Jump to content

Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/497

From Wikisource
This page has been proofread.
LIX
YUTANG-NATAWHAN UG MGA KATIGAYONAN


Pinaagi sa hatud-kawat, ang hitabó gitabó sa hilum ngadto sa Manila, ug humán molabáy ang katloag-unóm ka takna, sa sinultiháng likoliko sinaktág mga hulga, ang mga mantalaán naghisgot na sa maóng hitabó, nga gipun-an, giusáb ug gikuhaan sa piskál. Samtang ang mga mantalaán nanaghisgot niini, laing mga balitá nga gikan sa mga kombinto maó ang ginahisgothisgotan sa tago ug gikalisangan uyamut sa mga tawo nga nangasayud. Ang kasayón kun kalisúd sa pagtuo niadtong hitaboa nga sa makalibo na usab-usaba, nag-agád lamang sa paghiuyón kun paghisupak niya sa mga hunahuna ug mga pagbati sa tagsatagsa.

Bisan pakaingnón ta nga ang kalinaw sa kadaghanan walá matugáw, ang sa tagsatagsa ka panimalay nakutaw uyamut sama sa tubig sa usa ka palaisdaán: samtang sa ibabaw ang tubig wala mokuya, sa kahiladman nanagkipótkipót, nanalagan ug nanagguk- danay ang mga isda. Alang sa pipilá ka tawo nga nanagpuyó sa lungsod adunay mga krús, mga galón, mga katungdanan, kadungganan, gahúm, ug ubán, pang mga butang makapausbaw sa kahimtang sa usa ka tawo nga ilang ginahisgothisgotan tipon sa mga dagkúng suhol nga kakuyog sa tagsatagsa niadtong mga katungdanan. Alang sa kadaghanan sa mga molupyo sa lungsod, adunay mabagáng dag-um nga mikaylap sa langit, ug sa ilang kaugmaon adunay mga rihás sa bilanggoán nga nalantaw, mga talikala ug hangtud ang makahahadlok nga kahoy sa usá ka bitayán. Tipon sa hinaganas sa hangin, daw adunay mabati nga mga sukótsukót sa mga punoan sa Guardia Civil, mga hukóm, mga singgit sa mga binilanggo nga sinakit; ang mga ngalan nga Marianas ug Bagumbayan makapahinumdom mga butang masulub-on ug makalilisang: ang mga mananagát ug mga isda nanag. salóm sa tubig malubog. Alang sa mga Manilan-on, ang hitabó sama da nianang pipila ka paypay nga ginamá sa Tsina: ang usá


-- 490 --