202
Kadagiti butbulaka, iso a kasla kabuteng dagiti babbai a papanan, (a awan man makita nga uray maysa, kasta unay dagiti an-anabaab, katkatawa a mapedpedped, ket napalalo met ti asok. . . Pagsusikanda ti kinalaing dagiti artista, masasao dagiti rirriri, no ti Jeneral nakisubang kadagiti praile, no ti itatabuno ti Kapitan Jeneral kadagiti kakasta a maipabpabuya, maysa a panangkarit kadakuada, wenno ayat la nga agbuya; dagiti dadduma, saan a dagitoy a banbanag ti inda panpanunuten, no di ket ti mangawis iti ikikita dagiti babbai a ti la adda a pamapayan da iti panagiyan da, pasaray nakasikkilda laeng, a inda pagkuttikutien dagiti ramramay da a nagsingsing iti brilyante, nangruna no pagarupenda nga adda mangsipsipot a manglarga-bista kadakuada; addada met dagitay sidadayaw a manglugay iti maysa a naasawaan wenno maysa a balasang, a inda itamed a siraranga unay ti ulo da, no kasta nga inda met yarasaas iti kadenna da:
—!Ania ket ti laad nan! Jnakakatkatawa ket nakassusuron!
Ti babai agsubalit met a umisem iti isem a napnuan lailo ket pagkutienna pay ti ulo na iti makakayaw, ngem yarasaasna iti gayyem na, nga umannugot met, iti baet ti mamindua a panagkuti ti paypay:
—!Nagpalangguaden! Gayam, agmauyungen iti arernna!
Ngem rumaba ti ringgor: !bum bum bum! .'tok tok tok' duddua dagiti palpalko nga awan tao nan, ken ti nairanta iti Kapitan Jeneral a mailasin, ta adda tabing na a tersiopelo a nalabaga. Ti orkesta tumugtog manen iti maysa a balse, da giti tattao agririda; naimbag ket di ta adda maysa a naasi a naglallalaki, iso a nanglinglingay kadagiti tattao ken nangispal iti empresario; iso, maysa a baknang a nagtugaw iti maysa a butaka, ket dina kayat a ited iti pudpudno nga akintugaw, a iso ni pilosopo don Primitivo. Idi makitana a dina maparmek kadagiti nauneg a pangikalkalintegan na, ni don Primitivo kimmamang iti agipatpatugaw. — IMadiak!— insungbat daydi aglallalaki ket sinusupna ti sigarilio na a sitatalna. Ti agipatpatugaw kimmamang iti pangulo da. —Madiak!—inulit daydi tao, ket inkepkepna a nalaing ti patongna iti tugaw. Daydi pangulo dagiti agipatpatugaw rimuar, idi kadagiti artiliero nga adda iti yan dagiti kaaduan inrugida nga indir-i a nagdadanggay:
—!Madi ala! IMayat ala! Madi ala! Mayat ala!
Daydi tao, nga awan kenkuana ti di mangkitan, kunana no ti itutulok na, maysa a pannakaibaba, ket kimpeten iti
