polach wsi Wójtowiec, 113 dzies. gruntu, należy do Arsenia Husaka.Dr. M.
Arsenowo, gm., pow. szamotulski; 3 miejsc., 1) A., 2) Karczemka i 3). Szóstaki leśnictwo; 3 dm., 33 mk.; 3 ew., 30 kat., 12 analf.
Artasów, wś, pow. żółkiewski, o 2 mile na połud. wsch. od Żółkwi, obejmuje przestrzeni 619 morg, dworskich, 814 włościańskich. Gleba urodzajna, konfiguracya gruntu pagórkowata, ludności 541 dusz, z tego 57 rz. kat. należących do parafii w Kulikowie, 471 gr. kat. mających parafią w miejscu, 13 izraelitów.B. R.
Artschau, ob. Arciszewo.
Artyczenka, rz., dopływ Szczary z prawej strony, uchodzi poniżej Dalenki.
Artyńska fabryka, pow krasnoufimski gub. permskiej,. st. poczt. o 56 w. od Krasnoufimska.
Artyszczów, Jartyszczów, Artyszów, pow. gródecki, w Galicyi, o 8 kil. od Lubienia, obejmuje przestrzeni dworskiej 76 morg, włośc. 454 morgi. Ludności ma 322 dusz, z których 60 rz. kat. należących do parafii w Gródku, mieście o pół mili oddalonem; 257 gr. kat. należących do parafii w Matkowicach i 5 izraelitów.B. R.
Arva, ob. Orawa.
Arva-Turocz komitat, ob. Orawskie hrabstwo.
Arvavaralya, ob. Podzamcze (zamek orawski).
Arwistawa, ob. Orwistowo.
Aryszhofskie, jez., w okręgu tukkumskim Kurladyi, parafii Neuenburg.
Arzamas, miasto powiatowe gubernii niżegorodzkiej, na prawym brzegu rzeki Teszy, wpadającej do Oki; od Petersburga o 1126 w. Założone przez Tatarów kazańskich na początku XV wieku. Za panowania Iwana Groźnego znajdowała się tu drewniana twierdza z basztami i monaster męzki Przemienienia Pańskiego, a za cara Michała Teodorowicza monastery żeńskie: Aleksiejewski i Nikołajewski; liczy 10406 mieszk. Kupcy prowadzą obszerny handel płótnem, które skupują na jarmarkah w niżegorodzkiej i graniczących z nią guberniach, i posyłają dla wyprzedaży do Moskwy i Petersburga, tudzież różnemi wyrobami tamtejszych fabryk i rękodzielni, których znajduje się w Arzamasie 47. Znany jest w Rossyi gatunek wielkich gęsi arzamaskich. Godne też są uwagi: Wspaniała cerkiew Zmartwychwstania, wzniesiona z sumy 500,000 rs. złożonej przez mieszk. Arzamasu, na pamiątkę ocalenia od najścia Francuzów w 1812 r. i prywatna szkoła malarstwa, z której wyszło wielu zdolnych artystów, składających osobną szkołe, znaną pod imieniem arzamaskiej. Bank miejski, Arzamaski powiat zajmuje przestrzeni 63 mil. kw., ludności liczy 110,600; powierzchnia powiatu w ogólności jest równą; przerzynają go rzeki: Tesza, Pjana, Sereża i wiele innych.
Arżołupie (po litewsku Arżołas dąb, upie rzeka); wś, nad rz. Cesarką, pow. maryampolski, gm. Pilwiszki, o 2 w. od Szak.
Asainej, według Strielbickiego jez. w pow. święciańskim, 13 w. kw. rozl.
Aschbrenner, ob. Günterswerder.
Aschbuden, wś włościańska, pow. elbląski, 309 ha. rozl., 197 mk., ewang.
Aschenfort, dominium, pow. chodzieski, 326 morg. rozl., 19 dm., 131 mk., 124 ew., 7 kat., 29 analf.; o 6 kil. od st. poczt. Budzyń, o 4 kil. od st. kol. żel. Białośliwie.
Aschenort, ob. Popioły.
Ascheraden, 1). A., wś, pow. ryski, gub. inflancka, nad Dźwiną wprost Frydrychsztatu; parafia w tymże pow., obejmuje dobra A., Roemershof i Winkelmannshof. W okolicy wielu starożytności wykopują. 2) A., wś, pow. selburski Kurlandyi, obejmuje dobra: Herbergęn, Kurmen i Linden.
Ascherbruch, ob. Popielarka.
Ascherbude, ob. Biernatowo.
Aschersruh, ob. Rodlin.
Asguth, ob. Aszguth.
Askin, wś, pow. birski, gub. ufimska, st. poczt. między Kungurem a stacyą Jagwildyńską.
Askmaniec, Jaskmaniec ob. Aksmanice.
Askunzo, potoczek w obrębie gminy Berezowa nizniego, pow. kossowski, Wypływa z gór wznoszących się po półn. str. wsi, a spływając z północy ku południowi uchodzi we wsi Łuczy do potoku Łuczki (dorzecze Prutu), przyjmując wiele bocznych strug w płytkie lecz rwiące swe koryto, które stanowi od tej strony granicę między Łuczą i Berezowem niższym. Na nowszych mapach Galicyi zowie się ten potok Łaskunka.Br. G.
Asmus,folw., pow. chojnicki, do W. Chełmów należący, 50 mk., tylko katolików.
Ass, wś, pow. wirlandzki, gub. estlandzka, ze staroż. zamkiem krzyżackim, o 1 i pół w. od st. A. dr. żel. z Dorpatu do Tapsu.
Assaunen, ob. Asuny.
Assern, wś, w Kurlandyi, w parafii Ueberlauz, ma kopalnie żółtej ochry.
Astapowka, wś, pow. rosławski gub. smoleńskij, st. poczt. między Rosławlem a Kryczewem.
Astaszowa, ob. Ostaszowa.
Astrachań; miasto gubernialne, w Ces. Ros., pod. 46°21' sz. g. i 65°42' dł. g., nad Wołgą, o 11 mil odjej ujść, w miejscu jej rozdziału na wiele odnóg, o 2017 w. od Petersburga. Dawniejsze miasto leżało wyżej nad Wołgą, o 9 czy 10 mil od teraźniejszego, tam gdzie jeszcze przed przy-
