- 289
lek. . . ket maikkatto met. . . Ti sumukatto kenkuana madanaganto unay iti baro a saad na ket dinanto masango dagita bassit a banbanag. Siak, apo, awan kabuteng ko no di
laeng ti konsiensiak, aramidek ti ibaga ti konsiensiak, ti konsiensiak, sipepennek, ket diak italtalek dagiti sasao da Kua
wenno da Kastoy. Ti konsiensiak, apo, ti konsiensiak!
—Wen, Jeneral, ngem ti Ili . . .
—!Ni, ni, ni, ni! Ti Hi; ?ania ti bibiang ko iti Hi? ?Adda aya utang ko kenkuana? i Iso aya ti nakautangak iti saadko Iso ya ti nangikabil kaniak?
Nagulimekda a dua. Daydi nangato nga agturay sidudumog ti ulo na. Idi kuan, a kasna natinong ti nakem na, inna inlinteg, pinerrengna a nalaing ti Jeneral, ket, a sibebessag ken mamigpigerger bassit, kinunana iti naep-ep a bileg.
—?Awan ania na, Jeneral, awan ania na dayta! Dakayo saan nakay a inkabil ti Hi a pilipino no di ket ti Espania, ket iso kuma ti panggapuan yo a inangtartarimaan iti panagkukua yo kadagiti pilipino, tapno awan kuma ti uray no ania a mabalinda nga iparupa iti Espania! Iso kuma ti pang gapuan yo, Jeneral! Dakayo, idi immaykay ditoy, inkariyo ti mangituray nga aramatenyo ti linteg, inkariyo a sapulen ti imbag. . .
—?Ket, saan ko kad nga ar-aramiden?—sinaludsod, a nakapungtot ti Jeneral, a immaddang pay;—esaan ko nga inbaga kadakayo nga alaek iti pagimbagan ti maysa ti paglaingan ti amin a tao? <! Innak ket ita isuron? No saan yo a maawatan dagiti ar-aramid ko, eania ti basol ko? Pilitenkayo aya a bumagi iti annong ko a sungsungbatan?
—Awan duadua a saan! — insungbat daydi nangato nga agturay, a inlintegna a sitatangsit ti bagi na;—dakayo saan dak a piliten; dakayo SAANDAK, SAANDAK a inabalin a piliten, a bumagi iti annong yo a sungsungbatan! Ti biang ko a sungsungbatan, sabali ti innak panagawat, ket gapo ta innak ita agsao, tangay nabaybayag a nagulimekak. jO, saan a kasta ti garaw yo, Jeneral, ta saan a gapo ta immayak ditoy a immawat iti maysa a takem, innak ket iwaksin dagiti kalkalintegak ket agbalinak ket din a maysa nga adipen, nga awanan timek, awanan dayag! Saan ko a kayat a ti Espania inna mapukaw toy nakasaysayaat a pagturayan, diak kayat a inna mapukaw dagiti walo riwriw a iturayanna a natudio ken naanos, nga awan pagbibiag da no di bin-ig nga allilaw ken inanama; ngem diak met kayat a mulitan ti imak iti pannakapespes da, pannakapespes a saan a maikanatad iti kinatao, diak kayat a masao, uray inton kaano, nga idi nadadael ti
