سنڌ جي مختصر تاريخ/سبق چوٿون
راجا ڏاھر سنڌ ۾ اٺ ورھيه چڱي بادشاھي ڪئي، تنھن کان پوءِ ھڪڙو خراب اتفاق ٿيو جنھنڪري ھن جي راڄ ۾ رولو پئجي ويو. انھن ڏينھن ۾ خليفو وليد عرب ۽ شام جو بادشاھ ھو ۽ سندس تخت گاھ بغداد ھو. سرنديب جي راجا انھيءَ خليفي جي لاءِ ڪي قيمتي سوغات جھڙيون شيون جھازن ۾ موڪليون ھيون، سي جڏھن سنڌ جي ديول بندر وٽ آيون، تڏھن اُتي جا چور جھازن تي ڪاھي آيا ۽ اُھي شيون ڦري ويا ۽ ڪي ماڻھو ماري ۽ ڪي قيد ڪري ويا.
ڪي ھيئن به لکن ٿا ته خليفي عبدالمالڪ ڪن خوبصورت ٻانھين ۽ ٻين ڪن سوداگري شين جي خريد ڪرڻ لاءِ اٺ جھاز سرنديب ڏي موڪليا ھئا، تن کي ديبل بندر وٽ ھڪ چورن جي ٽولي اچي ڦُريو ۽ ڪيترو قيمتي مال ۽ حبشي ٻانھيون چورائي ويا. خليفي جي پاران عراق جي حاڪم حجاج، راجا ڏاھر ڏي لکيو ته اھي چور ھٿ ڪري انھن کي جوڳي سزا ڏئي ۽ ڦريل شيون وٺي پھچائي. راجا ڏاھر جواب ڏنو ته اھي چور انھيءَ ھنڌ زور آھن، انھن جي ڏوھن جو آءٌ جوابدار نه آھيان. جڏھن خليفي عبدالمالڪ کي انھيءَ جواب جي خبر پئي تڏھن ھن ھڪدم سنڌ تي ڪاھ ڪرڻ لاءِ لشڪر سنبرايو. پر انھيءَ وچ ۾ خليفو پاڻ مري ويو ۽ پنھنجي پٽ وليد کي وصيت ڪري ويو ته سنڌ تي ڪاھ ڪري وير وٺي.
ان موجب عيسوي صديءَ جي شروعات ۾ عربن جو ٽي ھزار لشڪر، بزيل جي ھٿ ھيٺ ديبل بندر تي ڪاھي آيو. جڏھن راجا ڏاھر کي الور ۾ اھا خبر پھتي تڏھن پنھنجي پٽ جيسيئن کي چئن ھزارن ماڻھن سان موڪليو. بزيل ديبل جي لشڪر کي اڳي ئي ڀڄايو ھو پر پاڻ جيسيئن سان جنگ ڪرڻ لڳو. سنڌ جي لشڪر ۾ ھاٿي گهڻا ھئا، تن کان عربن جا گهوڙا ٽھڻ ۽ ڀڄڻ لڳا. بزيل پڳڙين سان گهوڙن جون اکيون ٻڌرائي به پئي وڙھيو، پر نيٺ مارجي ويو، ۽ عربن شڪست کاڌي. اھا خبر ٻڌي حجاج کي گهڻو ڏک ٿيو ۽ ڏاڍو ڪاوڙيو. ھن ھڪدم پنھنجي ڀائٽي ۽ ناٺِي محمد قاسم ثققيءَ کي وير وٺڻ لاءِ سنبرايو. ھو تمام ھمت ڀريو جوان ھو ۽ سترھن ورھين عمر جو ھو. ڇھه ھزار بھادر عرب ھن کي ڏنا ويا ۽ ھو اُتان روانو ٿيو.