भास्कराचार्यान मोलादीक वावर केल्लो.आयज गणितांत चालंत आशिल्ले कितलेशेच प्रस्न सोंपे रितीन सोडयल्ल्याचें भास्कराचार्यचे बरपावळींत दिशटी पडटा.
धर्तरेचो आकार वाटकुळो आसा असो सिध्दांत भास्कराचार्यान गोलायध्याय ह्या ग्रंथांत मांडला.आयज सगळ्यांक खबर आशिल्लो न्युटनाचो गुरुत्त्वाकर्शणाचो नेम भास्कराचार्याच्या बरपांनी धारणीकात्मक शक्ती म्हणून दिल्लो आसा.सूर्य सिध्दांतांत त्रिकोंणमितींतलें सायनचें कोश्टक (sine table) दिल्लें आसा.पायथागोरसाच्या सिध्दांताचें खरेंपण (proof)त्रिकोणाचे कुडके करुन दाखोवपाची रीत (direction method)भास्कराचार्यान वापरिल्ली आसा.तेभायर तरेपवार समीकरणां,भूमितीचे वेदवेगळे प्रस्न,पाय चें मोल,अशा विंगड विंगड विशयांचेर भास्कराचार्यान बरप केलां.आर्यभट्ट,ब्रह्मगुप्त,श्रीधर,पद्मनाथ हांचेसारक्या भारतीय गणिततज्ञाचें कार्य भास्कराचार्य-दुसरो हाणें केलें.
भिंडां(पिडा):ताळ्यांत जाबेचे देनूय कुसींनी वाटकुळ्या आकाराचे आनी रगताच्या धव्या लस-पेशींनी भरिल्ले भिंडांच्या आकाराचे गुळे.हें गुळे अन्नांत आनी नळी उस्वासाची नळी हांच्या तोंडारुच आसून ते अन्नांत आनी हवेंत आशिल्ल्या जंतूंचें निर्मुलन करता आसतना ल्हव ल्हव करुन बिंडांक डातूंचो संसर्ग जाता आनी तेवरवीं भिंडांकूच सूज येता.हाकाच भिंडां येवप (सूज येवप)वा टॅाव्सिलायटीस अशें म्हण्टैात.भिंडां सुजपाच्या कालमानाप्रमाण भिंडां येवपाचे दोन प्रकार आसातात.एक तात्पुरत्या स्वरुपाचीं खर आनी दुसरीं परत परत उचकपी जून स्वरुपाचीं(chronic).
मनशाच्या शरिरांत कसल्याय रोगजंतूंचो शिरकाव जातकच पांच तरांची लक्षणां दिसूंक लागतात. तीं म्हळ्यार तो भाग तांबडो जावप,त्या भागाक सूज येवप,दूखूंक लागप,तितलोच भाग हून जावप तशेंच त्या भागाच्यान नित्याचें काम करुंक जमना जावप.अशेंच तरेन भिंडांकूय हीं पांच लक्षणां जातात.चड करुन ५ ते १० वर्सां पिरायेच्या बुरग्यांक परतून परतून थंडी जावप तांची भिंडां सुजतात आनी दुखूंक लागतात.उस्वास घेवंक त्रास जाता,नाक चोंदता,तेन्ना तोंडांतल्यान उस्वास घेवंचो पडटा.अशें परतून परतून जाता तेन्ना ताका क्रॅानीक टॅान्सिलायटीस अशें म्हण्टात.अशैव्ळार तीं काडून उडोवप चड फायद्याचें आनी ब-याक पडटा.
पयलींच्या काळांत,भिंडांक आनीक एक रोग जातालो तो म्हळ्यार डिफ्तेरिया वा कांटेल वा घटसर्प.भिंडांचेर धवो शेळो सो मांडप आनी तीं सुजप.अशा वेळार खूब जोर येवन एकेक फावट १२ ते २० वरां भितर भुरगें मरताले.पूण हालीं ट्रिपल हें वासीन केल्ल्यान हें डिफ्तेरिया वा कांटेल भारग्याक जायना.हें वासीन कांटेल,कोलेखोंकली आनी धोणकुटी ह्या तीन पिडां आड आसता.देड,अडेज आनी साडे तीन म्हयन्यांचेर एका म्हन्याच्या अंतरान हें वासीन भुरग्याक दिवंक जाय.उपरांत भुरगें देड वर्सांचें जातकच आनी साडेचार वर्सांचेर अशें तरेचीं दोन वासिनां भुरग्याक दितात.
जान्ना भिंडां अकस्मात मोठीं जावन दुखूंक लागतात,तेन्ना जोर येता.ह्या भिंडांक खर स्वरुपाचीं(Acute Tonsilites)म्हण्टात.अशा वेळार भिंडाचेंर शास्त्रक्रिया करुंक फावोना.खर स्वरुपाचीं भिंडां जालीं जाल्यार अकस्मात कुडकुडो खावन जोर योता,ताळो दुखूंक लागता ,गिळटा आसतना त्रास जाता,रुच वता आनी जिवाक बरें दिसना अशीं लक्षणां दिसूंक लागतात.तोंड उकतें करुन हारशांत पळयल्यार ताळ्.ातल्यान सूज येवन मोछी जाल्लीं तांबडीगूंज भिंडां दिसतात.हींच भिंडां जेन्ना बरीं निवळ नासतना परतून परतून उचतकात,तेन्ना तांचें रुपांतर जून (cornic)स्वरुपांत जाता.
खर स्वरुपांचीं भिंडां तरातरांच्या जंतूंक लागून जातात.तातूंले घटसर्प,मालागोलाणू()जातूं हे चड म्हत्वाचे आसात.घसर्प जावन वतकच चडशे खेपे भिंडांनी हाचे जंतूं मेळटात.अशा सोकांपसून घटसर्पचो रोग बळावपाचो संभव आसता.ह्या सारकिल्या प्राकारांत भिंडांचेंर धवो चिकचिकीत थर येता.तशेंच हेर कांय खर स्वरुपाच्या भिंडांनीय अशे तरेचो थर येवंक शकता.तेखातीर खूबदां निदान करपाक अडचण येता.एकेकदां अशा वेळार उस्वासाक घाणयारो वास येता.
भिांडां जाताकच,तांच्या जंतूंचें निदान करप खूब गरजेचें आसता.कारण ताचेरुच चिकित्सा आदारुन आसता.भिंडांतलों पूं आनी हेर घट्ट द्रव पदार्थ खाशेले तरेन तपासचे पडटात.खर स्वरुपाचीं भिंडां जालीं जाल्यार हून अदकांत,जंतूनाशक वखदां वा मीठ घालून त्या अदकाचे गळगळे घेवन ताळो बरो शेकीत जाल्यार बरें दिसता.अँटिबायॅाटिक वखदांचो जाता तितले बेगीन उपेर करचो.पेनिलिन,क्लोरँफॅनिकॅाल ह्या वखदांचोय बेगोबेग गूण येता.तीन-चार दिसांभितर सूज आनी जोर उणो जावन पिडेस्ताक गूण पडटा.
हींच खर स्वरुपाचीं भिंडां हेर विशिश्ट जंतूंच्या संसर्गाक लागून जाल्ल्यार आसल्यार ताचो परिणाम शरिरांतल्या हेर इंद्रियांचेर जाता.देखीक,मालागोलाणुसारक्या जंतूंक लागून जाल्ल्या भिंडांनी संधिवात,काळजाचें दुयेंस वा मूत्रपिंडाक सूज येवपासारकीं दुयेसा जावं येतात.तेखातीर कर टॅान्सिलायटीस जाल्ल्या पिडेस्ताची जतनायेन परतून परतून तपासणी तरुन हे उपद्रव जावंचे न्हय म्हणून खूब दिसांमेरेन योग्य ते उपचार चालू दवरचे पडटात.
जून(Chronic) जाल्ल्या भिंडांचीं लक्षणां खर स्वरुपाच्या भिंडांभाशेनूच आसतात.पूण हातूंत चड अशक्तताय येता.परत परत
