دیوانا مەلایێ جزیری/ت
نێرگزێن شەنگ د مەستن چەپ و راست
[edit]| نێرگزێن شەنگ د مەستن چەپ و راست | ساقیان جام د دەستن چەپ و راست |
| راست و چەپ تێن جەگەر و سینە کولاب | عەرعەرێن شەنگ د مەستن چەپ و راست |
| تووخ و عالا کو خویا بوون ژ عەجەم | عەرەبان تیپ شکەستن چەپ و راست |
| بەر ڤ شەرقێ د سەحەر وەستایی ین | هندوویێن رۆژێ پەرەستن چەپ و راست |
| قەیسەرێ رۆمێ ل سەرحەددێ فرنگ | تۆپ و زنجیر ڤەبەستن چەپ و راست |
| هەردو دەستێن خوە حەمائل شەڤەکێ | مە ژ بۆ یارێ دخوەستن چەپ و راست |
| ڤە مەلێ سورپەرییا حۆریسفەت | سەد مەلەک دەست ب دەستن چەپ و راست |
گەر ژ وێ حۆریسرشتێ عشوەیەک ئزهار بت
[edit]| گەر ژ وێ حۆریسرشتێ عشوەیەک ئزهار بت | دێ ببت نارێ خەلیلوللاهـ و دۆژەهـ سار بت |
| وەر ژ بەر پەردێ یەدێ بەیزا ب موعجز بێتە دەر | شەمس و کەوکەب دێ هلێن عالەم تەژی ئەنوار بت |
| وەر ژ عەکسا خەمرییان قەوسێ قەزەح دت یاسەمین | دێ گول و رەیحان ببارن تێک و تێک گولزار بت |
| شەمع دێ جان دت ژ شەوقێ بێتە بەر سوبحێ نەفەس | نارت ئاخر گەر ب موویەک بەحسێ زولفا یار بت |
| سلسلا بەحسێ ژ خوینا دلبەر ئان زولفا بچین | دێ خەتا بت ناڤێ مسک ئەر نافەئێ تاتار بت |
| تۆقێ گەردەن حەلقەیێ زوننارێ زولفا یارێ من | دێ کلیتا کەلبێ عشقێ حەلقەیا زوننار بت |
| عەقدێ ئحرامێ د عشقێ دا کو پیرێ عشقێ بەست | دێ چ غەم گەر خەرقە رەهنێ خانەئێ خەممار بت |
| گەزمەیەک قەوسێ شەڤێن عاشق ب نیڤا دل کەڤت | دێ ژ جان دەستان بشووت خاسما کەڤان نووبار بت |
| وەر ژ قەوسەینان ب میزان بێنە دەر جۆتەک خەدەنگ | دێ جەگەر بت پارە پارە سینە تار و مار بت |
| خوین ژ میلاکێ ب دەربا خەنجەرێ گەر بێتە دەر | بۆ شەهیدێ عشقێ ئێدی دێ ژ کوو هشیار بت؟ |
| دێ ژ وان لەعلان شفایێ دل ب قانوون تەلبە کت | دا ئشارەت خوەش بکن هەرچی کەسێ بیمار بت |
| بولبولێ مەجرووحێ عشقێ تاقەتا خاران نەهن | دێ کولافا ریشێ سینە بشکۆوەک بێ خار بت |
| هەر دلێ بازیسفەت دێ سەیدێ تەیغوونەک وە بێ | فرر و پەروازێ هومایی پەنجەیێ شوونقار بت |
| یار دێ حاکم بتن قەولێ رەقیبان گوهـ نەکت | شاهێ مولکێ دلبەری دێ فاعلەک موختار بت |
| دل ب زولمێ ناسۆژی، غەنج و خەت و خالن د دل | خەیرخواهێن دەولەتێ میری ژ وان گوهدار بت |
| تەیرێ دل بێ تەمعەکێ نایێتە دەست شەهزادەیان | قووشچییێ شاهین د دەستێ وی د بێ ئازار بت |
| بەندەئێ باخوەی بڤێت دێ مەیلێ سیم و زەر نەکت | دا عەتایا پادشاهان بێ حەد و ئەژمار بت |
| سار دبت دل ما ب سەد جەور و جەفایان زەررەیەک | عشق تەبعەتنارە هنگی دێ بچت دژوار بت |
| لەشکەرێ عالەم مەگەر یەکسەر تە دژمن بن مەلا | غەم ب موویەک ناکشینی گەر تە دلبەر یار بت |
قەلبێ مە شوبی زێڕێ ژ فەیزا تە جەلا گرت
[edit]| قەلبێ مە شوبی زێڕێ ژ فەیزا تە جەلا گرت | ما رووسییەهـ و سفر سفەت رەنگێ سەفا گرت |
| تەشبیهێ جەسەد دل مە د نێڤ ئاتەشێ عشقێ | دل قەلبێ حەقیقەت بت و ئکسیرێ هەما گرت |
| سالک کییە هاتی ژ مەجازێ ب حەقیقەت | سوورەت نە شناسی و ب مەعنا تە فەنا گرت |
| تەنها نە ل من لامعێ حوسنا تە شەفەق دا | عالەم ب خوە وێ حوسن و جەمالێ د خوە دا گرت |
| تەیغوونێ د دەستێ تە و هێ دەولەت و ئقبال | هەرچی تە بوویی رام د تۆرا خوە هوما گرت |
| جانێ خوە مە کر دانە و داما کو ڤەدایی | ئاهوو سفەت ئەو پێ حسیا راهێ خەتا گرت |
| عەنقا نە شکارا کەسە داڤا تو بچین ڤەر | داڤا تو ل عەنقا کو ڤەدی بادی هەوا گرت |
| هەرکەس سەحەرێ تالبێ تشتەک ب چەمەن هات | هن سۆسن و هن سونبول و هن زولفێ دوتا گرت |
| دەستێ مە سەحەر گرت و برین سەیرێ حەبیبێ | «فی الحال» رەقیبی ژ حەسەد لەرزە و تا گرت |
| ئەو کەبکێ خەرامان کو د کۆزێ ل قەبۆ هات | شاهینێ قەزایێ ب تەغافول ژ خوە را گرت |
| زنهار کەسێ دەست ببت ئەرقەمێ سەروێ | بێ عشوەیێ لەعلان نە ب تەسلیمێ ژها گرت |
| سەبرێ بەری شیرینە وە وستادی خەبەر دا | لەو دل مە ب تەحلی و غەمان خوررەم و شا گرت |
| هەر نەشتەر و شەوکێن کو حەبیبێ مە ل دل دان | من یەک ب یەک و تێکی ل دەردێ خوە شفا گرت |
| عاشق ژ غەمێ سایەیێ وێ جامێ تەلەب کر | پوڕ عەقل ددیرت مە ژ قسمێ حوکەما گرت |
| سەف سەف نە تنێ گەزمە دبارن ژ کەڤانان | دل کاکولێ زولفان ژ کەمەندێ ب تەبا گرت |
| دێوانە هەرێ تێن و د ڤێ سلسل و بەندێ | کو موستەحەقێ خوسرەوێ خوبان ب جەزا گرت |
| پەیوەستە دو فێرس ژ مە را دابەرزین دل | زولفان ژ چەپ و راستێ ل ئۆغلمە جەما گرت |
| قەوسێ دو هلالان کو ل سەر بورجێ ئەسەد بت | بوو شوهرە د عامێ عەمەل ئەنگوشت نوما گرت |
| شعرا تە «مەلا» سحرێ شەکەرریزە ب موعجز | زانم ژ لەبێ لەعلێ تە ئەڤ لەفز و ئەدا گرت |
مەحبووب ب دل بت مە ب ئەڤراز چ حاجەت
[edit]| مەحبووب ب دل بت مە ب ئەڤراز چ حاجەت | عەنقا ب خوە بێتن فڕ و پەرواز چ حاجەت |
| نەی دوورە حەبیبێ مە ب فەریاد و فەغان کین | وەک گوهـ ل زەمیرا دلە ئاواز چ حاجەت |
| گۆ: سوختە مورادا خوە ژ من تەلبە کە ئیرۆ | من گۆ: ژ کەریم تەلبە و داخواز چ حاجەت |
| من نالە رەفیقن غەم و تەحلینە موساحب | فەریاد ئەنیسێ منە دەمساز چ حاجەت |
| دلدان و نەوازش چنە دوشنام بەسن من | پوڕ دەرد و جەفا حورمەت و ئعزاز چ حاجەت |
| سوحبەت ب مەی و چەنگێ حەبیبێ مە بڤێتن | فەریاد و فەغانێ مە بەسن ساز چ حاجەت |
| رازێن مە ژ حاجەت وەکو غەممازی بزانن | ئەشکێن مە بەسن دیدەیێ غەمماز چ حاجەت |
| هەر لەحزە چ حاجەت کو ب نازان بکوژی من | جانا ژ خوە قوربانی تە مە ناز چ حاجەت |
| تا چەندێ ب هەجرا خوە تو من تەجربە ئینی | زێرێ ژ خوە خالس محەک و گاز چ حاجەت |
| حاجەت نیە جانا یەدێ بەیزا بدەرانی | ئنکار د دین دا نەبت ئعجاز چ حاجەت |
| ئەسرارێ ئەزەل دێ د ئەبەد بێنە زوهوورێ | ئەنجامێ سەرەنجامێ ژ ئاغاز چ حاجەت |
| گەر لوئلوئێ مەنسوور ژ نەزمێ تو دخوازی | وەر شعرێ مەلێ بین تە ب شیراز چ حاجەت |
کەس ب دادا مە نەپرست گلەهـ و داد چ کت؟
[edit]| کەس ب دادا مە نەپرست گلەهـ و داد چ کت؟ | تە نەبت دادڕەسەک بیهوودە فەریاد چ کت؟ |
| ب شرینێ نەگەهت دەست ئەگەر ڕۆستەم بت | دێ ب بازوو و ملان شوبهەتی فەرهاد چ کت؟ |
| فاعلەک لازمە دا فعل و ئەسەر پەیدا ببت | گەر تو حەدداد نەبن کوورەیێ حەدداد چ کت؟ |
| مومکنەک دێ هەبتن داکو تەلەب حاسل بت | سەید و نێچیر کو نەبت توولەیێ سەییاد چ کت؟ |
| هەر گل و سەنگ دبتن زێر ب تەدبیرێ حەکیم | قابلییەت کو نەبت حکمەتێ ئوستاد چ کت؟ |
| کان ب گەوهەر چ بکت گەوهەر ئەگەر پاک نەبت | تو بەسیرەت تە نەبت سیرەتێ ئەجداد چ کت؟ |
| زێر و زێوەر دکرن جەلبێ قولووبان حاشا | حوسن و سوڕ زات نەبت قامەتێ مەییاد چ کت؟ |
| عاشقێ مەست ب عشقێ نیە حاجەت ب مەیێ | واردێ وارد و ئەحوال ب ئەوراد چ کت؟ |
| نە غەرەز ڤێککەتنا یەک و ل یەک مورشد بت | سالک و تالبێ ئرشادێ ب بەغداد چ کت؟ |
| جەهدە و سەعی و تەلەب بێ ئەسەرەک سافی نەهن | تو نەبی پەردەنشین چاکەر و قەوواد چ کت؟ |
| چ ئەسەر دێ ل بەرێ خارە بکت قەترەیێ ئاب | قەلەمێ ما ب دو سێ قەترەیێ زوهها دێ چ کت؟ |
| دێ ژ حەق جازبەیەک دل بگرت وەرنە مەلا | ژ ئەزەل گەر تو هدایەت نەبت ئرشاد چ کت؟ |
ئەووەل کو یارێ دا مە یەک زەررەیەک عنایەت
[edit]| ئەووەل کو یارێ دا مە یەک زەررەیەک عنایەت | قسمەت مە خەمر و جامە د دەفتەرا هدایەت |
| حوسن و جەمالێ جانان نادێرتن تو پایان | هەر چ نەبت بدایەت ئەسلەن نەهن نهایەت |
| فەیزا عولوومێ حکمەت جاما سەدەف کو گێڕا | مە ژ دەستێ موغبەچان دیت ب موسحەف و ب ئایەت |
| عارف حەتا نەنووشی ژ دەستێ مەیفرووشی | غائب نەبوو ژ هووشی پەیدا نەکر ولایەت |
| گوناهـ و زوهد و تامات هل ناگرت خەرابات | کەسێ ب ڤی دەری ڕەت دڤێ بکت رعایەت |
| عشقێ ژ هەردو چەشمان ئەووەل د دل ئەسەر کر | لێ زەررە زەررە ئاخر سۆتن کر و سرایەت |
| «شاكي السلاح» هەر دەم ب کوشتنا مەلێ بت | گازندەیان ژ کێ کم ژ کێ بکم شکایەت؟ |
| جاما د دەستێ شاهد ژەنگێ ژ دل دشۆتن | پیرێ موغان ژ ڕەندان وەهـ وەهـ دکر روایەت |
| ئەتوارێ عشق و مەستی ئەسرارێ بوتپەرەستی | تەقریرێ سەد روایەت ناکت ل بۆ کفایەت |
| «ليطمَئِنَّ قَلْبی، عَيْنُ الْيَقينْ» دبەخشت | «عَيْن الْعيان» دڤێتن کافی نەهن درایەت |
| میری و پادشاهی موویەک ل نک مەلایی | نادم ب مولکێ عالەم یەک زەررەیەک عنایەت |
عەرعەر خەرامە ب قەدد و قامەت
[edit]| عەرعەر خەرامە ب قەدد و قامەت | یەک بووسە دا مە ب سەد قیامەت |
| یەک بووسە بەخشی ئەووەل ب ئحسان | ئاخر ل من کر جورم و غەرامەت |
| ژ ژەنگ و زەرقێ دل دا بشۆتن | جاما سەدەف بن ڕەند و کەرامەت |
| ژ هەردو چەشمێن تەی مەست و خوونریز | نوورا دو چەشمان کێ دی سەلامەت |
| ل دەرد و ئێشان پەیکان و نێشان | مە ژ دل د چەهڤان کفشن عەلامەت |
| ڕسوایێ عشقێ نە تەنها ئەز بووم | کێ دی زەمانان حوب بێ مەلامەت |
| دو سەجدە فەرزن «فی الحال» ببین بەر | دەما خویا بن ئەو قەدد و قامەت |
| دا عەیبێ ڕەندان نەکی ب بادێ | «نُفُوسُ قَوْم بِها تَسامَتْ» |
| مەلا ل عومرێ بێ فەیدە بۆری | کوشتا ب زۆری قەهر و نەدامەت |
دیسا ل بەدرێ کاتبی، کێشا ژ نوو ژەنگار خەت
[edit]| دیسا ل بەدرێ کاتبی، کێشا ژ نوو ژەنگار خەت | نوورا ڕەشاندی واهبی، دەر گردشێ پورگار خەت |
| حەرفێن ژ قودرەت نوقتە پوڕ، مادارێ حەوزا لەعل و دوڕ | ئەڤ ڕەنگە کێ دی وە ب سوڕ، قودرەت نوموون زەنگار خەت |
| ئەو چیچەکێن شەتری شوبهت، ئەفعا سفەت قەلبێ مە مهت | سەلوا ژ بالایێ وە رێهت، ئەڤ پەردەیا گولنار خەت |
| نەقش و نگارێن دلبەران، دەرجین ژ ڕەمزێن ئەسمەران | هەر تێن ژ دەست نەیشەککەران، مە ژ گولشەنێ فەرخار خەت |
| مە ژ دەستخەتا تەرحێن شەلال، خال و خەتێن نوورا زەلال | دانی ل سەندووقا ل بال، مالێ مە سەد قەنتار خەت |
| بەرگێن گولا رەیحانییێ، کاتب ب خوە خال دانییێ | کەس دی ب ڤێ شێرانییێ، دەر سەنعەتێ جەببار خەت |
| رەیحان و سونبول تێ هەنە، سەد چیچەک و گول تێ هەنە | زەرباف و بولبول تێ هەنە، ئەو بەغچەیا گولزار خەت |
| مادارێ دێم وجەبهەتێ، حاشا ل دۆرا ئایەتێ | لێ ڕاست و چەپ بۆ وەسلەتێ، جەدوەل کەشێ زوننار خەت |
| گولچیچەک و نەقشێن غەریب، نەسرین و رەیحانێ حەبیب | لێ ڕاست و چەپ بوویین سەلیب، جەدوەل کەشین زوننار خەت |
| .. .. .. .. هەیئەتێ، ڕەمز و رومووزێ موحبەتێ | حاشی ل دۆرا ئایەتێ، ئاڤێتە دەر منقار خەت |
| ئیرۆ سەحەر توغرا نشان، ئعراب و جەزمێن زەرفەشان | هاتن دگەل بایێ سەبان، مە ژ جانبێ دلدار خەت |
| ئەللاهـ د بەر «قالوا»: بەلێ، دا یەغمە کت قەلبێ مەلێ | ئاڤێهتە چەرخێ جەدوەلێ، ئەڤ ڕەنگە عەنبەربار خەت |
| ئیرۆ بەراتا ئەحمەدی، توغرا نشان زەرکەش مە دی | خەتتێ هومایوون کەس نەدی، شێرین و مەعنادار خەت |
خوون کو ژ دل ب مەوج بێت، ئەشکێ ڕەوان مە تێنە خەت
[edit]| خوون کو ژ دل ب مەوج بێت، ئەشکێ ڕەوان مە تێنە خەت | نیل ژ دیدەیان دزێت، کەفتنە ناڤێ شوبهی بەت |
| کاتبێ نەقشێ قودرەتێ، زێڕ ڕەشاندە سەر خەتێ | ئەرزەن و دێم و جەبهەتێ، پێ نەققشاند و کر نوقەت |
| جەبهەت و دێم نەققشاند، مسک و زەباد لێ فەشاند | نوور ژ زولمەتێ ڕەشاند، تازە کشاند خەت ب خەت |
| حوور و فرشتە کێ وە دین، نازک و خووب و سوڕشرین | دێمێ نەموونە پوڕ ب بکین، سوورەتێ چین نوما غەلەت |
| شعرێ مەلێ کو وەک ڕەوان، دایە د جان مە دل ڕەڤان | پوڕ مە ل بەرگێ ئەرغەوان، دینە غەزەل ل نک شەتەت |
مەی نەنووشی شەیخێ سەنعانی غەلەت
[edit]| مەی نەنووشی شەیخێ سەنعانی غەلەت | ئەو نەچوو نێڤ ئەرمەنستانێ غەلەت |
| مسلی مووسا وی تەجەللایا تە دی | ئێ تو دی کانێ خەتا کانێ غەلەت؟ |
| وێ نەدی بەژنا تە و دایێ قیاس | حکمەتێ لەو چوویە بورهانێ غەلەت |
| سەتوەتا لەیلێ یەقین مەجنوون تەپاند | وەر نە قەیس ناکەت بیابانێ غەلەت |
| وەک نشانی نەقش و نشانەک تە دی | ئێ کو نیشانەک تە دی کانێ غەلەت |
| ئەز گهام ئاڤا حەیاتێ خەف ژ دل | خزر ڤاژی چوویە حەیوانێ غەلەت |
| شەهنشینێن نازکان زایع مەکن | دا ببینی دل ب ڤێ خانێ غەلەت |
| ئەللاهـ ئەللاهـ چەرخ و دۆلابێ بنێ | نوقتە قەت ناکت د دەورانێ غەلەت |
| رووز و شەب هەر سەیرێ دیدارا تە تێن | ناکرن ئەو سەیر و دەورانێ غەلەت |
| هۆن ببێن مەششاتەیێ خەف دانییە؟ | هەمقران کر خال و نیشانێ غەلەت |
| دێ ب سەر جانێ مە مروەت دامەئێخ | بشکۆوێن بەندا گریبانێ غەلەت |
| سەر نەبی بەر کوفرێ زولفێ عاقبەت | ئەز دترسم لێ ژ ئیمانێ غەلەت |
| پەهنییا ڤێ چەرخ و دۆلابێ دنێ | نسبەتا دەر بابێ عرفانێ غەلەت |
| نوسخەیێ عالەم هەمی عنوانەکە | نوقتەیەک نابت د عنوانێ غەلەت |
| قولزوم و بایێن موخالف تێ پوڕن | دا نەکەلشین دارێ سوککانێ غەلەت |
| دا بزانی پەهلەوانی موویەکە | دەست نەدێ «لله» میزانێ غەلەت |
| هوون بنێ مەششاتەئێ دیسا چ کر | هەمقران کر خال و نیشانێ غەلەت |
| دەست بشکەستا رەقیب ئیرۆ بنێ | بەشکوڤی بەندا گریبانێ غەلەت |
| وێ د دەستێ من گولا گەش پوڕ خوناڤ | حەیفە بولبول چوو گولستانێ غەلەت |
| هێ ژ سەهوا خامەیێ بوو وەر نە من | ئەڤ غەلەت ناکر د دیوانێ غەلەت |
| وێ ل سەر بەژنا تە ئەڤ سەیوان ڤەدا | وەر نە نادا رۆژ سەیوانێ غەلەت |
| گەهـ دل و گەهـ جان د بن تورکێن تە تێن | ناکرن یەغما و تالانێ غەلەت |
| مەشرەبێ تورکان فرات و نیل کر | تەشنەلەب چوو تەرفێ عوممانێ غەلەت |
| پیرێ حکمەتبین ل وفقا مەشرەبان | کەس نەدی مەی ڕێهتە فنجانێ غەلەت |
| ڕاستە یەک قانوون سەراسەر نینە تێ | خوەهری و پێچێن پەریشانێ غەلەت |
| پاک تەبع و قوووەتەک مەوزوون دڤێت | دا ژ سەنعەت دت ب ئدمانێ غەلەت |
| مەردومێن چەهڤێن مەلێ عەکسا خوە دی | وەک نشانی ما ل نیشانێ غەلەت |