Jump to content

Page:Progreso - 1a yaro.pdf/306

From Wikisource
This page has not been proofread.
292
PROGRESO

Komisitaro fine elektis solvo min reguloza, sed multe plu simpla e komoda : la posedala sa por la 3 genri di singularo. Tale la formi ili, eli, oli divenis libera e ne dusenca.

Inter la volunta kunlaboranti di la Komisitaro, qui sendis ad ol sa propozi e sugesti, ni devas aparte mencionar So L. S. de Bourges (Francio), qua en letro de 2a aprilo 1908 sendis a ni la sama propozo kam So de Janko; il skribis texte :

« Se on admisas, ke il, el, ol esas elizioni di ilu, elu, olu, konsequas ke la posedala pronomi esas ilua, elua, olua (sing.) ed ilui, elui, olui (plur.)....; same quale la posedala pronomi di pluralo derivas de ili, eli, oli, per adjunto di -a ed -i rispektive a ca personala pronomi. » Il rimarkigis, ke ta solvo esas perfekte reguloza, ed evitas la dusenceso di la formi ili, eli, oli. Sed samtempe il videskis sagace e konfesis la grava difekto praktikal di ta solvo : « La malavantajo esas havar vorti tro longa : ilui, elui, olui, quale lia singularo per -a, havas efektive tri silabi ».

Certe, on povus mallongigar ca vorti en la max ofta kazi, en qui la distingo di genro ne esas necesa, uzante la remedyo propozata da So de Janko, c. e. la sengenra pronomo singulara lu, kun sa posedala pronomo lua, plur. lui. To obligus forsan chanjar la radiko di la verbo luar, qua cetere ne esas internaciona, sed franca, e quan ni konservis nur pro respekto ad EP. e pro manko di plu bona radiko. Sed lua, lui semblas ankore poke longa e grava; li esas anke surda, e tute ne sugestiva di lia senco : dum ke la litero s karakterizas la posedala pronomi di la 3a persono, ne nur en la romanala lingui, sed anke en Germana (sein). En kazo, ke on bezonas distingar genri, ilsa, elsa, olsa esas ankore plu mallonga e plu klara (fonetike) kam ilua, elua, olua. On povus certe uzar ila, ela, ola, qui esas reguloza e klara; sed lor on devus interdiktar formacar lia pluralo (ili, eli, oli), e decidar, ke lia pluralo povus esar nur la plena formo (ilui, elui, olui). Cetere, to ne esus grava, nam, quale ja montris la sperienco, ta pluralo di posedala pronomi esas preske nultempe necesa. Tamen, la questiono meritas studyo, e ni rekomendas ol a l’ atenco di nia lektanti, konsilante a li facar provi pri la propozita formi.

Pri la pronomo sengenra lu, ol esas certe logikala, sed forsan malmulte utila, pro ke ol ne esas konforma a la kustumi di la europana lingui, qui omni distingas la 3 genri adminime en singularo. Sro de Janko returnas (tre logikale) la rezono per qua ni justigas la distingo di genro en pluralo. Ni dicas : « On devas povar[1] distingar la 3 genri en pluralo, same quale en singularo ». Il dicas : « Se on havas sengenra pronomo en pluralo, on devas havar un simila en singularo. » Sed ol esas multe min utila, nam en pluralo on ofte mixas personi e kozi de diversa genri, dum en singularo la genro

  1. Rimarkez : « povar »; ni ne dicas, ke on devas sempre ed obligate distingar.