आंगांतल्यानूय तेज भायर पडून, तें सगळें तेज एकठांय जाले.उपरांत त्या तेजांतल्यान एक स्त्रीदेवता प्रकट जाली आनी तिणें दानवांकडेन झूज करून महिषासुराक तशेंच ताचे सैन्य नश्ट केसें. म्हूण हे देवीक महिषासुरमर्दिनी म्हण्टात.
महालक्ष्मीचीं सगुण आनी निर्गुण अशीं दोन रूपां आसात .सगुण रुपांतल्यान तिच्या हातांत महाळुंगाचें फळ, गदा, चामडें आनी पानपात्र आसता. तशेंच मास्तकाचेर नाग, लिंग आनी योनी बांची प्रतिका आसतात.चतुर्भुज आनी अश्टादशभुज म्हळ्यार अठरा हांताचीं अशीं महालक्ष्मीचीं दोन रूपां पळोवंक मेळटात.
भारतीय परंपरेंत लक्ष्मी हें विष्णुचे बायलेचे वांव आसा.पूण महा हें विशेशण लावन मबालक्ष्मी हें उतर केन्ना विष्णुची बायल तर केन्ना शिवाची बायल ह्या अर्थान वापरलां. ऋग्वेदांतल्या श्रीसूक्तांत, पुराणांत महालक्ष्मी ही विष्णुची बायल म्हुण उल्लेख आयला. हाचे उरफाटें महालक्ष्मी ही दुर्गा आशिल्ल्याचे उल्लेखय मेळटात.कोल्हापूरच्या महालक्ष्मीची सुवात एक शक्तिपीठ आशिल्ल्यान थंयचीं देवी ही दुर्गाच थरता.
कोलासुर नांवाचो दैत्य बायलांक खूब त्रास दितालो. तेन्ना महालक्ष्मीन तांकां मारले. हाकालागून दर वर्सा महालक्ष्माचो उत्सव मनयतात. भाद्रपद शुक्ल पक्षांत अनुराधा नक्षत्राचेर महालक्ष्मीचें आगमन जावन ,जेष्ठा नक्षत्राचेर तिजी पूजा जाता आनी मूळ मक्षत्रांचेर तिचें विर्सजन जाता. आश्र्विन म्हयन्यांतले शुध्द अश्टमीक महालक्ष्मीव्रत नांवांचें एक काम्यव्रतूय करतात.
कोल्हापूर ,मुंबय, रत्नागिरी, कुडाळ, झांशी, तशेंच गोंयांत बांदोडें,माद्रें आनी पणजे महालक्ष्मीची देवळां आसात.
श्री महालक्ष्मी देवस्थान, पणजीः पणजी शारांतलें नामनेचें देवस्थान .सधा पणजी शारांत आराडी नावांच्या वाडयार हें जें श्री महालक्ष्मी देवस्थान आसा ताची स्थापना १० जुलय१८१८ दीसा जाली. ते आदीं हें देवस्थान खंय आशिल्लें आनी तें कोणें स्थापन केलें हेविशीं म्हायती मेळटा ,ती अशीःइ.स.च्या सुमार सोलाव्या शतमानांत दोंयचे दक्षिणेकडे आशिल्ल्या कारवार कुमठा वाठारांतल्यान कांय हवीग ज्ञातीचे ब्राह्मण भिक्षुकी वेवसायाखातीर गोंयांत येताले. तांच्या वांगडा तांचे आराध्य देवी श्री महालक्ष्मीची एक ल्हानशीच पाशाणाची मूर्त आशिल्ली.ते सदांच सकाळीं तिची पुजा अर्जा करून आपल्या वेवसायाक लागताले. त्याच काळांत गोंयांत पुर्तुगेजांचेबाटाबाटीक नेट आयिल्लो. तें पळोवन ह्या ब्राह्मणांकूय भंय जालो आनी ते आपले आराध्य दैवत घेवन हांगा थंय भोंवपाक लागले. भोंवता भोंवता पणजी शारांतल्या मळो वाठारांत तांकां एक मनीस मेळ्ळो. ताणें तांकां आपली व्यथा सांगली.तो मनीस मायेस्त आनी भावार्थी आशिल्लो.तशेंच श्री राघवेंद्र म्हामाय कामत हागेर घोडयाची सुश्रुपा करपाचें काम कारतालो. ताणें त्या ब्राह्मणांक धीर दीलो आनी घोडयाचे पागेंत थोडो जागो निवळ करून थंय ती मूर्ती दवरूंक सांगली. तांकां थंय कोणच पावचोना म्हणपाची गवाय ताणें
दिली. ते प्रमाण ब्राह्मणांवी थाय योग्यतरेन ती मूर्ती दवरून लदचे वरी तिची पुजा अर्जा ते करूंक लागले.
कांय दिसा उपरांत पुर्तुगेज मिलटरी थातयांत काम करपी श्री.राघवेंद्र म्हामा कामत आपल्या घोडयांक पळोवपाक पागेंत आयलो. तेन्ना ताचे नदरेक ती पुजा केल्ली मूर्त दिश्टी पडली.ताणें पागेदाराकडेन चवकशी केली तेन्ना ताका सगली खबर कल्ळी. सरकाराच्या कानार ही खबर गेली जाल्यार आपली नोकरी वतली आनी आपल्या कुटुंबांकय हाचे खूब त्रास जांव येता,असो विंचार करूंन ताणें रातोरात ती मूर्ती व्हरूंन दिवचल तालुक्यांतल्या मयें वाठारांत जंय पुर्तुगीज लोकांचो प्रवेश जावप कठीण, थंय लिपोवन दवरली.
उपरांत इ.स.सुमार १८१७च्या सुमाराक म्हामाय कामत हाचो कुटुंब मुतेल श्री नारायण म्हामाय कामत हाच्या सपनांत श्री म्हालक्ष्मी देवी येवन तिणें दृश्टांत दिलो अशी आख्यायिका आसा. हे आख्यायिकेप्रमाण आपल्याक पणजेच्यान हांगा हाडून दवरल्या, खूब दिसा सावन आपली पुजा जाली ना. आपली योग्य तरेन वेवस्थ जावची अशेंदेवीन सांगलें.तशेंच आपूण अमूककडेन आसा हाची खूण कळपाक स्वप्नांत ताका तो जागोय दाकयलो . दुसऱ्या दिसा हो कुटुंब मुखेली आपल्या वांगडा पांच -स नावाडी घेवन उदकामार्गान दिवचल तालुक्यांत पावलो. कोमाक नकळत ताणें सपनांत दाखयल्ल्या जाग्यार
