मुल्यां, आसामी भाशेचें खाशेलपण हांचो बेस बरो वापर केला . तो संस्कृत बाशेचो पंडित आशिल्लो, तशेंच संस्कृत आनी असमिया भाशेचेर ताचे प्रभुत्व आशिल्लें. ह्या रामायणांत वर्णिल्ल्यो घडणुको वाचतकच कवीचो कल्पनाशक्तीचो अणभव येता.
माधव कंदलीन देवजित नांवांचे आनीक एक महाकाव्य बरयलां.पूण रामायणा वागंडा तूळा केल्यार तें सामकेच सामान्य दिसता. ताकालागून हें काव्य ताचें नासुंये अशें एच. सी. गोस्वामी ह्या अभ्यासकाचें मत आसा. हें काव्य अर्जुन आनी इंदिर हांच्या झुजाच्या प्रसंगाचेर आदारिल्लें आसा.
नामनेचो असमिया वैस्णव महाकवी शंकरदेव हांणें माधव कंदलीची पूर्वकवी अप्रमादी म्हूणन भोवमान केलो. स्वता शंकरदेव आनी उपरांतच्या कवीचेर माधव कंदलीचो खूबूच प्रबाव पडला. ताच्या अनुकरणांतल्यांन फुडें हेर कवींच्यो रामकथा असमिया भाशेंत तयार जाल्यो.
-कों.वि.सं.मं.
माधव चंद्रोबाः( पळेयात दुकले माधव चंद्रोबा).
माधवदेवः (जल्मः सु.इ.स.१४८९, लेटेकुपखुरी, जि. लखीमपूरच मरणःइ.स.१५९६.)
आसामातलो एक वैश्णव संतकवी आनी शंकरदेवाच्या शरणधर्माचो प्रचारक. शंकरदेवाच्या निर्वाणाउपरांत माधवदेव आसामांतल्या वैष्णवांचो मुखेल जालो .
माधवदेवाचे आवयचेंनांव मनोरमा आनी बापायचे नांव गोविंदगिरी आशिल्लें . गोविंदगिरी अस्तंत आसामांतल्यान उदेंत आसामात आयलो. थंय शंकरदेवाच्या घराण्यांले चलयेडेन लग्न करून नारायणपूर हांगा स्थायिक जालो.माधवदेव वीस वर्साचो आसतनाच गोविमदगिरीक मरण आयलें.
माधवदेव संस्कृताचो खांपो विद्दान आशिल्लो. परंपरीक पद्दतीन ताणें कश्टानी अध्ययन करून गिन्यान मेळयलें सुरवातेक तो शक्तिमार्गी आसून दुर्गादेवतेचो कट्टर भक्त आशिल्लो. पूण शंकरद्वाची भेट जातकच माधवदेवाची धर्मीक नदर आनी भावार्थ बदललो. तो शकरदेवाचो श्श्य जालो. शंकरदेवान ताका आपल्या एकशरण नांवाच्या धर्माची दिक्षा दिली. ह्या धर्माच्या प्रसाराखातीर माधवदेवान आपली सघळी जीण ओंपली. ते खातीर तो जल्मभर ब्रह्मचारी रावलो. तो खर गुरूभक्त आशिल्लो. माधवदेवाची विद्दता आनी भक्ती पळोवन शंकरदेव सामको प्रभावित जालो. ताणें माधवदेवाक आपलो उतराधिकारी म्हूण नेमलो. शंकरदेवाच्या निर्वाणाउपरांत माधवदेवान २० वर्सां वैश्णव धर्माचो प्रचार करून ताका घटमूट बसका मेळोवन दिली.
माधवदेवान असमिया साहित्यांतूय आपलें नांवा दवरलां. कवी आनी नाटककार म्हूण ताणें काम केलां. ताची पयली रचना जन्मरहस्य हें ल्हान काव्य आसून तातूंत पुराणाचेर आदारिल्ली सृश्टीची इत्पती आनी लय हो विशय आयला. माधवदेवान वाल्मीकी रामायणाच्या आदिकांडांचो आनी शंकरदेवान उतरकांडाचो असमिया भाशेंत अणकार करून माधव कंदलीच्या असमिया रामायणांतलीं दोन कांडां नश्ट जाल्ल्यान अर्दवाट उरिल्ले असमिया रामायम पुराय केलां .गुरूचें आज्ञेवल्यान माधवदेवान विष्णुपुरी संन्यासी हाच्या भक्तिरत्नावलीचो छंदोबध्द असमिया अणकार केलो . हो अणकार करतना ताणें भक्तिरत्नावलि ग्रंथावयल्या कांतिमाला नांवाच्या भाष्यग्रंथाचो आदार घेतलो. आसामांतल्या महापुरुषीया पंथाच्या चार पवित्र ग्रंथांनी भक्तिरत्नावलीचो आसपाव जाता. माधवदेवाचो राजसूय यज्ञ हो आनिक एक लोकप्रिय ग्रंथ आसा. ह्या ग्रंथाचें कथानक महाभारताचेर आदारिल्लें आसून तातूंत पांडवांनी केल्ल्या राजसूय यज्ञाचो कथाभाग आयला.अभिजात संस्कृतांतल्या कांय कवींचो ताचेर प्रभाव आसून तो लोकप्रिय शैलींच बरयला. भक्ती आनी कृष्णाचें परमात्मापद सिध्द करप हो ह्या ग्रंथाचो हेत आसा. उपरांत माधवदेवान आपलो सगळ्यांत श्रेष्ठ असो नाम-घोषा वा हजारी-घोषा हो अध्या त्मिक ग्रंथ रचलो. असमिया वैश्णवांच्या स्तोत्रवाडमयाचो तो मोलादीक ग्रंथ मानतात. ह्या ग्रंथांत एक हजार कडवीं आशिल्ल्यान ताका हजारी घोषा म्हण्टात. माया, सृश्टीची रचना, ब्रह्म , आत्मसाक्षात्कार, जीवाचें ल्वरूप आनी ध्येय, मोक्ष ह्या विश्यांनी ह्या ग्रंथांची वांटणी केली. भक्ती आनी गुरूची कृपा हे आत्मसाक्षात्काराचे दोन पांवडे तातूंत सांगल्यात भक्तिमार्ग हो सगळ्यांत सोंपो असो मार्ग आसा. जाचेवरवीं भक्ताक हरिनामाचो साक्षात्कार जाता. भक्तिन केल्लें हरिनमाचें स्मरण हो कलियुगांतलो श्रेश्ठ धर्म आसा. साक्षात्काराखातीर गुरुकृपेन खूब म्हत्व आसून शिश्याचे नदरेन देव आनी गुरू हातूंत भेद आसा. पश्र्चाताप . देवाचे कृपेखातीरची तळमळ आनी आत्मसंयम ह्या विशयांचोय तातूंत आस्पाव जाता. उंचेले विचार, उक्ती नदर हाकालागून नाम-घोष ग्रंथांत माधवदेवाच्या आध्यात्मिक विचारांचो आनी काव्य-प्रतिभेचो सोबीत मेळ सादला.
माधवदेवान कांय अंकियानाट म्हळ्यार एक अंकी नाटकां बरयलीं आनी सुमार २०० बरगीतां म्हळ्यार भक्तिगींतां रचलीं. चोरधरा, पिंपरा गुछुवा, कोतोरो खोलोवा, भूषण हेरोवा आनी भूमि लुतिवा हीं तांची कांय अकियानाट आसात. तांतूंत कृष्णाच्यो बाललीला वर्णिल्यात. शंकरदेवाच्या अंकियानाटांपरस माधवदेवाचे अंकियानाट सामान्य लोकांक चड लोकप्रिय जालें. तशेंच बरगीतांक लागूनय वैश्णव संप्रदायांत माधवदेवाक खूब नामना मेळ्ळी.
शंकरदेवाच्या निर्वाणाउपरांत माधवदेवाचें चडशें वास्तव्य बरपेटा ह्या मुखेल वैश्णव मठालागसार गणक्कुची आनी सुंदरीदिया मठांत आशिल्लें
