ca nevolata deformi, se ne la naturala sanciono, qua konsistas en ne komprenesar. Nula fortajo en la mondo povas obligar, exemple, ne-anglo a pronuncar korekte la angla vorti qui kontenas malfacila sono, quale th. La angla linguo esas deformata da la Usonani; qua autoritato povas impedar ico? E se la Usonani volas reformar la angla ortografio, kad la Angli facos milito kontre li? Tiu supozo esas tute ridinda!
Duesme, e co esas max grava, la similigo de Esperanto a nacionala linguo esas tute maljusta, e mem kontra ad l’ ideo ipsa di linguo internaciona. La Esperantisti konstituas nule populo aparta, tute kontre, li duras apartenar singla a sa grupo nacionala, linguala, sociala profesionala, e c., e simple deziras faciligar e multigar sua relati kun la ani di cetera nacioni e lingui. Sed kelka fanatiki asertas, ke Esperantistaro esas « populo » mem naciono o « supernaciono »; e fakte li tendencas realigar ica infantala kimero, instituante por la Esperantisti, ne sole insigni, standardo e konsuli (qui povas esar utila, en bona senco), sed « nacionala » festo, sed moneto (rigretinde nur fiktiva, provizore), sed kolonyo o stato (por realigar la komika ido de So Fred Isly, humoristo bone konocata, qua revis kolonyo esperantista en ula dezerta insulo!), balde forsan specala kostumo, e fine aparta religyo.
Omno co igus Esperanto ridinda ad omna saja omni; sed precipue omno co esas kontredicanta a l’ ideo mem di L I. La helpanta linguo devas esar internaciona, c. e. existar inter omna nacioni, quale lia komuna proprajo, e ne internacionala c. e. apartenar ad un (su-dicanta) internaciono. Se Esperanto esus vere la linguo di un naciono aparta (mem artificala e dissemita), ol neplu meritus divenar la L I.: nam la Delegitaro tre juste e saje exkluzis omna nacionala lingui, pro evidenta motivo di neutreso, e la linguo di l’ « populo esperantista » neplu esus neutra.
On vidas tale, ke ca metafora expreso: « la populo esperantista » ne sole ridinda exajero e pura fanfaronado; ol celas (kashas) grava eroro e kompleta miskompreno pri la esenco mem di L I. On povus forsan asertar, ke Esperanto apartenas a l’ Esperantisti, se ici konstituus efektive societo klozita e sekreta, quale la framasonaro, o quale religyala sekto; lor li povus havar linguo propra e quaze sekreta jargono (quale la societi de studenti, de konspiranti, de banditi, e c.). E mem en ica kazo, nulu povus impedar, ke tala linguo esez frue o tarde konocata da la « profani », qui povas
