- 153
ulitenna, ket ni daytay estudiantek iso ti mangar-arem kenkuana, daydi kinadinnuron ko!
—!Gasat na, ta saan a idiay pagkuraak ti ili nal—innayunna a nainin-ado nga intaliataliawna ti ulo na, tapno masurot dagiti matmata na a kitaen. Ngannganina pinanawan dagiti kakaduana a mapan sumurot iti balasang. Napalalo a rigat ni Ben-Zayb na nakisao kenkuana.
Ni Paulita intuluyna ti nagna ket makita ti nalibnos a bangir ti rupa na, ti bassit a ulo na, a nagsayaat ti pannakasagaysay ti buok na, nga aggunaygunay iti kadawyan a kinapargi.
Dagiti am-ammo tayo intuluyda ti nagna, a di ket nagsardeng dagiti un-unnoy daydi praile nga artiliero, ket dimtengda iti maysa a paglakuan a linawlaw dagiti ado a tattao nga agbuya, isuda a naglisi a nalaka.
Maysa daydi a paglakuan dagiti ado a sinan-tatao a kayo, nga aramidda sadi Pilipinas, adda amin a kadakkel ken kita dagiti nadumaduma a tattao ken pagsapsapulan sadiay, addada pilipino, kastila, insik, mestiso, praile, klerigo, impleado, gobernadorsilyo, agad-adal, soldado, kspy. Di ammo no gapo ket di ta dagiti nagaramid kaay-ayuda unay dagiti papadi, a dagiti nagkulpikulpian dagiti ab-abito da ado ti pakaipaayanda iti aramid da, wenno gapo ket di ta dagiti praile, ado unay ti inda pakibiangan iti panagbiag dagiti pilipino, ket isuda ti nangruna nga adda iti ulo dagiti nagaramid; ngem uray no ania kadagitoy, ti ket pudno, aduda dagiti ladladawan dagiti praile, nasayaat unay ti pannakaaramid ken pannakalinis da, ket inda maipakita kadagiti kararangaan a kakanito ti panag biag da, kasungani ti pamapaayan da sadi Europa, iso nga in da pangiladawan kadakuada a matmaturog iti rabaw ti bina ries nga arak, agsusugal, umin-inom iti arak, aguy-uyad wenno mangap-apros iti nalangto a rupa ti maysa a babai. Saan: dagiti praile sadi Pilipinas sabali da: nangayed da, nadalos da, nasayaat ti kawes da, ti rabarab da, nakalinlinis ti panakakiskisna, ti panagruprupada, kadawyan ken natalna, ti panagkitkita da, kasla kanayon a sipapanunot, kas da la sasanto, lumabbasit bassit dagiti pingpingping da, nagbastonda iti palasang ket nagsapatusda iti charol, a daytay maar-arit pay datao nga agkararag ken mangibirina kadakuada. Saan a dagiti pakailaslasinan iti kinabuklis ken kinagartem a kas ka dagiti kakabsat da sadi Europa ti maipakuyog kadakuada; dagiti praile sadi Manila nakaiggemda iti pagbasaan, SantoKristo, palma a mangipakita iti kinamartir; saan da nga angangguwen dagiti managbabain a babbai a taga taltalon, ngem
