ಕ್ರಿಯಾಪದಲು "ದ" ಪ್ರತ್ಯಯ ಪತ್ತೊಂದುಳ್ಳ ಇಂದೆಕುಳು ಅಂಗವಚನ
ಭೇಧದಾಂತೆ ವರ್ತಿಸುವಾ. ನನ, ಯಾನ್ ಅಯನ್ ತೂವರೆ ಬತ್ತೆ ಇನ್ನಿ
ವಾಕ್ಯಲೆಡ್ "ಎರೆ", "ಅಂದೆ" ಇನ್ಸಿ ಪ್ರತ್ಯಯಲು ಅಂಗವಚನ ಛೇಧದಾಂತೆ
ಉಳ್ಳ ಇಂದೆಟ್ ರಡ್ ಪರಿಂದ ವಿಪ್ಪುನವೆನ್ ತೆಲಿಯೊಂಜನ ಸಾಧು.
(i) ಏಕ-ಕರ್ತೃಕ:- ಕರ್ತೃ ಒಲಿಯೇ ರಡ್ ಕೆಲಸೊನು ಏಕಕಾಲೊಡು
ಮಾಲ್ಪುನಗ ಒಂಜಿ ಕೆಲಸ ಅಪೂರ್ಣ, ಬೊಕೊಂಜಿ ಪೂರ್ಣರೂಪ ತಾಳೊಡು.
ಅಪೂರ್ಣ ಕ್ರಿಯಾಪದಲೆಗ್ ಸತ್ತುನ ಪ್ರತ್ಯಯ ಅವ್ಯಯ ರೂಪದವು.
ಉದಾ:-
ಆಯೆ ಪಾತೆರ್ ಪೋಯೆ, ಗಿಡಿ ರಾಪುದ್ ಪೊಂಡು (ಮುಗಿತಿನ ಕೆಲಸ).
ಆಳ್ ತೂವೊಂದು ಪೊಪಾಳ್, ಈ ಹೂವೊಂದು ಬಲಾ (ಏಕಕಾಲೊಡು
ನಡಪುನ ಕ್ರಮ) ಅಕುಳು ಬರಂದೆ ಪೊಯೆರ್/ಇಪ್ಪೆರ್/ಪೊವಯರ್, ಈ
ಬರಂದೆ ಪೊವಡ, (ನಿಷೇಧ ರೂಪದ ಪ್ರತ್ಯಯ ಅವ್ಯಯ ಅಂದೆ.
ಅಕುಳು ಪೊಣ್ಣು ತೂವರೆ ಬತ್ತೆರ್/ ಬರ್ಪೆರ್/ ಬರುವೆರ್ (ಪ್ರಯೋಜನಾರ್ಥ
ವಾದ್) ಎರೆ ಪ್ರತ್ಯಯದ ಅವ್ಯಯ ಪತ್ತ್ ದಿನಿ.
(ii) ಭಿನ್ನ ಕರ್ತೃಕ: ಇರ್ವೆರ್ ಮಾಳ್ಳುವ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕ್ರಿಯೆಲು
ಏಕಕಾಲೊಡು ನಡಪುನವು ಸಾಧ್ಯ ಅಥವಾ ಇನ್ನ ಕಾಲಲೆಡ್ ನಡಪುನ
ಉಂಡು. ಅವ್ಯಯ ರೂಪದ ಕೃತ್-ಪ್ರತ್ಯಯಲು
ಭೇದೊಡ್ಡಾವವೆರೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಪ, ಉದಾ:-
(೧) ಪೂರ್ವ(ಗತ) ಕಾಲದವು:-ಗುರು ಕಲ್ಪಾಯಿನದಾವೆರೆ ಶಿಷ್ಯೆ ಕಲ್ತೆ. ಬರ್ಸೊ ಬತ್ತಿನದಾವರೆ ನಿಲ ತಂಪಾಂಡ್.
(೨) ಏಕಕಾಲದವು- ಆಯೆ ಬತ್ತೊಂದು ಇಪ್ಪನಗ ಯಾನ್ ತೂಯೆ,
ಆಯನ ತಡೆತಿನಪಗ ಪೆಟ್ಟಿ ಎಂಕ್ ತಾಗಂಡ್.
(೩) ಅಪಗನೆ ನಡತ್ತಿನವು: ಯಾನ್ ಕೆಣಿನಪಲೆ ಆಯೆ ನೂದು ರೂಪಾಯಿ ಕೊರ್ಯೆ.
(೪) ಪಕ್ಷಾರ್ಥದವು: ಆಯೆ ಬತ್ತೆಡ ಯಾನ್ ಪೋಪೆ', ಈ ಸಂಡ್‌ಡ ಆಯೆ
ಕೇಣುವೆ.
(೫) ಭಾವಾರ್ಥದವು: ಆಯೆ ಆಳೆನ್ ಪೊರೆ(ಪೊವರೆ) ಪಣೆ. ಇಂಬೆನ್ ಬರ
ಮಾಡ್ಕೊಂಡೆ.ಅಕುಳು ಕೇಣಿಗೆ ಬುಡಯೆರ್.
(೭) ಅನುಸರ್ಗ ಅವ್ಯಯಲು:- ಹೊಲಕೆ, ವ್ಯತ್ಯಾಸ, ಮಾಳ್ಳುವ ಪ್ರಯೋಜನ
ಪಡೆಪಿನ, ಅವಧಿ ತೋಜಾವುನ ಕ್ರಿಯೆಲೆನ್ ಸಂಬಂಧವಾದ್, ಅಂಚ, ಲೆಕ್ಕೊ,
ನೆಸ್ಟ್, ಆನಟ (ಅನಟ), ಆಪಿನಟ (ಅವುನಟ), ಮುಟ್ಟ ಆತ್ರ ಓಸ್ಕರ, ಆದ್
ಇತ್ಯಾದಿ ಅವ್ಯಯ ಪ್ರತ್ಯಯಲು ವಿಭಕ್ತಿಲೆನಂಚ ನಾಮಪದಲೆಗ್ ಸತ್ತುವಾ.
ಇಂದೆಕುಳೆಗ್ ಅನುಸರ್ಗ ಅವ್ಯಯ ಇನ್ನೆರ್, ಉದಾ:
ಷಷ್ಠಿ ವಿಭಕ್ತಿರೂಪೊಡು :
(೧) ಚಂದ್ರ+ನ ಅಂಚ. ಉಣಸಿಗ್ ಉಪ್ಪು+ದ ಲೆಕ್ಕೊ(ಹೋಲಿಕೆ)
ಬುಧಾನಂದ ಶಿವಳ್ಳಿ
