sperienco pri la naturala lingui, nome, ke D. esas (kun S.) longa linguo, qua uzas multa literi, e precipue longa vorti ; ke E. esas mallonga linguo, qua uzas malmulta literi e multa mallonga vorti. Sed ol pruvas, ke Ido superesas omna lingui konsiderata, ye omna relati : ol uzas min multa literi, min multa vorti e min longa vorti kam la cetera lingui. E singla de ta avantaji esas sat granda :
| Komparez | 1.768 | a la nombri extrema | 2.175 | e 2.348 ; |
| — | 394 | — | 419 | e 481 ; |
| — | 4,48 | — | 4,76 | e 5,59. |
On savas ja, per omna nia komparenda texti, ke Ido havas la sama avantaji relate Esperanto. Ol esas do linguo rimarkinde konciza, relate l’europana lingui, quankam tute analoga ad oli per la strukturo e la vortaro. Certe, la mallongeso ne esas absoluta e chefa qualeso di la L. I., ed on ne devas sakrifikar ad ol (quale facas ula lingui a priori) l’internacioneso, la komprenebleso, unvorte la facileso por omni. Sed, kande ta esencala kondicioni esas plene kontentigita (quale eventas en Ido), la mallongeso aparas quale tre prizenda qualeso di duesma grado. Quale dicas tre juste Prof. Lorenz, pro quo uzar multa literi e vorti por expresar nia idei, se min multi suficas por expresar oli egale klare ed exakte ? To esus nur neutila spenso di materyo, o, quale dicus Prof. Ostwald, di energio. « Kompreneble por linguo la mallongeso esas limitizata per la exakteso di l’expreso, quan ol devas anke havar (dicas So Lorenz). Sed pro ke ni tre bone savas, ke ni povas expresar nia idei vere tre exakte per nia Ido, rezultas ke Ido havas vere la rekordo di la precizeso inter la lingui », e to suficus por certigar sa venko, precipue che la praktikala homi.
On propozis (No 19, p. 398) formacar la kompozita tempi di l’aktivo per la verbo havar e la pasinta participo, pro ke la lingui DEFIS uzas same la helpanta verbo havar. Sed, kad la mencionita lingui formacas la komp. tempi di l’aktivo tute e sen ecepto per havar ? No, nam oli havas multa ecepti, ex. : D. por mortar, vekar, venar, irar, saltar, di qui la tempi kompozita formacesas per esar. On devus do admisar en Ido ecepti qui esas, quale on savas, granda malfacileso por omna lernanto.
Pluse, quale on devus tradukar D. Ich habe geschlafen, Wir haben uns gefreut, Du bist tapfer gewesen ? Frazi quale : Me havas dormita, Ni havas joyita, Tu havas brava esita, semblas certe nelogikala ad omnu. Sed on ne darfus uzar esar vice havar en la alegita frazi, pro ke esar esus definota nur por formacar la tempi di la pasivo.
Ankore, quale on tradukus D. der gefallene Soldat, die verflos-
