शीयन लोकांच्या थड्यांनी (इ. स. प. सुमार ३oo०-२०oo) ह्या पुर्विल्ल्या बातल्यांकडेन कांय धर्मीक संकेत जोडिल्ले आसात. सुफलताविधी. यातुविद्या आनी हेर धर्मीक विधी हांच्यांतले एक संकेतीक शुभशकुनाच्यो मानतात. त्यो बावल्यो पिकावळ आनी समृध्दी हाडपी. मानतात. त्या काळांत मनशाचो भुतां, मंत्रतंत्र, जादू हांचेर विश्वास आशिल्ल्यान दुस्मानाक ख्यास्त जावंची हे इत्सेन मेणाची बावली करून सोळाव्या शेकड्याच्या मध्यासावन नमुनो म्हणून बावल्यांचो उपेग वेगवेगळ्या भेसांनी सजयल्ल्यो बावल्यो थंय निर्यात करताले. १३६. कोंकणी विश्वकोश : ३ बावलेची निर्मिती बायलरुपाक अनुसरून जाल्यां, अशें पुर्विल्ल्या काळांतल्या चिनवियल्यान कळटा. त्या मानान दादलेरुपो बावल्यो उण्या लांकड़ी बावल्यो घट आनी खडबडीत आशिल्ल्यान सतराव्या आनी खरे केस लायिल्यो बावल्यो आयल्यो. एकुणिसाव्या शेकड्यांत इंग्लंडांत भेणाचीं तोंडां आशिल्ल्यो सोबीत बावल्यो तयार जावंक लागल्यो. ह्यो बावल्यो उज्या महन्यांत व्हेल्यार विदूष जाताल्यो. चकत्यांचो वापर करून बावल्यो तयार करताले. कणसाचीं सालपटां, भुसो हे सारक्या साद्या वस्तूंपसून आर्विल्ल्या रबर, माध्यमां वापरतात. एकुणिसाव्या शतमानाचे सुरवेक कागदी लगद्यापासून बावल्यो तयार करपाक सुरवात जाली आनी तेबासावन बावलेच्या उत्पादनाक व्हड प्रमाणांत चालना मेळ्ळी. भारतांत बावल्यांचे खूब प्रकार दिशटी पडटात. तशेंच, त्या त्या भारतीय खाशेलपण दाखोवपी बावल्यो परदेशांतूय निर्यात जातात. आदल्या काळांत जेमा भारतांत बालविवाहाची चाल आशिल्ली तेना व्हंकलेक बावली दिवपाची चाल आशिल्ली. कटपुतळी बावल्यांचो खेळ (Puppet show) करपाक ज्यो बावल्यो वापरतात, तांकां खामसुत्री खावल्यो म्हण्टात. तांचे जायते प्रकार आसतात. जपानांत दर वसर्ग थंयच्यो चलयो हिना-मात्सुरी' नांवाचो बावल्यांचो उत्सव मनयतात. भारतीय तशेच परदेशी नमुन्यांच्यो सुमार २ooo बावल्यो आसात. - कों. वि. सं. मं. बास्केटबॉल : हो आधुनीक खेळ अमेरिकेंत स्प्रिंगफिल्ड (मॅस्साच्युसेंटस्) च्या वाय. एम. सी. ए. (Y M. C. A.) कॉलेजीचो खेळां शिक्षक जेम्स नेस्मिथ हाणे १८९१ वसा सोदून काडलो. हजारांनी वसपियलों बास्केटबॉला असलोच पोक-ता-पोक ही खळ मेक्झिकोत
