Recort dl ann 1866
pagina:6
titolo:Record dl ann 1866.
I füc slomina lunc y lerch;
Ch' al é gran prigo dij chi Merch:
"Lasced' la falc y gnid' jö de munt,
Insnöt mangede assá y da unt!
Doman adora s' abinuns'
- Tignide amënt, o prosc mituns -
Da berba Sepl cun le stlop söl brac,
Le comando é gnü de jí t' Andrac."
Apëna cianta le ial ch' i jogn
Ponsan al ri y gran bojëgn
S' abina dlun' cigan, ciantan
Olache porater an vá tan ion.
"Mituns, lascé messëis osc pere,
Osta oma, düc, osc bun compere;
Ponsé a chestianes sëgn ne podëis,
L' imparadú sorví messëis.
pagina:7
Fedei sciöche nos ignó n' un n' él,
N Ladin dagnora é sté fedel,
Tigní dal' Austria oruns' 'ci sëgn;
N ladin ne dá mia mai ri sëgn.
Coraje donca, sö mituns,
Ciariede üsc stlops, de dër sapuns
Toled' cun os; ciamó n pü' de vin
Y ite spo debota söl confin!"
Insciö dijô nosc capitan,
Degun ne se moiô intant;
Mo do le comando düc cianté
Y cighé, degun ne fô incanté.
Sorëdl ne dê ciamó te chi plans,
Ch' an messâ lascé ostí y mitans
Por jí a defëne a vigni cost
La bela patria püra de most.
Les costes d' ega plënes, ince
La munt d' Inzija cun sü finc,
Chël bur Contrin savess ves dí
Tan bel ch' al fô döt chël de.
Olach' al é La Pli palsé
Podôns', ince bëre por n prisc alzé;
Sc' an â n gros, restâl te La Pli
Mo no tla ciasa ch' é de Dî.
Inant messân ciamó chël de
- Na pert orô s' indormedí –
pagina:8
Andrac nes ê destiné,
Iló messân' nes trapiné.
O bel Andrac, cëntmile salüc
Te menuns' da lunc y lerch bi düc,
Ligrëza imënsa sënt vign' om
Ponsan a te, la flu de Fodom!
Al ozio ne, ne stôn mai,
Vignun fajô do so tai:
Carté, chidlé, spo bëre y mangé,
Dormí, jí incërch, mo no por sié.
Insciö passân le tëmp saurí,
Dainré ponsân a chi d' Ciaurí;
Che mai se tëm da dui lomberc
Ch' é solamënt por petlé onerc?
Al capitan orôns' düc bun
Porcí ch' ël n' ê degun strambun;
Insciöch' orôn podôn' fá,
Magari te plaza sté al favá.
Da dessené fajôl datrai,
Sciurâ la sabla olache mai
Sc' al n' ê de chi ch' n' orô sot
Y impede jí dërt jô bist y ot.
Bel fôl chi dis iló t' Andrac
- En t' atri lüsc jetâi al brac –
pagina:9
Madër che düc tan bel se gnô
Y düc sciöche cëra adöm tignî.
Tles ermes piân gonot y ion,
No tan por ferí val' Garibaldian,
Val' ost che jô massa stort,
Salvé messân da burta mort.
A patrolé messân jí sterch
- Sovënz Fodomes dê l' alberch - ;
Valch un che por chësc o chël brodorâ
Bel snel lovâ sö y ciarâ!
A Col ne jôn pa dër gonot,
Mo canch' an jô ciarân tl gote
N pü' scialdi, massa mai, porcí
Che Vijo foss spo gnü dër ri.
Su n iade ti l' uns da maradëc
Fracada - fôn bëgn marcadëc -;
Al fô tra nos n te' feter mat,
L' inom ves dij d' Colfosch le curat,
Ch' a d' ater mai ne ponsâ co a fá
Matades che bëgn dagnora ne vá.
"Chësc é n bel de" ponsâl tra d' ël,
"Joré m' un oressi sciöche n pavel".
Batista y Sepl, la flu di jogn, Re
Spo dui Vighilesc, prosc, mo bugn
pagina:10
Da fá matades bel aslöm
Y Tita sant ël prësc adöm;
Pro chisc lapró cun le tëmp bel plan
N' abinel d' atri. "Ci malan
Él mai" dijô Vijo "düc
Ó jí ta Col, chisc fetri röc?"
"Sc' odun le nemich, oruns' spioné,
Siur capitan, no coiené,
Por chësc lascé nes mësses' jí,
Adora oruns' pa bëgn sigü gní".
"Pinsiers é chisc no da desprijé;
Tolede i stlops por destrighé
Val' pür lombert ch' odëis aroban
Val' biscia, n bo, val' vacia o pan.
Mo amënt tigniss': t' arest rovëis,
Sce do les sis insnöt gnarëis;
Parora d' ordin chësta sides
Tan sigü ch' i pëti te chësta si.
Fajess' onur cun le bëre da jënt,
Les cioches n' á copé di cënt;
Mostress' insciöche dagnora prosc,
Valënc, saurisc sciöche codarosc.
Osc comandant sides nosc scrivan,
Conësce le conësci bëgn chël tan,
Ch' an pó se fidé de d' ël n menüt -
Podëis s' un jí, aldí ëis döt."
pagina:11
Finí le comando le tlap s' un é jü,
Cun ël i stlops por vign' aiüt;
Por l' ërta strada jôn saurí,
Dër bel a düc parôl chël de.
Rová sot Larcenëi chi mac
Scomëncia döt te n iade a fá ac:
Cighé, cianté, rodé le ciapel;
Porcí i parôl mo sëgn tan bel?
Insciöche le cian che bampa le lu
Ne fej co salté y scraié tres "u"
Avisa insciö cigâ i Ladins
Bampé ch' ai â delá i Lastins.
Na val en mez düc dui stufâ,
Ladins, Lastins debann se porvâ;
Lasciá i Taliagn ponsân al vin
Ch' iló scincâ siur Martin.
"Avanti" dij zacá: - plü snel
Por n colp ne sciampa d' corf n flagel,
Che düc te n iade s' un vá demez
Y a Col dër ligri röia te n pez.
Plü inant degun ne podô jí,
Tra Col y Sëlva fô le fi,
La Codalongia ch' om passâ
Soltant che la mort ne respetâ.
Ciamëjes cöcenes fôl assá
Ch' ia Sëlva sö spo jö passâ:
pagina:12
Dalunc parôres beles spo,
Picé che degügn ne rovâ daimpró.
A Col odôn val' gabanot,
Al' ostaria cartâi gonot;
Ch' un ais pa fat val' bot, aldí
Ne n' án pa mai, mi bun Idî.
Mo l' argomënt sëgn ái lascé,
A nüsc Ladins messuns' passé
Che le tereno jô a spioné chël de;
Ci ch' ëi ta Col á fat ói dí.
Te dlijia n' âi tëmp de jí,
Porater ince le scrivan saurí
N' i foss pa jü; stimé messân
A d' ël y fá coch' ël â ion.
"Mituns", scomëncel, "che nos uns' fat
Chësc domisde sigü n bel at,
No n at de speranza o un de fed'
Mo bëgn de ciarité, ponsed'!
Che n' un ciafé lomberc él vëi
- Y bun por nos y miec por ëi -
Mo sëgn savuns' la strada y le tru
Y chël ch' importa plü - chël rü.
Che n' un ciafé lomberc él vëi,
Mo olach' an pó saurí n' odëi
Savuns', savun ch' ai sira tres
Sc' ai pó gní decá da rü por - res.
pagina:13
Döt cant dijaruns' al capitan,
I sá sigü, ch' ël l' alda ion;
Ponsé messuns' ch' al corp intan,
Dagnora bëgn ne vá la fan."
Felizi os, ostis da Col,
Chël vin che dadî ves stô söl col,
Döt l' ëis spazé chël de saurí
Osc vin de ri ajëi plü ri.
"Na moscia decá, na moscia iló,
Ciajó delá, ciajó chiló,
Pan sëch a chësc, pan sëch a chël,"
Insciö dijô l' ostí tra d' ël.
Val' d' indertöra n' êl da odëi,
Döt cant fajô le vënter dorëi;
Ciajó, café fajô gní stome
Co mai da ajëi podôn sté intun?
"O prosc Ladins de döt contënc,
Tut fora i bugn y prosc parënc,
Porcí dé fora i grosc por vin
Fat d' ega intënta d' ostí bëgn fin?
Sce pö ma val' sides cöce y mol,
Na man de n' ëra i grosc ves tol,
Minëis d' avëi boiü insací,
D' avëi toché la man - porcí?
Orëis dé fora i grosc? fajele;
Fajëis ma bëgn, mo aed' ciorvel,
Spenei por roba bona y vin
Y no por porcaria de n cuzin."
pagina:14
Insciö le scrivan y comandant.
Les lavadöres al incant
Metüdes, fora düc adöm,
Scebëgn ch' an â na picia löm.
I vic ch' an â fat a jí
Fajôn bëgn plü ciamó tl gní;
Ci che n' ê la gauja orëis savëi?
Le dovér bëgn fat y no l' ajëi.
Raport de döt al capitan
Apëna rová fajôn dër ion,
Scebëgn ch' al fô nia püch rabius
Ch' an â jomé so tëmp prezius.
De chëstes scoreries fajôn
Da vigni pert olach' orôn:
Jön Plan, ta Reba y a La Pli,
Ia Ampëz, scebëgn ch' al fô n pü' ri.
Passé nosc tëmp che fô bëgn cört,
Le comando âns' d' jí vers la Curt;
Na pert jô ion, na pert ingert:
Vignun ponsâ a so bun ert.
Tles ermes pié ne n' uns' podü,
Lomberc, savëis, n' á orü gní sö;
Por chësc messân lascé Fodom
Vignun de nos bel sann y intun.