wala ako mohilak! Ikáw makakitá pag pamanhonón nga labing maayo, apan akó, akó mapilde ug kalim-an ka libo ka pisos! Ay, Birhen sa Antipolo, makakab-ut unta akó ug maayong palad bisan karon lamang gabhiona!
Mga butóbutó, gahub sa mga salakyanán, pinagakpak sa mga kabayo, ang banda sa musika nga nagatokar sa Marcha real nag pahibaló sa lungsod nga miabút na ang Gobernador Heneral sa Kapuloang Pilipinhon. Si Maria Clara midalagan aron pag tago sa lawak nga iyang higdaanan... Alaut nga dalaga! Gi duladulaan lamang ang imong kasingkasing sa mga tawong bastus nga wala managpakailá sa kalumó sa iyang mga pag bati.
Samtang ang balay ni Kapitán Tiyago napuno sa mga tawo ug nabati bisan diin dapit ang mga linaktan nga makusog, mga tingóg sa mga opisyal nga nagmandar sa mga sundalo ug ang kinagilkil sa mga sable ug mga ispoylas, ang masulub-on nga dalaga nagayakâ nga daw nagaluhod sa atubangan sa usá ka estampa sa Birhen nga daw nahulád niya kadtong masulu-ong pag-usara nga nabati lamang ni Delaroche, daw iyang himukda hán ang maóng Birhen sa pagpauli na niini gikan sa lubnganan sa iyang Anák. Si Maria Clara wala magpalandong sa kasakit sa inahan ni Kristo: naghunahuna siyá sa iyang kaugalingong kasakit. Dinuko ang ulo ug tinukod sa salóg ang iyang mga kamót, nahisama siyá sa usá ka punoan nga asusinas nga mi tuáy tungúd sa kakusóg sa usá ka unós. Ang usá ka kaugmaon nga ginadamgo ug gipangandoy sulod sa daghang katuigan, damgo nga miturók sa diyutay pa siyá ug nagapadayon pagtubo diha nga nahingkod na ang iyang panuigon, damgo nga naka hatag kalig-on ug katambok sa iyang kalawasan, kanáng damgoha sa usá lamang ka pulong buút papason sa iyang panumduman ug sa iyang kasingkasing! Ang paglangkat niining damgoha sama da sa pagpahunong sa mga putókputók sa iyang kasingkasing ug pagpalong sa suga sa iyang salabutan!
Si Maria Clara maóy usá ka buotan ug maayong kristohanon ug usa ka anák nga mahigugmaon. Dili lamang kay nalisang siya sa "excomunión": ang sugo ug ang kalinaw sa iyang ama- hán nga buút tugawon nagapugós karon kaniya sa pagsalikway ug paglangkat sa iyang kasingkasing sa iyang gugma kang Ibarra. Karón nasukód na niya ang gidak-on sa iyang pagbati kang
