कोंकणी विश्वकोश : ३ आपलें राज्य भरत आनी बाहुबली ह्या दोन भुरग्यांक वाटून संन्यास नम्र जातलो. सार्वभौम म्हणपी कोणामुखारूच जावंचो ना. इतलेच न्हय, जाल्यार व्हडल्या भावामुखारूय हांव नम्र जावंचों ना'. ताका लागून करपाचो निर्णय घेतलो. जलयुध्द आनी मल्लयुध्द हातूंत भरताचेर हार भायर सरलो. कितलीशींच वसाँ तप करुनूय ताका मुक्ती मेळना, तेज्ञा ताणे सांगलें, तुज्या राज्यांत तो तप करीत आसा, ही गजाल तूं ताचे तकलेंतल्यान काडून उडय. ताका लागून ताचे तप फळाक येना.' देखून भरतान ही धर्तरी कोणाचीच न्हय. तूं मनांतले शल्य काडून उडय' अशें सांगले. हें बाहुबलीन मान्य करतकच ताका फकत ज्ञान मेळ्ळे. बाहुबलीच्यो मूर्ती भारताच्या वेगवेगळ्या वाठारांनी fदशटी पडटात. पयली मूर्त ब्राँझ धातूची आसून ती सव्या शेंकड़यांतली आसा. तिची उंचाय अर्द मीटर. पांय आनी भुजां वालींनी 3ानी पाना मी रेवडायल्लीं आसात. पक्राहीको र 3]ानी खांद्यार 3मासात. ऊाटT ठो रूळच्याT बाहुबलीची मूर्त - श्रवणबेळगोळ इंद्रसभा लेण्यांतल्या दक्षिण वण्टीचेर कोरांतिल्ली बाहुबलीची मूर्त आठव्या शतमानांतली आसा. तिचेच धर्तीची पूण मातशी वेगळी मूर्त देवगढा हांचेखेरीज हेर प्राणी दिसतात. ही णवव्या शेंकड्यांतली आसूक जाय अशें म्हण्टात. १३९ बाळंतपण आनी ताचे विकार श्रवणबेळगोळाची ९८३ त कोरांतिल्ली मूर्त व्हड आसून ती सुमार १८ मी. ऊंच आसा. कारकल आनी वेबूरच्यो मूर्ती अनुक्रमान १४८१ आनी १६०३ तल्यो आसून त्यो सुमार १२.५मी. आनी ११ मी. ऊंच आसात. कोल्हापूर जिल्ह्यांत कुंभोजा लागसार गोमटेश्वराचे ६ मी. उंचायेचे व्हडले मूर्तीची प्रतिश्ठापना केल्या. जून १९७५ त आग्राक एके व्हडले गोमटेश्वराचे मुर्तीची स्थापना केल्ली आसून तिची उंचाय सुमार १४ मी. आसा. श्रवणबेळगोळा हांगाचे मूर्तीचोच नमुनो फुडें दवरून ह्यो सगळ्यो कलात्मक आसा. पुराय भारतांतली एक अती भव्य कलाकृती म्हणून तिका वळखतात. ही शिल्पकृती राछमल्ल ह्या गंग राजाचे मुस्तीत ताचे बायलेच्या आगच्याक लागून चामुंडराय ह्या मंत्र्यान तायर केली. तेचाच्या कलाकारांनी विंध्यगिरी वा इंद्रगिरी ह्या दोगरार एकसंघ पाशाणांत ती कोरांतली. उत्तरे वटेन तोंड करून आशिल्ले हे मूर्तीचे अवयव घाटदार अासात, दिगंबर आसून लेगीत तिच्या दोळ्यांत वासना दिसना. ध्यानस्थ त्यो बाहुबलीच्या मांडयांक रेवडल्यात अशें दाखयलां. हाचेवयल्यान ताची खडतर तपश्वर्या आनी एकाग्रताय कळटा. पुतळ्याक कसलेंच छत्र वा पांखें ना. कितलींशीच वस वत, वारो, पावस हांची कसलौच परिणाम जायनासतना शिल्पाची सोबीतकाय मातूय उणी जावंक ना. दक्षिण भारतांतल्या अतो भव्य अशा गंग शिल्पशैलीची सोबीत आविश्कार बाहुबली मूर्तीत जाल्लो दिसता, मूर्तीच्या दाव्या पाया तटेन एक शिलालेख आसा. तातूंत देवनागरी शिलालेख. - कों. वि. सं. मं. बाळंतपण आनी ताचे विकार : गर्भविद्येचो आनी हाकाच बाळंतपण वा सूतिकाशास्त्र (obstetrics) अशें म्हण्टात. आदार करपाचे काम बायलोच करताल्यो. अशे बायलेक ‘वैजोण' अशें म्हण्टाले. त्या काळांत सादारणपणान (normal) जावपी बाळंतपणात ५०% बायली दगावताल्यो. कश्टमय {dysickia) बाळंतपणांत खूब
