(೨) ಆಗಮ ಸಂಧಿ(insertion): ಸಂಧಿಯಾವನಗ ಬೇತೆ ಒಂಜಿ ವ್ಯಂಜನ
ಧ್ವನಿಮೆ ಬತ್ತ್ ದ್ ಸೇರುನ ರೀತಿ, ಉದಾ: ಮಿ+ಅನಗ=ಮೀಯನಗ
ತೂ+ಅನಗ=ತೂವನಗ, ಪೊ+ಅನಗ=ಪೋವನಗ ಇತ್ಯಾದಿ.
(೩) ಆದೇಶ ಸಂಧಿ (permitation): ಸಂಧಿಯಾವನಗ ಒಂಜಿ ಧ್ವನಿಮೆದ
ಬದಲಾದ್ ನನಒಂಜಿ ಬತ್ತ್ ಸೇರುನ ಕ್ರಮ. ಉದಾ; ಬರ್+ಇತ್ತೆ=ಬತ್ತೆ,
ಪೊರ್ಲು+ ಕೇಡ್=ಪೊರ್ಲುಗೇಡ್, ಮುಟ್ಟು+ಕಡಿ=ಮುಟ್ಟುಗಡಿ
ಬರ್ಸ+ಕಾಲ=ಬರ್ಸಗಾಲ, ಅಂಗಕ್ಕೆ ಅಂಗೈ, ಮುನ್+ಕೈ-ಮುಂಗೈ ಇತ್ಯಾದಿ.
ಈ ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಧಿ ಕಾರ್ಯ ಒಂಜಿ ವರ್ಣ ವನ ಒಂಜೆಗ್ ಕೂ
ಬರ್ಪಿನ ಸಂಕುಚಿತ ಅರ್ಥೊಡೇ ಉಂಡು, ರಡ್ ಪದಲು ಸೇರ್ದ್ ಬರ್ಪಿನ
ವಿಶಾಲಾರ್ಥೊನು ಮುಲ್ಪ ದೆತೊವರೆ ಬಲ್ಲ. ಉದಾ: ಎನ್ನ+ಅಪ್ಪೆ=ಎನ್ನಪ್ಪೆ
ಪೂರ್ವ ಪದಾಂತೊಡು (ಎನ್ಸ್+ಅ) ಪರಸದ ಅವಿಡ್ ಅ+ಪ್ಪೆ ಇತ್ತ್ದ್ ರಡ್
(ಅ+ಅ) ಸ್ವರಾಕ್ಷರ ಸೇರ್ದ್ ಆ ಇಂದ್‌ಲ ಎನ್ನಾಪ್ಪೆ ಇಂದ ದಲ ಆಪುಜಿ.
ಆಟಾ ಒಂಜಿ "ಅ" ಧ್ವನಿಮೆ ನಷ್ಟವಾಪಿನ (ಲೋಪವಾಸಿನ) ಈ ರೀತಿಡ್
ತುಳುಟು ಲೋಪಸಂಧಿ ದುಂಬುಡೆ ಸಣ್ಣಿನಲೆಕ್ಕೊ ಪಾತೆರೊಗ್, ಅಂತ
ವೇದೊಗು ಅನುಗುಣವಾದ್, ಆಪಿನವು ತೀರಾ ಸಾಮಾನ್ಯ.
ಅಂಚನೆ ಪ್ರತ್ಯಯಲು (ವಿಭಕ್ತಿ ರೂಪದವು) ನಾಮಪದ, ಧಾತುಲೆನ್
ಸೇರ್ದ್ ಸಂಧಿಯಾಪಿನವು ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ ಇಂದ ದ
ಪೂರ್ವಪದತ ಕಡೆತವರ್ಣ, ಪರಪದತ ಸುರುತ ವರ್ಣ ಸೇರುವ ಸಂಧಿ,
ಪದಾಂತ ಸಂಧಿ ಇನ್ಪೆರ್.
(೧)ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿ: ನಾಮವಿಭಕ್ತಿದ ಮಿತ್ತೆಸಿನ ಸಂಭಿಲು. ಉದಾ:
ಪಾತೆರ್+ಉ=ಪಾತೆರೊ, ಪಾತೆರ್ ಒನ್ ಪಾತೆರೊನ್, ಪಾತೆರ್ +
ಉಸ್ಟ್= ಪಾತೆರೊಸ್ಟ್, ಪಾತೆರ್+ ಉಗ್= ಪಾತೆರೊಗ್, ಪಾಪೆ + ಅಲ್ಪರ್
ಪಾತೆರಲ್ಪಡ್, ಪಾತೆರ್ + ಇದ = ಪಾತೆರದ, ಪಾತೆರ್ + ಉಡು
ಪಾತೆರೊಡು, ಇಂದೆಕುಳೆಡ್ ಕ್ರಮವಾದ ಪ್ರಥಮ ವಿಭಕ್ತಿಡ್ ಸಪ್ತಮಿ ವಿಭಕ್ತಿ
ಮುಟ್ಟದ ಪದಮಧ್ಯ ಸಂಧಿಡ್ ಅಪಿನ ರೂಪಾಂತರೊನ್ ತೆಲಿವೊಡು,
ಪ್ರತ್ಯಯ ವಿಷಯೊಡು ನನಲಾ ಚರ್ಚೆ ನಂತ್ರ ಮಾಳ್ಪರೆಗುಂಡು.
ಅಖ್ಯಾತ ವಿಭಕ್ತಿಲು (ಕ್ರಿಯಾಪದ-ರೂಪಕಲು):
ಪಾತೆರಿಯೆ, ಪಾಪರ್+ಇತೆರ್= ಪಾತಲಿಯರ್, ಪಾಪರ್+ಆರ್ಯ
ಪಾತೆರಿಯ, ಪಾತೆರ್+ ಇಯರ್ = ಪಾತೆಲಿಯರ್, ಪಾತೆರ್ + ಇಯ
ಪಾತರಿಯ, ಪಾತೆರ್ + ಇರ್ಯಾ ಪಾತೆಲಿಯಾ, ಇಂಬಿತ್ ಪ್ರಥಮ,
ಮಧ್ಯಮ, ಉತ್ತಮ ಪುರುಷದ ಏಕ,ಬಹುವಚನ ಕ್ರಿಯಾರೂಪಲು.
ಭೂತಕಾಲೊಗು ಸಂಬಂಧವಿತ್ತಿನವು. ಇಂದೆಕುಳೆಡ್ ರೇಫ ಅಂಚನೆ
ಬುಧಾನಂದ ಶಿವಳ್ಳಿ
