लेख आनी नाणीं महाराष्ट्रांतूच मेळ्ल्यांत.हाचेवयल्यान हो राजवंश महाराष्ट्रीय आशिल्लो अशें सिंध जाता.सातवाहन वंशान सनपयलीं २३५ते इ.स. २२५मेरेन , म्हळ्यार सुमार चार शेंकडे आपली राजसता महाराष्ट्रांत चलयली. सुरवेचे दोन शेंकडे पुराय महाराष्ट्रचेर तांचो शेक आशिल्लो. उपरांत शक वंशीय राज्यानी महाराष्ट्राचो तांय भाग सातवहनाकडच्यान हातासून ताचेर सुमार ५० वर्सां राज्य चलयलें .पूण उपरांत साकर्णीं ह्या सातवाहन राज्यानशक वंशाचो पराभाव करून आपलें सम्राज्य परत वाडयलें. मुखावयल्या सातवाहन राज्यानी येवन ,शक आनी कुशाण हांच्यो घुरयो परतून लावन महीरीष्ट्र संस्कृती राखून दवरली. साकवाहन वंशान आपणाली राजसता आंध्र,कलींग,मावळा, गुजरात ,सौराष्ट्र आनी राजस्थान ह्या प्रदेशांचेर प्रस्थापित केली. यज्ञश्री सातकर्णी ह्या निमण्या राजाच्या मरणाउपरांत सातवाहन राजधराण्याक देंवती कळा लागून , साम्राज्याचे ल्हान कुडके जाले.
सातवाहनाउपरांत महाराष्ट्रांत साबार हिंदू राजा जावन गेले. इ.स.२५०च्या सुमाराक वाकाटक घराण्यान विदर्भ हांगा आपल्या स्वतंत्र राज्याची स्थापमूक केली. ह्या घराण्यान सुमार तीनशें वर्सां महाराष्ट्रचेर राज्य केलें. वाकाटका उपरांत महाराष्ट्राचेर बादामीच्या चालुक्यांचो शेक आसा. चालुक्या घराण्यांन इ.स. ५५० सावन इ.स ७५३मेरेन रा्य केलें. पांडय, चोळ, पल्लव, गंग, कदंबहे चालुक्यांचे मांडलिक आशिल्ले . ७५३त चालुक्यांक हारोवन राश्ट्रकूट महाराष्ट्रचेर राज्य करपाक लागले. पूण इ.स.९७३त रास्टकूटांक हारोवन चालुक्या राज्य परत सत्तेर आयले.उपरांत ताणी ११८९ मेरेन महाराष्ट्राचेर राज्य केले. निमाणेकडेन यादवांनी चालुक्यांचो प्रभाव करून ते महाराष्ट्राचे स्वामी जाले. मुखार १४व्या शेंकड्याचे सुरवाक मुसलमानांनी यादवांची सत्ता नश्ट केली .अशे तरेन भारतांतल्या हेर प्रदेशांप्रमाण महाराष्ट्राचेरूय मुस्लिम राज्वट सुरू जाली.
तेराव्या शेंकड्याचे निमाणेकडेन अल्लाउद्दीन खलजी हाणें दिल्लींत आपली सत्ता थीर केल्लाउपरात दक्षिण भारतांत घुरयो घालून ताणें आपल्या रज्याचो विस्तार कालो. चवदाव्या शेंकड्याचे सुरवेक रामदेवराव यादव हाचो अल्लाउद्दीन हाणें पराभव कन ताका आपलो मांडलीक कालो. खलजी उपरांत तुघलकांनी देवदिरी आपल्या शेकातळा हाडली.तुघलकांच्या वेळार महाराष्ट्रांत बंड जावन बहामनी राज्याची स्थापणूक जाली. बहामनीच्या काळातूच दक्षिणेंत विजयनगर राज्याचो उदय जालो. महम्मद गवन हया सुलतानाच्या मरणाउपरांत बहामनी राज्याक देंवती कळा लागून राज्याचे चार कुडके जाले. १८४त वऱ्हाड हांगा इमादशाही सुरु जाली . इ.स. १४८५त अहमदाबाद हागा निजामशाही सुरू जाली. १४७९त विजापुरची आदिलशाही, १४९५त बीदरची बरीदशाही आनी १५१२त गोवळकोंडा हांगुतूबशाही, अशो थळाव्यो मुसलमानी राजवटी निर्माण जाल्यो.
पंदराव्या आनी सोळाव्या शेंडयांत महाराष्ट्रांत साबार संत जावून गेले. तांणी थळाव्या हिंदू समाजांत नवजागरण निर्माण तरपाचो यत्न केलो. सोळाव्या शेंकडयांत बहामनी राज्यांत आनी उपरांत निर्माण जाल्ल्या पांच शाही रज्यांत साबार मराठा सरदार वतनदार म्हूण आशिल्ले. हे मराठे सरदार सदांच, आपसांत झूजत आशिल्ले. पूण सतराव्या शेंकडयाच्या मध्याक शहाजी भोसले हाचो चलो शिवाजी हाणें साबार मरठे सरदारांक एकठांय हाडून महाराष्ट्रांत स्वतंत्र मराठाराज्य उबारलें.मराठा राज्यांचे बळतांच्या व्हड संघटीत सैन्याचेर तिगून आशिल्लें. शिवाजी उपरांत संभाजी , राजाराम, शाहू आनी हेर मराठा राजांनी आपलें राज्य वडोवपाचे यत्न चालूच दवरलें. ताणीं उत्तरेक मोगल साम्राज्याचेर साबार खेपो घुरयो घलून मोगल सैन्य दुर्बल करून उडयल्लें. निमाणो मोगल सम्राट औरंगजेब हाका दक्षिणेंत मराठयांवांगडा झूजतां झूजतां मरण आयलें.
औरंगजेबाच्या मरणा उपरांत संभाजीचो चलो सत्तेर आयलो. ताणें मराठी राज्यकारभार पुरायपणान पेशव्यांकडेन सोंपयलो. पेशव्यानी मराठी साम्राज्याचो खूब विस्तार केलो.निमाणेकडेन सत्तक लागून मराठ्यांभितर जाल्लें यादवी झूज आनी ब्रिटिश्ंचें आक्रमण हांकां लागून मराठी सत्त नश्ट जाली . १८१८ सावन हेर भारतीय प्रांतांप्रमाण महाराषेरूय ब्रिटिश्ंनी सत्ता सुरू जाली. ब्रिटिशाचो शेक १९८ मेरेन तिगून उरलो.
मराठयांच्या भरभराटाच्या तेंपार पुर्तुगेज, डच आनी ब्रिटिश,हया तीनूय युरोपीय आरमारी सत्तांनी अस्तंत भारतांत आपआपल्यो वखारी उबारल्ल्यो.डच लोकाचो शेक हांगा चड केंप तिगूक शकलोना. पुर्तुगेजानी गोवो आनी वसय हांगा आपल्यो वखरी सुरू केल्यो. मुबंय, महाल, पुर्तुगेजानी दोत वरदक्षिणा म्हूण इंग्लंडाक दिल्लो. उपरांत मुहंय हे ब्रिटिशांनचें मुखेक केद्र जालें. पूण मुबंय शारांतल्यान मराठी मुलखांत रिगपाक ब्रिटिशांक मराठयांआड तीन झूजां करचीं पडलीं.पेशवाइ काबार केल्या उपरांत ब्रिटिशानी मराठी मपलूखाचो महाराष्ट्राचो मुबंय इलाख्यांत आस्पाव केलो. मुबंय इलख्यांत चलत आशिल्लीं प्रशासन वेवस्था मराठी मुलूखांतय रुजू केली. मुखार १८५५त ब्रिटिश इस्ट इडिया कंमपनीन मुबंय इलाख्यांत श्क्षण खत्याची स्थापणूक करूंन उपरांत १८५७त मुबंय विधापिठाची स्थापणूक केली.
१८५८च्या उठावाउरांत भारतांतली ईस्ट इंडिया कंपनीची सत्ता सोंपून थेट इंग्लंडाचो शेक लुरू जालो.१८७०च्या सुमाराक ब्रिटीश सरकाराच्या वाडटया अत्याचारांक विरोध कराखातीर भारतांतल्या हेर प्रांतावागडा महाराष्ट्रांकूय साबार ल्हान -व्हड उठाव जाले . भारताचे स्वतंत्र चळवळींत साबार महाराष्ट्रीय राश्ट्रवांनी आनी क्रांतीकारांनी वाटो घेतिल्लो. तातूंत दादाभाई नवरोजी, गोपाळ कृण गोखले, बाल गंगाधर टिळक,वि.डि. सावरकार आनी हेराचो आस्पाव जाता. १९२०त
