austr. Ludność: rz.-katol. 432, gr.-kat. 850, izrael. 222, razem 1,504. Należy do rz.-kat. par. w Podkamieniu; gr.-kat. par. ma w miejscu, należącą do dek. brodzkiego. Wieś ta posiada szkołę etatową 1-klasową. W Cz. jest piękny pałacyk i wspaniały ogród; W pobliżu są wielkie kamieniołomy, mające wszędzie ślady morskich skamieniałości. Właściciel więk. posiadł. Kownacki Antoni. 2.) Cz., wś, pow. żydaczowski, na pr. brz. Dniestru, obok kolei żel. arcyksięcia Albrechta, o 1¾ mili na płc.-zach. od Żydaczowa, o 1 milę na płd. od Mikołajowa, z Piaseczną tworzy prawie jednę wieś. Przestrzeń: pos. więk. roli or. 281, łąk i ogr. 203, past. 14, lasu 853; pos. mn. roli or. 395, łąk i ogr. 291, past. 218 mórg austr. Ludność: rz.-kat. 196, gr.-katol. 585, izraelitów 13. Należy do rz.-kat. par. w Rozdole, gr.-kat. par. w Piasecznej. W tej wsi jest szkoła etatowa o 1 nauczycielu. Właśc. więk. posiadł. Wincenty Podlewski. 3.) Cz., ob. Ciśniawa. B. R.
Czernica, niem. Czernitza, wś, pow. chojnicki, st. poczt. Brus.
Czernica, 1.) inaczej Gać, rz., dopływ Przysuwy, ob. Bzura. 2.) Cz., rz., dopływ prawy Skrwy w pow. rypińskim, bierze początek w okolicach Skępego, z jeziór i zdrojów znajdujących się na łąkach. Ztąd na wschód i na płd.-wsch. płynie łąkami i ku końcowi przez wsie Mysłakowo, Malanowo, Kokoszczyn; wpada do Skrwy w osadzie młyńskiej Głowienica. Przyjmuje liczne strumienie z obudwu brzegów; łąki, któremi przepływa, bardzo bogate w torf. St. Ch.
Czernica, 1.) rz., lewy dopływ Berezyny w pow. borysowskim. 2.) Cz., rz., dopływ rz. Budowieść z prawej strony, pod m. Sirotynem. 3.) Cz., rz., dopływ Świsłoczy z prawej strony. 4.) Cz., rz., dopływ Łuczesy w pow. orszańskim.
Czernica, znaczny strumień, wytryskujący na granicy gm. Uherska i Wowni (w pow. stryjskim) i Bilcza (w pow. drohobyckim), na moczarowatych łąkach. Płynie w kier. płc.-wschod., tworząc granicę pow. drohobyckiego i stryjskiego na przestrzeni 12 kil., między gminami Wownią, Wolicą, Pietniczanami i Derżowem z jednej, a Bilczem z drugiej strony, opływając wschodni brzeg lasu bileckiego, wzdłuż którego bieży gościniec bity i kolej stryjska; poczem przechodzi w obr. gm. Czernicy, od której nosi miano, i po 20 kil. biegu uchodzi z pr. brz. do Dniestru śród obszernych błot. Z powodu tego, iż po wschodniej stronie lasu bileckiego, na łąkach pietniczańskich i derżowskich, tworzyła Czernica rozległe bagniska i moczary, uregulowano więc koryto na tej przestrzeni, przez wykopanie i pogłębienie dawnego łożyska; a oprócz tego w obrębie Pietniczan, dla osuszenia łąk, połączono osobnem korytem Czernicę z pot. Wownią, tu nastającym, a wpadającym do Dniestru. Ważniejsze wzniesienia: 279 m. (źródła); 270 m. (most kolejowy nad korytem łączącem Czernicę z p. Wownią); 253 m. (ujście). Br. G.
Czernice, 1.) wieś, pow. wieluński, gmina Radoszewice, par. Osyaków, 2 i pół mili od Wielunia, na północo-wschód, dm. 68, osad 87, ludn. 540, roli włośc. 16 włók. Posiadłość dworska ma dwór śród ogrodu, od wjazdu ma kaplicę dworską, murowaną, ze starodawnemi przyborami kościelnemi. Obszaru dworskiego z folw. Jasień i przysiołkiem Piskornik jest 97 wł. (w tem 14 wł. roli żytniej I kl., 10 wł. II kl., do 11 wł. pastwisk i łąk, i 61 wł. lasu, ale całkiem wyniszczonego, przed 30 laty były w nim dęby sławne na okolicę). Teraźniejszy nabywca, kupiec lasów, zapewne włość tę na pomniejsze zaścianki podzieli. Oddzielnie od tego, na miejscu szklarni zwiniętej, są zagrody chłopskie, noszące nazwę Huta Czernicka, dm. 6, ludn. 60, roli razem 3 i pół włók. R. 1827 Cz. miały 40 dm., 491 mk. 2.) Cz., wieś i folw., pow. kolneński, gm. Czerwone, par. Kolno. W 1827 r. było tu 11 dm. i 98 mk. Folw. Cz. z wsią Cz. i Pachucin, rozl. wynosi około m. 570 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 395, łąk m. 105, las, zarośle, nieużytki i place m. 65. Wieś Cz. osad 12, gruntu m. 42. Wieś Pachucin osad 2, gruntu m. 13. 3.) Cz.-borowe, duża wieś w pow. przasnyskim, gminie Chojnowo, par. Cz.-borowe. Od Przasnysza o 10 i pół wiorst odległa, od Mławy 24 i pół, przy szosie z Przasnysza do Mławy. Przestrzeni zajmuje razem 2069 m. Włościańskie grunta zajmują 412 m. wraz z probostwem. Z tego gruntu ornego 312 m., łąki, paśniki, cmentarz i nieużytki 59; ogrody warzywne i owocowe 43. Dworskie grunta zajmują razem 1654 m. Gruntu ornego 855, lasów 513, łąk 74, pastewników 127, ogrodów 12, wód, piasków i nieużytków 72. Gruntów pszennych II klasy 650 m., żytnich I i II 127 i 64, łąk II i III klasy 18 i 56, lasów I kl. 513, pastewników I kI. 127 m. Las utrzymywany w dobrym stanie, przeważnie sosnowy i brzozowy. Domów 46, mk. 526, t. j, 256 plci męzkiej, 270 żeńskiej. Z tego 7 mojżeszowego, 5 luterańskiego wyznania, reszta zaś katolicy. Włościan uwłaszczonych jest 103. Na dworskich gruntach plantacya buraków na wielką skalę. Gospodarstwo w dosyć zaniedbanym stanie. Pałac na górze, ogród, wiatrak, kuźnia, karczma. Kościół parafialny w stylu gotyckim, zbudowany przez Jakóba Pocztę, kasztelana ciechanowskiego, w r. 1398. Podanie niesie jakoby Jakób Poczta, polując, w tem miejscu gdzie teraźniejszy kościół zabił jelenia i między rogami znalazł krzyż zrośnięty z kości
