भवानीदास- २ (इ. स. चो १९वो शेंकडो). एक पंजाबी कवी. ताचें दुसरें नांव उमादास. हो पंजाबांतल्या पतियाळा नरेशाच्या आनाशिऱ्याक आशिल्लो. हाचे आपजिणेविशीं कांयच म्हायती मेळना.
भवानीदासान महाभारताच्या स्वर्गारोहण, मौसल, प्रस्थान, अश्र्वमेध आनी सौप्तिक ह्या पांच पर्वांचो हिंदीत अणकार केला. तशेंच, नीतिरत्नाकर, नाममाला, कुरुक्षेत्रमाहात्म्य, पंचरत्न, काव्यकुतूहल, सुदामचरित्र, बारहमासा हे ग्रंथूय ताणें बरयल्यात.
कों. वि. सं. मं.
भविसयत्तकहाः एक जैन महाकाव्य. हें अपभ्रंश भाशेंत आसा. भविष्यदत्त हें ताच्या नांवाचें संस्कृत रुप. धाव्या शेंकड्यांत धनपाल धक्कड वांवाच्या कवीन हें काव्य बरयलें.
ह्या काव्याची कथा लौकीक स्वरुपाची आसा. राजघराण्यांतलो पुरुस हो महाकाव्याचो नायक आसचो हो संकेत मोडून, धनपालान एका सामानेय मनशाक आपल्या काव्याचो नायक केलो, ह्या काव्याची थोडोभितर कथा अशी-
भविसयत वा भविष्यदत्त हो एक वैश्यपुत्र त्या महाकाव्याचो नायक. गजपूर नांवाच्या गांवांतल्या धनपाल नांवाच्या एका वेपाऱ्याचो हो पूत. धनपालाचे पयले बायलेचें नांव कमलश्री. उपरांत धनपाल सरुपा नांवाचे बायलेवांगडा दुसरें लग्न जाता. तेन्ना धनपालाक बंधुत्त हो दुसरो पूत जाता. पिरायेंत येतकूच बंधुदत्त वेपाराच्या निमतान कांचनद्विपाकडेन वता. आपले आवयचे परवानगेन भविष्यदत्तूय आपल्या सवतीभावा वांगडा वता. दुर्दैवान तांची दर्यांतली वाट चुकता आनी ते मैनाक नांवाच्या एका जुंव्यार पावतात. उपरांत बंधुदत्त ताचो घात मारता, भविष्यदत्ताक एकलोच थंय सोडून आपल्या वेपारी इश्टांवांगडा फुडें वता. एकलो पडिल्लो भविष्यदत्त भोंवडी करीत करीत एका नगरांत पावता. थंयच्या जैन मंदिरांत वचून भविष्यदत्त चंद्रप्रभाजिनाची पुजा करता. ह्याच नगरांत ताका एक सोबीत बायल मेळटा. एका काळार समृध्द आशिल्लें हें शार कोणा राक्षसान नानपश्र्चात करुन उडयिल्ल्याची म्हायती भविष्यदत्ताक तिचे कडल्यान समजता. फुडें हो राक्षस प्रकट जाता आनी ते सुंदरेचें भविष्यदत्ताकडेन लग्न करता. हे वटेन भविष्यदत्ताचे आवयक आपलो पूत परतून आयलोना म्हणून चिंता जाता. ती तेखातीर श्रुतपंचमी नांवाचे व्रत सुरु करता. त्या काळांत भविष्यदत्त खूब धनसंपत्त जोडटा आनी आपले बायलेक घेवन घरा येवपाक येता. वाटेंत योगायोगान ताका बंधुदत्त मेळटा. बंधुदत्ताक मात वेपारांत अपेस आयिल्लें आसता. पूण भविष्यदत्त ताचेकडेन मोगान वागता. उपरांत संद मेळनाफुडें बंधुदत्त पर्थुन एक फावट ताचो घात करता. हे खेपे तो भविष्यदत्ताक फटोवन, ताचे धन आनी बायलेक घेवन गजपूराक येता. घरा येतकच तो भविष्यदत्ताचे बायलेवांगडा लग्नजावपाचें थरयता. पूण भविष्यदत्त एका यक्षाच्या आदारान गजपूराक पावता आनी राजाकडेन कागाळ करुन आपली बायल आनी धन-संपत पर्थून मेळयता. राजा बंधुदत्ताक सजा करता आनी आपली धूव सुमित्रा भविष्यदत्ताक दिवपाचें वचन दिता. ह्याच काळांत गजपूरची राजकन्या सुमित्रा तशीच भविषियदत्ताची भावी बायल आपल्याक मेळची म्हणून पोदनपूरचो राजा गजपूरच्या राजावांगडा झूज करता. ह्या झुजांत भविष्यदत्त आपल्या पराक्रमान त्या राजाक हारयता. ताका लागून गजपूरचो राजा उमेदभरीत जावन आपली धूव भविष्यदत्ताक दिता आनी आपलें राज्य दिवन ताका युवराज म्हणून जाहीर करता. फुडें भविष्यदत्त गजपूरचो राजा जाता.
फुडें भविष्यदत्त पयले बायलेक मैनाक द्वीपाचेर वचपाची इत्सा जाल्ल्यान, सगळ्यांक घेवन थंय वता. थंय ताची आनी एका जैन साधूची भेट जाता. तो साधू भविष्यदत्ताक सदाचाराचो उपदेश दिता. भविष्यदत्त परतून आपल्या राज्यांत येतकच, विमलबुध्दी नांवाच्या मुनीकडेन ताची भेट जाता. ह्या मुनीवांगडा भासाभासा करतकच भविष्यदत्ताक वैराग्य प्राप्त जाता. ताका लागून आपल्या पुताचो राज्याभिशेक करुन ताका गादयेर बसयता आनी भविष्यदत्त तपश्र्चर्येक वता. भविष्यदत्ताचे जिणेंत जें यश आनी व्हडपण मेळिल्लें आसता तें ताचे आवयन केल्ल्या श्रुतिपंचमीव्रताक लागून. तेखातीर त्या व्रताचें महात्म्य ही कथा सांगता.
कवीच्या संस्कृत-प्राकृत साहित्याच्या व्यासंगाचो प्रत्यय ह्या महाकाव्यांतल्यान येता. भविष्यदत्ताची दर्यांतली भोंवडी, मैनाकद्वीपांतलें शार हांची वर्णनां व्हड कुशलतायेन मांडून कवीन हे कथेची रचणूक केल्या. १९१८ वर्सा हेर्मान याकोबी हाणें रोमन लिपींत तशेच दलाल आनी गुणे हाणीं १९२३ वर्सा देवनागरी लिपींत ह्या ग्रंथाचें संपादन केलां.
कों. वि. सं. मं.
भविश्यपुराणः (पळेयात पुराणां).
भाई, वीरसिंगः (जल्मः५ डिसेंबर १८७२, अमृतसर, मरणः १० जून १९५७, अमृतसर).
आर्विल्ल्या पंजाबांतलो युगप्रवर्तक कवी, कादंबरीकार आनी शीख धर्माक नवी जीण दिवपी लेखक. ताचो बापूय चरनसिंग होय कवी, लेखक आनी संगिताचो जाणकार आशिल्लो. भाईन एका शीख संताकडल्यान आपलें मुळावें शिक्षण घेतलें. १८९१ वर्सा तो मॅट्रीक पास जातकच १८९४ वर्सा ताणें 'वजीर-इ-हिंद' हो छापखानो सुरु केलो. १८९४ वर्सा ताणएं 'खालसा ट्रॅक्ट सोसायटीची स्थापणूक केली.
