Na samo wspomnienie Ermenonvillu każde czule serce najmilszem przejmuje się wzruszeniem, a każda tkliwa istota z uczuciem radości zwiedza to czarowne Elizeum, bo w ustroniach jego spokojność, gust i piękność znajduje.
Przybywa się do Ermenonville drogą, wiodącą od Flandryi; wioska ta o dziewięć mil oddaloną jest od Paryża, a trzy mile od Senlis. Otoczona lasami, przedstawia widoki prawdziwie malownicze. Strumień, przerzynając ją na dwie połowy, toczy swoje wody po ubarwionych majową zielonością łąkach. Mało tu znajdziesz mieszkań, mało ludzi, ale wiele lubej sercu i duszy czującego człowieka spokojności, wiele pobudek do głębokich i filozoficznych dumań.
Ermenonville, założone przy końcu siódmego wieku, było najprzód własnością rodziny Bouteilliers[2], potem Raula Herpin[3], Montmorency[4], Laval i innych. Henryk IV podniósł je do godności hrabstwa na rzecz walecznego rycerza de Vic, admirała francuskiego. W tej epoce zamek, leżący wśród niezbyt obszernego parku, służył za mieszkanie pięknej Gabryeli d’Estrées[5]; Henryk IV często ją tu odwiedzał. Dotąd jeszcze można widzieć na wyspie małą budowę gotycką, która nosi nazwanie „Wieży Gabryeli.“ Bagna, ciernie i krzaki otaczały niegdyś Ermenonville i dopiero Ludwik de Girardin[6] zamienił tę błotnistą dolinę na ustroń prawdziwej rozkoszy, tak, że trudno wierzyć, aby tam, gdzie dzisiaj tyle najpiękniejszych utworów sztuki, tyle skarbów natury oglądamy, mogła być kiedykolwiek dzika okolica.
- ↑ Czy „Małgorzata z Zembocina, podobnie jak „Ermenonville“ i „Dolina Klöntal“ są dzieła Krasińskiego, niepewna.
- ↑ Bouteilliers (cz. Buteje).
- ↑ Herpin (cz. Erpę).
- ↑ Montmorency (cz. Mąmoranse), możny ród francuski.
- ↑ Gabryela d’Estrees (cz. destrej), kochanka Henryka IV (1594—1610).
- ↑ Girardin (cz. Żirardę).
