nuna ‑ul, perukero esus… ta qua portas peruko ! Cetere, ni havas sempre moyeno distingar la mestieristo qua fabrikas o vendas ula kozo, de ta qua uzadas ol, per la sufixi ‑if e ‑vend : armif, bierif, brandif… Simile on distingas la pumpisto (qua pumpas) de la pumpilisto (qua fabrikas o vendas pumpili).
On esas tale duktata examenar la substituco di ‑er ad ‑ul[1]. Ol semblas tre oportuna en la sequanta seryo : acion‑, benefic‑, funcion‑, halbard‑, kapital‑, karabin‑, kuras‑, milion‑, musket‑, obligacion‑, rent‑, uzufrukt‑, vizion‑, volunt‑ (a qua on devus adjuntar : fusil‑, grenad‑ e lanc‑). Ol esus anke tre komoda en la sequanta vorti : adjudikat‑, depozit‑, ed analogi ; anke en : almon‑, empirik‑, konvuls‑, pek‑, prokurac‑. Sed ol ne esus admisebla en la nomi di malsani (derivita de la nomi di malsanesi), por qui la « naturala » sufixo esus ‑ik : alkohol‑, artrit‑, dispepsi‑, epilepsi‑, (herezi‑ ?), hidrofobi‑, hidrops‑, hipokondri‑, histeri‑, kloroz‑, nevroz‑, paraliz‑, tif‑. Ol esus neutila kun la radiki : mam (on devos probable adoptar mamifero), e : rept, rod, rumin : on povas tre bone dicar : reptanti, rodanti, ruminanti. — Gib‑ prenus ‑oz en omna kazi : gibozo.
Konkluze, se on volas repartisar la sufixi ‑ist ed ‑er altre kam nun, on povas nur (forsan) propozar distingo di senco ed uzo : ‑ist indikus ta qua okupas su pri ulo o favoras ulo, od interesas su ad ulo ; ‑er indikus ta qua laboras profesione pri ulo, esas karakterizata per ulo o praktikas ula agmaniero. Konseque, la sufixo ‑ist ricevus la amatori, e la sufixo ‑er la profesionani. Pluse, ita aplikesus generale a nomala radiki, ica a nomala radiki (nomi di kozi) o verbala radiki (nomi di profesional agadi). Ica vicigus anke la sufixo ‑ul en la max multa kazi (mem kun la nomi di malsanesi, se on ne adoptas la sufixo ‑ik) ; nam ol esos ankore plu « naturala » en tala kazi, kam ‑ul, qua havas nula apogo. Ta regulo justigus la max multa exempli citita supere : nur on devus preferar kopi‑, liquor‑, mashin‑ ero a ‑isto. On devus dicar labor-ero, e laboristo esus la partiano di la laboro (o di la laboreri). Simile, kapital-ero esus posedanto di kapitalo, e kapital-isto la partiano di la kapitalo (o di la kapitalismo). On dicus administrero, akushero, kritikero, mimero, muzikero (apud muzikisto, amatoro), grabero, piltero, skultero.
Me timas, ke la skopo di mea propozo « Pri la prefixo mal‑ » (No 25, p. 19) esas miskomprenata. Me facis ca propozi, pro ke me kredas, ke omno en Ido devas pozesar sur faktala bazo. L’uzado di la prefixo mal‑ esas til nun sat arbitriala : pro quo ex.
- ↑ No 25, p. 21-22.