गणपती, नरसिंह, ब्रह्मा, राक्षस ह्या पात्रांक रुपडीं घालतात. 'प्रल्हादचरितम' ह्या नाटकांतलें नरसिंहाचें रुपडें खूब पवित्र मानतात. हें रुपडें मेलात्तूरच्या वरदराजाच्या देवळांत एके पेटयेंत दवरिल्लें आसता. हें रुपडें घाल्लो नरसिंहाचें काम करपी नट निमाणें रागान भान वचून घुंवळ येवन पडटा. साबुद्दीर येतकच ताका मिरवणूकेन वरदराजाच्या देवळांत व्हरतात आनी थंयच ताचें रुपडें काडून भोवमान थंयचे पेटयेंत दवरतात. उपरांत लोक आपापल्या घरा वतात.
पद्म, दरु, शब्दम्, चूर्णिका, पदवर्ण हे संगिताचे प्रकार ह्या नाट्यप्रकारांत वापरतात. नृत्यनाट्य जसजशें फुडें वता त्या त्या वेळाक धरुन संगीत राग गायतात. हेखातीर वातावरण निर्मिती बरी जाता. आहिरी, घंटा असले राग मध्यान्ही उपरांत म्हण्टात. ह्या नृत्यनाट्यांत 'सोलकट्टु' (बोल) लेगीत सुरांत गावपाची चाल आसा.
नटेश अय्यर हो बायलेची भुमिका करपी एक श्रेश्ठ नर्तक आनी नृत्याचो गुरु जावन गेलो. भारत्रम् नल्लूर नारायणस्वामी, के. सुब्रह्मण्य अय्यर आनी कोंदड राम अय्यर हे नामनेचे नर्तक नट ताचे शिश्य आशिल्ले. हालींच्या काळांत ज्येश्ठ नर्तक म्हणून बानसुब्रह्मण्यम् शास्त्री वा बाळू भागवतार हाचें नांव आसा. ताचे परंपरेंत कृष्णमूर्ती, नागराजन, वेंकटरामन, स्वामीनाथन हांचो उल्लेख मेळटा. तशेंच ई. कृष्ण अय्यर हाणेंय ही नृत्यनाट्याची परंपरा सांबाळपाखातीर खाशेले यत्न केल्यात.
भागवत, राजारामशास्त्री (जल्मः ११ नोव्हेंबर, १८५१, कशेळी, ता. राजापूर, जि. रत्नागिरी. मरणः ४ जानेवारी, १९०८, मुंबय).
प्रख्यात विद्वान आनी समाजसुदारक. कशेळीच्या भिक्षुकी करपी एका कऱ्हाडे ब्राह्मण कुटुंबांत ताचो जल्म जालो. १८३० वर्साच्या अदमासाक, राजाराम शास्त्रीचो बापूय रामकृष्ण परी आनी बापोलयो भास्कर हरी हे दोगूय जाण इंग्लीश शिक्षणाखातीर मुंबय गेले. उपरांत रामकृष्ण हरी हाणें मुंबय नगरपालिकेंत नोकरी केली. राजारामशास्त्री ल्हान आसतनाच ताचे आवयक मरण आयलें. ताच्या बापायक वेदान्त वुशयाची ओड आशिल्ली. तेखातीर सगळ्या लोकांक वेदान्त समजुचो म्हणून रामकृष्णपंतान 'सायुज्यसदन' (१८६८) आनी 'कायाजीचा संवाद' अशीं दोन नाटकां बरयलीं. राजारामशास्त्रीची बायल सुंदराबाई मोगाळ आनी कश्टी आशिल्ली. तांकां एकूच चली आशिल्ली पूण १८९७ वर्सा तिका मरण आयलें. आपल्या बापोलभावाक राजारामशास्त्र्यान पूत मानिल्लो. ताका लेगीत १९०७ वर्सा मरण आयलें.
१८६७ वर्सा राजारामशास्त्री मॅट्रीक जालो. बापायचे इत्सेप्रमाण ताणें ग्रँट मॅडिकल कॉलेजींत तीन वर्सां शिक्षण घेतलें. पूण बापूय मरतकच हें शिक्षण बंद जालें. उपरांत एका संस्कृत पंडिताकडेन अध्ययन करुन तो शास्त्री जालो. १८७५ वर्सा रॉबर्ट मनी हायस्कुलांत तो शिक्षक जालो. उपरांत निमाणे मेरेन तो सेंट झेव्हियर कॉलेजींत संस्कृताचो प्राध्यापक आशिल्लो. १९०२ वर्सा मुंबय विद्यापिठांत 'विल्सन फायलॉलॉजिकल' लॅक्चरर म्हणून ताची नेमणूक जाली.
तो जल्मूयभर विद्यार्थी आनी लोकशिक्षक आशिल्लो. अस्तंती आनी उदेंती अशा विंगड विंगड भाशांचो खोलायेन अभ्यास करपाक मेळचो म्हणून तो लॅटीन, ग्रीसी, अरबी, फार्सी ह्यो भाशा शिकलो. देखून ताच्या जायत्या उतरांच्यो व्युत्पत्ती आयज लेगीत वापरतात.
शिक्षणाविशीं भागवताची कांय स्वतंत्र ध्येयां आशिल्ल्यान ताणें १८८४ वर्सा बाँबे हायस्कूल आनी आपणाल्या कतृत्त्वान मराठा हायस्कूल काडलें. महर्षी कर्वे रँ. परांजपे, बॅ. जयकर हे कांय नामनेचे लोक ताचे विद्यार्थी आशिल्ले. भागवताचो बापोलयो भास्कर हरी, मुंबय प्रार्थना समाजाच्या संस्थापकांतलो एक आशिल्ल्यान न्या. रानडे आनी हेर कांय नामनेच्या विद्वान इश्टांकडेन राजारामशास्त्रीचो लागींचो संबंद आयलो. राजाराशास्त्रीन प्रत्यक्षांत केन्नाच राजकरणांत वांटो घेतलो ना आनी प्रार्थना समाजाचो वांगडी लेगीत जालो ना. पूण प्रार्थना समाजाचें मुखपत्र 'सुबोध पत्रिका' ह्या सातोळ्यांत ताणें जातीभेद, समाजीक भयरोजोळोपाच्यो चालीरिती, बायलांच्यो सुदारणा ह्या विशयांचेर खूब लिखाण केलें. 'हिंदूधर्माविवेचक' पत्राचो तो कांय वर्सां संपादक आशिल्लो. केरळ कोकीळ, इंद्रुप्रकाश, नेटिव्ह ओपिनियन, विविधज्ञान विस्तार, ज्ञानप्रकाश, पुणे वैभव ह्या नेमाळ्यांतल्यान ताणएं खूब लिखआण केलें. तत्त्वगिन्यान, काव्य, कथा, पुस्तकांचीं परिक्षणआं, वैजकी-भलायकी, पदार्थविज्ञान, पुर्विल्लें संस्कृतिसंशोधन, देशी भास, आमचो देश आनी देशी लोक, ज्योतिश, वैदिक आनी पुराणीक भासाभास ह्या विशयांचो नियाळ ताणें ह्या नेमाळ्यांनी केलो. शास्त्रीबुवा आसतना ताचीं चाळिसांवयर पुस्तकां उजवाडा आयलीं. 'मराठ्यांसंबधाने चार उदगार' (१८८७), 'ब्राह्मण व ब्राह्मणीधर्म' (१८८९), 'शिवछत्रपतींचे चरित्र' (१८९२) हीं ताचीं कांय म्हत्वाची पुस्तकां आयज लेगीत ताचे विद्वत्तेची गवाय दितात.
वेद-वेदान्त, गीता आनी तशींच धर्मीक विशयांचेर ताणें इंग्लिशींत लेगीत धा पुस्तकां बरयलीं. ताचे कांय वेंचीक लेख दुर्गाबाई भागवत हिणें संपादून 'कै. राजारामशास्त्री भागवत यांचे निवडक लेख' (१९५०) ह्या नांवान उजवाडाल्यात.
१९०० वर्सा उपारांत पयलीं बडोदा आनी मागीर कोल्हापूराक वेदोक्त प्रकरण खूब गाजलें. तेन्ना शास्त्राच्या आदाराचेर, मराठे हे क्षत्रिय आसात अशें मत उक्तावन ताणें शाहू महाराजाचो पक्ष घेतलो. मराठा चलयांची मूज करची म्हणून कोल्हापूर-बेळगांवां वचून आपूण जावन ताणें पुरयतपण केलें. तांकां गायत्री मंत्र दिलो. ब्राह्मणांनी मांस खावंचें, अंत्यजा सकट सगळ्या चलयांच्यो मुजी जावंच्यो हीं शास्त्रीबुवाचीं
