वापर करतात. हिंदू धर्मांत पुजापाठ तशेंच लग्नांत तांदळांचो अक्षता म्हणून वापर करतात. होंट भरतनाय तांदळांचो वापर करतात.
भात कापले उपरांत जें तण उरता, तें गोरवांक, म्हशांक खावड म्हणून दितात. तशेंच, धिंगरी आनी पॅडी स्ट्रॉ हीं अळमी कृत्रिम रितीन तयार करपाक माध्यम म्हणून हें तण वापरतात. भाताचो किंडो गोरवांक, म्हशींक, दुकरांक खावड म्हणून दितात. कुंड्याचें तेल कारखान्यांनी तशेंच खावपाकूय वापरतात. जळोव म्हणूनीय किंड्याचो वापर करतात. कुंड्यापसून हाडबोर्ड तयार करतात.
भाताच्या रोंपाक खूब तरांच्यो किडी आनी रोगांचो त्रास जाता. तांतूंतल्यो किडी अशओ आसात-
१)पानां गुठलावपी कीड (Leaf roller) ही कीड भाताचीं पानां गुठलायता आनी भितर रावून पानाचो पाचवो भाग खाता. ताका लागून पानां धवीं जातात. हे किडीची लागण जाल्यार शेताचेर २० मिली. नुवाक्रॉन हें वखद, १० लिटर उदकांत घालून फवारो मारतात.
२)पानांच्यो विडयो करपी कीड (Case warm)- ही कीड पानां कातरुन ताच्यो विडयो करता आनी पानाचो पाचवो भाग खाता. हे किडीआड नुवान हें वखद १० मिली. घेवन १० लिटर उदकांत घालून शेताचेर मारतात. तशेंच शेतांत उदक आसल्यार भायर घालतात.
३)पिली(Gall midge)- हे किडीची लागण जाल्यार रोंपाचे मदले शिवडेंतल्यान धवो दाणो भायर सरता. ह्या दाण्याक पिलो अशे म्हण्टात. ही कीड रोंपाच्या पोटरांत रावता. हे किडीची लागण जाल्यार, थायमेट हें वखद एका हॅक्टराक १ किग्रॅ. ह्या प्रमाणआंत शेतांत साऱ्याभाशेंन शिंपडायतात.
४) लश्करी कीड (Army worm)- नांवाप्रमाण ही कीड पिकाचेर लश्कराभाशेन तुटून पडटा. ही कीड भाताचीं पानां कातरता. हे किडीआड ०.०५% मोनोक्रॉटॉफोस ह्या वखदाचो फवारो मारतात.
६) घाणयारो मूस (Gand Bug)- ही कीड भाताचो दाणो, दुदाचो अवस्थेंत पावतकच रोस चोखता. ताका लागून गोटो सारको भरना. हे किडीची लागण जाल्यार बी एच. सी. १०% ह्या वखदाची भुकटी हॅक्टरी २५ किलो ह्या प्रमाणांत मारतात.
भाताचें 'चरमो' (Blast) ह्या रोगापसून बरेंच नुकसान जाता. ह्या रोगाची लागण जाल्यार भाताच्या पानांचेर काळसर तिबे दिसतात. हे तिबे उपरांत व्हड जावन एकामेकांत भरसतात. ताका लागून पानां करपल्लेवरी दिसतात. ह्या रोगाची लागण जाल्यार ०.१% कारबेण्डीझन वा किटाझीन ह्या वखदांचो वापर करतात.
करपो हो भाताचेर पडपी आनीक एक रोग. ह्या रोगाची लागण जाल्यार पानां कडांनी करपतात. उपरांत पुराय पान करपता. ह्या रोगाचेर खात्रीचो असो उपाय ना. हो रोग जावंचो न्हय म्हणून बीं पेरचे पयलीं बियांक स्ट्रॅप्टोसायक्लीन हें वखद चोळटात
-विश्राम गांवकार
भातखंडे, पं. विष्णु नारायणः (जल्मः १० ऑगस्ट १८६०, वाळकेश्र्वर, मुंबय; मरणः १९ सप्टेंबर १९३६, वाळकेश्र्वर, मुंबय).
हिंदुस्थानी संगिताचें सर्वांगीण संशोधन करुन शिक्षणक्रमांत ताका खाशेली सुवात दिवपी एक म्हान संगीतशआस्त्रकार आनी संगीतप्रसारक. संगीत हें आपलें राश्ट्रीय संस्कृतायेचें एक भोव मोलादीक आंग, हें वळखून ताणें हे कलेचो शास्त्रशुध्द अभ्यास कसो करुं येता, ताका श्रेश्ठ दर्जो कसो मेळू येता आनी कलाकारांक उर्जितावस्थेक कशें व्हरुं येतात हेविशीं शास्त्रीय नदरेन यत्न केले.
ताचो मूळ गांव कोंकणांतलो नागाव (जिल्हो रायगड). ताचो बापूय नारायणराव मुंबयच्या एका सावकाराचे जमनीचो कारभार पळेतालो. ताकाय संगिताची गोडी आसून तो स्वरमंडळ वाजयतालो. ताका लागून विष्णु वा गजानन हाकाय ल्हानपाणांतूच संगिताची गोडी लागली. आपलो अभ्यास सांबाळून तो संगिताचो अभ्यास करतालो. ल्हानपाणांतूच तो मुरली आनी म्हाविद्यालयांत शिकतना सतार वाजोवपाक शिकलो. सुरवातेक गोपाळ गिर हाचेकडेन आनी उपरांत कुड्डो वादक वल्लभदास दामुलजी हाचेकडेन ताणें सतार वाजोवपाते धडे घेतले. इ.स. १८८० वर्सा एल्फिन्स्टन हायस्कुलांतल्यान मॅट्रिकेची परिक्षा पास जातकच इ.स. १८८५ वर्सा तो बी. ए. पास जालो. इ. स. १८८७ वर्सा एल्एल्. बी. ची परिक्षा पास जातकच कांय काळ ताणें वकिली केली. ताचेपयलीं तो इ. स. १८८४ वर्सा कांय पारशी संगीतमोगी लोकांनी चलयल्ल्या 'गायनोत्तेजक मंडळी' चो वांगडी जाल्लो. थंय ताका त्या काळांतल्या गायकांचे, वाजोवप्यांचें गायन, वादन आयुकपाची संद मेळ्ळी.
ल्हानपणासावन संगिताकडेन ओड ओशिल्ल्यान ताचें वकिलींत लक्ष लागना जालें. ताणें वकिली सोडली आनी 'गायनोत्तेजक मंडळी' हे संस्थेंत रावन संगिताच्या संशोधनाक सुरवात केली. थंय ताणें कितलींशींच वर्सां पगार घेना आसतना संगीत शिकयलें. विंगड विंगड व्हड कलाकारां कडल्यान परंपरीक धृपदां, ख्याल, होऱ्यो, तराणे, ठुमऱ्यो हांची म्हायती आनी चिजो एकठांय करपाक सुरवात केली. शास्त्री.य स्वरलिपी पद्दतीचो प्रचार नाशिल्ल्यान आनी उपपत्तींचें गायकांक ज्ञान नाशिल्ल्यान विष्णु परंपरीक चिजांनी बदल करतालो आनी नव्योय चिजो तयार करतालो. संगिताचो शास्त्रीय अभ्यास पद्दतशीर जावंचो हेखातीर ताणें संस्कृत,
