माऊ असो कर्कश आड्डता. मादीचो प्रजनन काळ जानेवारी म्हयन्यासावन ऑक्टोबरमेरेन आसता. भारतांत तो वेगवेगळे सुवातीचेर वेगवेगळे सुवातीचेर वेगवेगळो मेळटा .सादारणपणान मध्य आनी उतर भारतांत पावसाच्या अदमासाक जून म्हयन्यांत ह्या हंगामाक सुरवात जाता आनी तो सप्टेंबरमेरेन चालू आसता.दक्षिण भारतांत तो चड करून एप्रिल आनी मे म्हयन्यांत तशेंच श्रीलंकेत जानेवारी ते मार्चमेरेन आसता.पिसारो फुलोवन नाचप हें ह्या हंगामाचें खाशेलपण आसा.ह्या हंगामाउपरांत पिसाऱ्यांतलीं पिसां गळून पडटात.पूण अशे पिसां गळून पडिल्ले अवस्थेंत तो कोणाकूच दिसना.हो हंगाम सोंपतकच मोराचें बहुपत्नीकत्व आनी ताचें कुटूंब सोंपता. मोर ,लांडोर आनी पिलां हांचे स्वतंत्र कळप जातात. मोर हो मुळांत लजेस्त आनी थंड स्वभावाचो आसलो तरी तो सदांच जागरूक आसता.सुरक्षित आनी एकटुके सुवातेर ,जमनीचेरूच ताचें घरटें कांटेरी झोंपांनी आसता.ताचीं तांतयां वाटकुळीं लेव-हळदुव्या रंगाचीं आसतात.मादी खेपेक 4 ते 6 तांतयां घालता. तांती 70मिमी.लांब आनी 50 मिमी.रूंद आसता.सुमार 28दीस मादी तांतयां उबयता . सादारण दोन म्हयन्यांची जातकच पिलां वसतीखातीर झाडाचेर वतात मात्शी कसलीय सुलूस लागल्यार मोर झुडपांतल्यान ना जाता. कड्डण ,वनस्पतीचे तरेन कोंब ,बारीक जीव,गोगलगाय ,शेड्डे,पाली,सोरोप हें ताचें खाण आसा.तेचभशेन रानसुणो,चितो ,रानमाजर ,व्हड मुंगूस ,गरूड हांचो ताका भंय दिसता.मळबांत कुपां येतकच मोराक खूब उमेद जाता आनी तो नीचूंक लागता. गळून पडिल्लीं मोराचीं पिसां व्हड प्रमाणांत एकठांय करप जाता.पयलीं हीं पिसां युरोपांत आनी अमेरिकेंत निर्ययात करप जातालीं पूण उपरांत हाचेर बंदी घाली. ह्या पिसांचो उपेग चडकरून पंखे आनी हेर कांय सोबेच्यो वस्तू तयार करपाखातीर करतात. खंयचोय घाय वा जखम विखयाळी जावची न्हय म्हूण ताचेर हळद घालून मोरापांख बांदतात.मोरपीस चिलमींत घआलून ओडल्यार ,खर सोरपाचें वीख देवता.अशीय कांय लोकाची समजूत आसा. सद्याच्या काळआंत जगांतल्या सगळ्या देशांच्या पक्षिसंग्रहालयांत आनी उद्यानांनी मोर आसा.भारतीय मोरांची पैदास परदेशआंत बरोच काळ जाल्ली आशिल्ल्यान तांच्यांत कांय बदल जाल्ले दिसून येतात.तांच्या शरीर प्रमाणांतूय थोडो बदल जाल्लो दिसून येता.ते थोडे वजनदार आनी आंखूड पांयांचे आसतात. तांच्या रंगांतूय बदल जाल्लो आसा. हातूंतल्यान पुराय धवो मोर आनी अदींमदीं धवो जाल्लो भाग आशिल्लो (पाइड)मोर ह्यो अभिजाती निर्माण जाल्यात. मनशाक मोराकडसून नाचपाची प्रेरणा मेळ्ळी असो समज आसा.भारतीय नृत्यकलेचेर मयूरनृत्यकलेचो प्रभाव दिसून येता.कविकल्पनांत आनी लिखाणांतूय मोराक खूब म्हत्व आसा मोराच्या रडपाक वाङमयांत मधूर केकारव म्हणटात .पंजाबांत सोरापाचें वीख देंवोवपाक मोरापाखाचो उपेग करतात. मोरया ,गोसावीः(जल्म इ.स.1375,मोरगाव मरण इ.स.1461,चिंचवड). एक नामनेचो गणेशभक्त सत्पुरूष आनी कवी.हाचें मूळ घराणें कर्नाटकांतल्या शाली ह्या गांवाचें. हो देशस्थ ऋग्वेदी हरितसगोत्री ब्राहमण आशिल्लो.मोरया गोसावीच्या बापायचें नांव वामनभट्ट आनी आवयचें नांव पार्वतीबाई आशिल्लें.हांचें उपनांव शालिग्राम आशिल्लें.पूण फुडें ह्या घराण्यांत खूब सिध्दपुरूश जाल्ल्यान ह्या घराण्याक देव ह्या नांवान वळखूंक लागले. पिरायेच्या पव्वास वर्सांचेर वामनभट्ट,पुण्यालागसाच्या मोरगांव हांगा रावपाक आयलो.थंय ताका चलो जालो.मयुरेश्र्वराचे कृपेन आपल्याक भुरगें जालें हे श्रध्देन ताणें आपल्या पुताचें नांव मोरया दवरलें. शुध्दचरित आनी सत्वगुणसंपन्न आवय – बापायच्या सान्निध्यांत वाडिल्ल्या ह्या भुरग्याची आठव्या वर्सा मूज केली. भुरगेपणांतूच ताणें वेदाध्यन पुराय केलें.उपरांत सिध्द योगीराज ह्या सद्गुरूच्या उपदेशावयल्यान ताणें थेऊर हांगा कडक तपश्र्वर्या केली. सतत बेचाळीस दीस अखंड नामस्मरण करतकच गणपतीन मोरयाक दृश्टान्त दिलो अशें म्हणटात.तेन्नसावन तो मोरया गोसावी जालो. आवय- बापायच्या मरणाउपरांत ताणएं मोरगांव सोडलें आनी तो चिंचवड हांगा रावपाक लागलो. थंयच ताणें गोविंदराव कुलकर्णी हाच्या उमा नांवाचे चलयेकडे लग्न केलें.आपल्या चल्याक ताणें चिंतामणी अशें नांव दवरलें. गणेशाच्या साक्षात्कारप्रमाण ताणें कऱ्हा न्हंयेंतल्यान गणेशाची मूर्ती काडली आनी चिंचवडाक तिची प्रतिश्ठापना केली. मोरया गोसावीनव्या आपले पिरायेच्या 83व्या वर्सा मार्गशीर्ष वद्य षष्टी शके 1383 म्हळ्यार इ.स. 1461,चिंचवड हांगा जिवित समाधी घेतली.उपरांत ताच्या पुतान समाधीचेर देवूळ बांदलें.
