Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/439

From Wikisource
This page has not been proofread.

भिंगांचे वर्गीकरण आकाराप्रमाण अशें करतात.

मदल्या भागाचेर फुगीर आनी कडेक पातळ आशिल्ल्या बिंगांक बहिर्वक्र भिंगां अशें म्हण्टात.गोली बहिर्वक्र भिंगांचे तीन उपर्पकार आसात. ते म्हळ्यारः

१)दोनीय बाजू बहिर्गोल आसपी भिंगां २)एक बाजू बहिर्गोल आनी दुसरी सपाट आसपी भिंगां.३)एक बाजू अंतर्गोल आनी दुसरी बहिर्गोल आसपी चंद्रकोरी भिंगां.

Fig.1 konkani viswakosh

(अ)दोनूय बाजू बर्हिगोल (आ)एक बाजू बर्हिगोल आनी दुसरी सपाट (इ)एक हाजू अंतर्गोल आनी दुसरी बर्हिगोल क-पयलो केंद्रबिंदू, क-दुसरो केंद्रबिंदू,प-पयलो प्रधानबिंदू प-दुसरे प्रधानबिंदू.

मदीं पातळ आनी कडेक दाट आशिल्ल्या भिंगां अंतर्वक्र भिंगां अशें म्हण्टात.गोलीय अतंर्वक्र भिंगांचेय तीन प्रकार जातात.

Fig.2 konkani viswakosh

(अ) दोनूय बाजू अतंर्गोल (आ)एक बाजू अंतर्गोल आनी दुसरी सपाट (इ)एक बाजू अंतर्गोल आनी दुसरा बर्हिगोलःक-पयलो केंद्रबिदूं,क-दुसरो केंद्रबिंदू,प-पयलो प्रधानबिंदू,प-दुसरो प्रधानबिंदू.

भिंगाची वक्र बाजू वृत्तचितीच्या बाजूच्या छेदाच्या आकाराची आसत जाल्यार ताका चितीय भिंग अशें म्हण्टात.हीं भिंगां अतंर्वक्र आनी बर्हिर्वक्र अशा दोनूय प्रकारांची आसपाक शकतात आनी तांचे तीन उपप्रकार जातात.

Fig.3 konkani viswakosh

१-दोनूय बाजू बर्हिर्वक्र २-एक बाजू बर्हिर्वक्र आनी दुसरी सपाट ३-एक बाजू बर्हिर्वक्र आनी दुसरी अंतर्वक्र ४-दोनी बाजू अंतर्वक्र ५-एक बाजू अंतर्वक्र आनी दुसरी सपाट ६- एक बाजू अंतर्वक्र आनी दुसरी बर्हिर्वक्र

गोलीय बाजूची निर्मिती करप सोंपे आशिल्ल्यान गोलीय भिंगांची निर्मिची आनी वापर व्हड प्रमाणाचेर जाता.चितीय वा हेर अगोलीय भिंगां तयार करप कठीण आशिल्ल्यान तीं खूब म्हारग पडटात. देखून तीं फकत कांय खास कामांखातिरुच वापरतात.

चितीय भिंगां अक्षाक समांतर आशिल्ल्या प्रतलांतल्या किर्णांचें अभिसारण (केंद्रीकरण) वा अपसारण (पसरोवप)करपाक शकनात.अक्षाक काटकोनांत आशिल्ली प्रतलात बर्हिर्वक्र चितीय भिंगाची अभिसारणशक्त उणी आसून हेर दिकांनी ती इल्ली उणी जायत वता आनी निमाणे अक्ष-समांतर दिकेक शुन्य जाता.अंतर्वक्र भिंगांची अपसरण शक्त हेचप्रमाण बदलत वता.

दृश्टीवैशम्य हो दोळ्यांचो विकार पयस करपा खातीर फावो तें शक्तीचें चित्तीय भींग वक्लांत वापरचें पड्टा.तशेंच त्या भिंगांच्या अक्षाची दिकाय फावो अशीय दवरची पड्टा.जोत वा तत्सदृश विस्तृत उद्माची चितीय भिंगांक लागून मेळपी प्रतिमा रेशेच्या आकाराची आसता.हाचोय कांय जाग्यांनी उपेग जाता.सिनेमास्कोप वा तत्सदृश रुंद पड्ड्याच्या चलचित्राच्या आनी चलचित्र तयार करपाखातीर वापरतात त्या अॅनामॅार्फिक भिंगांच्या एका प्रकारांत चितीय भिंगाचो उपेग जाता.