شیرین و خوسرەو/109
Appearance
یاران شنەفتن واتەی غەزەبناک | یەکسان بە یەکبار کەفتن نە ڕووی خاک |
واتن فیداتیم، قۆچ قوربانیم | بە فەرمان تۆ بەندە فەرمانیم |
ئیختیار بە تۆن هەرچی هەن سەڵات | جە فەرمان تۆ نییەن دەسەڵات |
فەرمان بەرداریم هەرچی ڕەزات بۆ | کەس سەرپێچ نییەن جە فەرمان تۆ |
بەڵێ سەفیلیم جەی سەودای ستەم | نمەز چۆن کەریم نە گەرداب غەم |
خوسرەو ئیعتیار بە ئێمەن کەردەن | سەر و سیرەتش پێمان سپەردەن |
دارات دەوڵەت وێش بە ئەمانەت | چۆن مبۆن کەرین خەتا و خەیانەت |
نۆکەریم، نیعمەت ناڵش منۆشیم | بە سەفای ساڵان بەرگش مپۆشیم |
یەک سەگێ سفڵە نە ئاستانێ | پاسەبانیشەن ڕۆژێ بە نانێ |
ئێمە مەر سفڵە و جە سەگ کەمتەریم | دەست حەرامی بە حەرەم بەریم |
چۆن بنیم بینای کار بەدنامی | بنۆشیم نمەک شا بە حەرامی |
نانش بوەریم، سفرەش پارە کەیم | نمەکدان و خوان ئەو ئاوارە کەیم |
نۆبەچی واتن ئێمە چێش کەریم | چۆن فتوا با قەتڵ خوسرەو بدەریم |
واتن فیداتیم فکر و خەیاڵ کەر | بوغز شەیتانی جە دڵ بەتاڵ کەر |
دڵ باوەر بە هۆش، مەر شێرۆ شێتەن | بێگانە نییەن، یە باب وێتەن |
فروزەندە ئادەم کێ دی جەی وەرتەر | قەسد پودەر کەرد، زینا بە مادەر |
یە خەیاڵ نییەن، فکرێ هەنی کەر | وەسوەسەی شەیتان جە دڵبەری کەر |
عەقڵ و فامت بۆ، مهکەر خەیاڵان | سیلسیلەی بابۆت مەدەر بە تاڵان |
دمای کەیخوسرەو شای کەمەر لاڵان | تۆ مبی وە پەند پەی واتەی ساڵان |
مبۆ ئێمە گشت قەتڵ و عام کەری | ئەوسا دەس نە پەی ئەی سەودا بەری |
ها کەردیم یهک یەک عەرزمان تەمام | ئیختیار بە تۆن باقی «والسلام» |
شێرۆ ئێد ئەژنی، سیا بی چون قیر | تۆفیا چون تۆف وەخت زەمهەریر |
زەهر ئاوەرد وە نێش چون مار و گەژدوم | قەوس زمستان بە وێنەی زقوم |
توند و تەڵخ و ترش، گێڵیا جە ڕەنگ | نێششدا نە جەرگ چون ژار فەرەنگ |
واتش: ئەی یاران بێ ڕای بێ مروەت | زار و زەبوون گیر نە ڕای بێ نەسرەت |
سەبەب جە ئێدەن نەداران تاوان | نەشەی نێش دەرد پێتان نەیاوان |
یە قەدیم بیەن نە ڕۆژ ئارۆ | کەس جە دەرد کەس خەبەر نەدارۆ |
کێ حاڵزان کێ، کی فکر کێشەن؟ | هەرکەس خەبەردار جە دەرد وێشەن |
یاران بێهۆش سەنگ بارۆ لێتان | یا من دەرد وێم واتم پەرێتان |
ناعیلاجەنان، یە ڕوو ڕەشیمەن | دەسەڵات نییەن، نەک جە وەشیمەن |
دەردم کاریەن جە پەردەی دەروون | نووک سەرنێشم ها نە ئەندەروون |
نییەن دەوای ڕەنگ زەعیف زەردم | مەر مەردەن کەرۆ عیلاج دەردم |
من واتم بەڵکم دەردم دەوا کەن | یا چەنیم تەدبیر حاجەت ڕەوا کەن |
ڕاستش هەر ئێدەن مواچوون پێتان | ڕاگەی ڕاستی نیام نە ڕێتان |
ئەووەڵ بە ڕەزا مواچوو بە لاڵ | دووەم مدەون گەنج زەڕ و زیب و ماڵ |
ئەر دان فرسەتم دەردم بەردەن چاو | هەرتا زیندە بوون نە ڕووی ڕۆزگار |
ئەگەر نەکەردن دەوا بە دەردم | خوسرەو غەرق هوون شێر پەنجەم کەردم |
سەوگەند بەو سەنەم بتخانان پاک | گشتتان بە تێغ مڕێزوون نە خاک |
ئانە ڕاستشەن واتم پەرێتان | وێتان بزانان وە بەخت وێتان |
شەرت شێرۆ بۆ کارێ بسازوون | یەکێ جت ئێوە بە زیندە نازوون |
«والحاصل» واتم من ئێدەن ڕەزام | فکر وێتان کەن باقی «وَالسَّلام» |
یاران جە هەیبەت شێرۆی تاڵە تەرز | چون بی نە ڕووی ئاو لەرزیان بە لەرز |
جە واتەی شێرۆ سەرئەفگەندە بین | جە سەودای گەردوون ئەرامەندە بین |
سەودای سیاسەت کەفت نە دلێشان | کەردن مەشوەرەت با ڕوتبەی وێشان |
تەرسان جە شێرۆ، تەن بە قەزا دان | پەی قەتڵ خوسرەو ناچار ڕەزا دان |
یاران جت هەیبەت شێرۆی شەرمەسار | نمەکدان وە باد، دیندان وە دینار |
واتن بە شێرۆ قەسد قەزاییم | بە فەرمان تۆ ئێمە ڕەزاییم |
ئێمە کزمەچی، پاسەبانەتیم | بەندەی پارەی بەرگ، لوقمە نانەنیم |
ئێمە هەر نۆکەر کەمەر لاڵانیم | هەرکەسێ خەر بۆ ئێمە پاڵانیم |
ئێمە هەر دوعا بە خاسمانەن | چەنی داوەران چ باسمانەن؟ |
هەرتا خوسرەو بۆ ئێمە نۆکەریم | ئەر تۆ بی بە شا باز هەم چاکیریم |
چ لازم لێمان سیاسەت بەرین | بە بابۆت بکەر هەرچی مکەرین |
هەرچی بۆ بە وێت کەردەنت ستەم | خوسرەو بابۆی تۆن، بە ئێمە چ غەم! |
یاران جیفەی ماڵ کەردن بە خەیاڵ | ڕەزا بین بە قەتڵ خوسرەو کەمەر لاڵ |
واتن بە شێرۆ فاریغ بەر جە غەم | بشنەو جە ئێمە خاتر بکەم جەم |
وەخت فرسەتەن کار دەر سەرئەنجام | بیاوین بە کام باقی «والسلام» |
بەڵێ بە شەرتێ جە جولووس جۆش | ئێمە جە ئیقرار نەکەی فەرامۆش |
شێرۆ جەشادیی ئەو بەرگوزیدەش | هەر دوو دەس نیا وەبان دیدەش |
کەفت نە تەدارەک ب ڕۆژ و بە شەو | تا ئاوەرد فرسەت بە قەتڵ خوسرەو |
شەوێ شام شووم ئاما بە دیار | خورشید شی نە پشت پەرداخ پێوار |
مونەووەر مەعزوور ڕێزا باڵ و پەڕ | هۆرپێچا پەردەی بادبان زەڕ |
بەیزای بەیزەوار سیمش بی زەبوون | نیهان بی بە نوقم قەعر نیلگوون |
تایین بی نە تار خورشید خۆش ڕەنگ | خێزا و خورووج کەرد سوپای سیا ڕەنگ |
سوپای سەوادی سەر دا نە باڵا | ڕەنگ ڕۆشنیی ڕۆژش ڕواڵا |
قەڵاخیش نە ڕووی کافووری کاڵا | شەفاف مەندەی نور خۆر ماڵا |
تیپ تەنتەنەی تاری بی تەیار | هۆردا بادبان زەنگی جە دەوار |
پۆشا سەر بیسات پەردەی ڕەنگ ڕەش | ساماندا بیسات زەنگی جە حەبەش |
داش نە تەپڵ ڕەزم پۆشا بەرگ جەنگ | زێباش فرۆ بەرد زەنگی چون نەهەنگ |
دا نە دەبدەبەی دەهۆڵ دەیجوور | خورۆشا زەنگی، بڕیا نەقش توور |
خێزا و خورۆش کەرد تاریی تەم ئەنگێز | قەندیل قودرەت کریا سەراوێز |
سوپای سیاهیش قەرار دا بە فەڕ | کەردەو قاپیی یانەی خەیر و شەڕ |
تەڵەب کەردش فەرد نە فریشتان فەرش | مەشق موقبیلان فەزای قەعر عەرش |
جەم بین جەم ئارای مونیشان عەرش | کاتبان کەیل دەفتەر کەردن پەخش |
تەفسیلدان فەرمان فتوای مەرگ و فەوت | سیوا کەردن سیبت زایندە جە مەوت |
جیا کەردن جەمع جایزەی مەمات | زیاد کەردن ڕەمز زایندەی حەیات |
دانان فەرد فەوت شومارندەی شەو | گەردش سەرەنجام یاوا بە خوسرەو |
دیان بە فەردش دین مۆڵەق مەندەن | حەیاتش نە فەرد حەیات نەمەندەن |
زاد زیندەگیش نییەن بە لاوە | پایەدار نییەن پایەش بە پاوە |
مونشیان مەوت مەندن بە خەجڵ | کێشان پەی پەروێز ئاهـ سەرد نە دڵ |
دین فەرد فەوتش تەیارەن تاقی | کەیل حیسابش نەمەندەن باقی |
بەڵگش نە درەخت زایف و زەردەن | ڕۆحش ئەلوەدای ئاداب دەردەن |
قەترەی قەترانی ئاب ئەجەل نۆش | بە ڕووی بەڵگ بەخت خوسرەو مدا جۆش |
زاناشان ئیمشەو خار و خەریکەن | نیشانەی نیزام نەزعش نزیکەن |
دەردەم ئاسەفان موستەوفیی مەمات | مونیشان مەوت وەیشوومەی وەفات |
فریشتان فەرش جە فەوتش فامان | کێشان جایزەی نامش جە نامان |
نویسشان نامەی نەزعش بە قاریز | سیبتش سەبت کەردن بە قەبز قابیز |
عومر و زیندەگیی ڕازش کەردن کەم | ڕزق ڕەززاقش قەت بی نە قەڵەم |
کۆتا بی جە کەیل شومارەی نەفەس | مورغش مەلوول بی جە قەریەی قەفەس |
قابیز کەردش قەبز قەتع حیسابش | ساودان بە چنگاڵ چەنگ قولابش |
«مللک للوت» مەرگ مەوتش بە تایین | مدرا بە قەسدش چون باز و شایین |
ئەجەل جام مەرگ بادەش گرت بە چەنگ | ساقی دەور دوون مەجلیسدا بە ڕەنگ |
مدرا نە کەمین جامش دۆ نە دەم | بنۆشۆ نەشئەی مەزەی نێش خەم |
خاک ئادەم خوار چون ئەژدەر نە چەم | خورۆشا خوسرەو بگێرۆ نە دەم |
سوپای سەنگ و گڵ بە جەخت نە زوڵمات | بەردش نە ڕاگەی ڕەفت و کەس نەهات |
دەشنەی تازە ساو قیساس فەرهاد | هەردەم مکێشا زوبانەی زیاد |
مدرا مونتەزیر مەودای کینەوار | غەنیم خوێن ڕێژ ژار ئالوودەی ژار |
چون قەزای هوونین غەنیمش بە شەو | بستانۆ قیساس فەرهاد جە خوسرەو |
شەیتان شی نە پۆست شێرۆی شەرمەسار | جە خاو غەفڵەت کەردش خەبەردار |
جە هەر جەڵد خێزا ئاوەردش بە جۆش | پەی هوون خوسرەو خیشمشدا خورۆش |
مەشوەرتش کەرد بە بونیاد بەد | شێرۆش شێونا، جە ڕا کەردش ڕەد |
هۆشش بەرد نە سەر، عەقڵ و فامش سەند | نامش بەدنام کەرد تا هەزار و ئەند |
شێونا شەیتان شێرۆی بەد ئەدەو | سا کەرد سیلسیلەی سامان خوسرەو |
قابیز بە قەسدش کەمیندا با قەست | ئەجەلدا جەولان جام مەرگ بە دەست |
یەک شەو موکەممەل مونتەزیر بە کین | پەی قەسد خوسرەو خێزا نە کەمین |
شەیتان شێوناش نە خانەی خەیاڵ | بیناش کەرد بە قەسد قەتڵ کەمەر لاڵ |
ڕەزا داش بە وێش ڕاگەش گرت نە وەر | بێزار بی جە وێش، جە باب و پودەر |
شێرۆ شێت مبی جە شەوق شیرین | قەسد خوسرەو کەرد، بە ئەشک و ئەسرین |
وێش بە وێش موات: ئەی شووم بەدبەخت | گیرۆدەی گەرداب سەودای سەنگ سەخت |
هەنی جە نیشتەن چێشت خەیاڵەن | دنیا دڵ ئازار، شادیت بەتاڵەن |
هۆرێزە هەی شووم فکر کارت کەر | دەردت دەوا کەر بە مەودای خەنجەر |
شێرۆ شێونا سامانش جە سەر | بێ بەریت کەران جە باب و پودەر |
مبۆ بووم وە پەند واتەی خاس و عام | زەنگ بەدنامیم بژنیۆ جە عام |
هەی داد، هەی بێداد، سیا بەختمەن | بەرگەشتەی سەفیل ڕۆژ سەختمەن |
تاس تاڵەی شووم شەرمەسارمەن | ڕووسیای ڕەنگ زەرد ڕۆزگارمەن |
دەروێش دڵ ڕێش دوود دەردمەن | ناسەفای نەڕڕاد نەقش نەردمەن |
ها ستارەی شووم شێرۆ کەرد وە پەند | ڕیسوا بی جە یام تا هەزار و ئەند |
شێرۆ بەی دەستوور چەند شین و زاری | کەردش ڕەستاخێز ڕاگەی دیاری |
پەی بەخت بەرگەشت سیای ڕەنجەڕۆش | جە ڕووسیاهیی قیساس بابۆش |
دمای شۆر و شین شەیتان شێوناش | پەی قەزا و قەدەر فەند فریوناش |
خێزا خەتاکار خورۆشا بە قەست | پەی قەتڵ خوسرەو کارد نە کەمەر بەست |
پۆشا ئەسڵەحەی ئەسباب ئاهین | کەردش تەدارەک بە تاو و تایین |
بە خوود و خەفتان جەوشەن کەرد نە وەر | پۆشا وە باڵاش جە پا تا وە سەر |
قەرار دا نە قەد دەشنەی تێغ تێز | سا و سووکشدا پەی قەتڵ پەروێز |
ڕەوان بی ڕاهی، جۆشا بەور بەد | چار چاک جەوشەن زەڕڕیشدا نە قەد |
پێکا نە کەمەر دامانش بە دەو | ڕواڵا بە ڕەم پەی قەتڵ خوسرەو |
خاتر جەم جە خۆف نۆبەدار شەو | کزمەچی خامۆش، کێشکچی نە خەو |
سەدای حازر باش نەویش نە وەردا | لیحاف خامۆش کێشا بە سەردا |
یاران نە قەسدش سەرمەست و مەدهۆش | خوسرەو بێ خەبەر، نە خاو خامۆش |
شی بە شیتابان شێرۆی شەرمەسار | یاوا وە پای قەسر دیوار تالار |
بە تاو و تەعجیل برووت بەردەوە | حەڵقەی تەنافش جە قەد کەردەوە |
شاناش بە شیتاب کەمەند پڕ کین | چەنگ قولاپشدا نە ڕووی زەمین |
تەناف دا نە دار، بەند کەرد نە دیوار | داخڵ بی بە سەر چون مورغ باڵدار |
دەست پێچا بە تای خەیاتەی خامان | جە سەقف دیوار لوا بە دامان |
خێزا و خۆرۆشا، ڕواڵا بە دەو | پا نیا بە قەسر تەلار خوسرەو |
داخڵ بی بە قەسر تەلار پەروێز | ئەیوان و سەیوان هەم کۆشک جام ڕێز |
کێشا نە جەدوەل ئاینەی بێ گەرد | جە توڕڕەی تەلار شیشەی لاجیوەرد |
نە تەخت تەکیەی نەقش مونەققەش | عورووس زەڕکار زەڕتار تەرکەش |
سەردا نە سەیوان سەرا پەردەی شا | گێڵا نە یاتاخ یاگەش جا بە جا |
لاش نەکەردەوە جە دێبا و دەرم | خوسرەو پەیدا کەرد جە حوجرەی حەرەم |
دیا بانوان هەر یەک جە لایێ | بێ هۆش بادەن هەر یەک جە لایێ |
خواجە سەرایان نە خاو خامۆش | یەک یەک کەنیزان سەرمەست و مەدهۆش |
نە خاو خامۆش بێ خەبەر جە کار | جە دام دۆڵاب فیتنەی ڕوزگار |
دیش خوسرەو چەنی شیرین بە دڵواز | خەفتەن نە خەفتان پەڕ قووی تووک قاز |
پشتانن بە هەم بە لەنجە و لارە | مدرەوشان نە تەرز ماهـ و ستارە |
نە تۆی بەرگ بەژن جامەی عەبیرین | بێ شک نە ژێر سەر، دەم جە ناو دەم |
دەست نە ژێر سەر، دەم جە ناو دەم | شەوق شۆڵەشان چون شەفاف شەم |
زلفان چین چین پەخش و پەرێشان | چون کۆگای کڵاف تا نە دلێشان |
ئالوودەی عەرەق جە عەتر و عەبیر | غەڵتان خارا جە واڵا و حەریر |
مونتەکا و مەسنەد مەخمەڵ کار جام | لیحاف لێف نەرم خەیاتان خام |
دێبای ڕەنگ زەڕ، زڕەی گۆشواران | مدرەوشان نە تەرح سۆمای ستاران |
زەریفیی زوڵفان پەخش ماوی خاڵ | قەزای فەیرۆزش جە نگین لاڵ |
کەمەند گێسوان زوڵف ئەشەد بۆ | چون کۆگای کوتوون کۆ بیەن وە کۆ |
بەرقەی لیموان شەوق شەمامەش | مدرەوشا چون شەمع جە یەخە و جامەش |
چون قوببەی قەندیل قەند قەندانی | مدا نەشەی شەم نوقرەی فەتاتی |
جەمین جەم ئارای جام جەم ئاوەر | چون ماهـ مەهتاب خورشید خاوەر |
بەدەن چون بلوور بەدەن نمای جەم | ساق سوراچیش مینای مەی بە دەم |
چەند شەمع و فانۆز مەشمەل بە ئایین | چەند سۆزا جە سەر، چەنێ جە پایین |
دیا دی شیرین ئەو چەنی خوسرەو | بێ خەیاڵ و حەم خامۆش بی نە خەو |
شێرۆ شەڕ دیا نە ڕووی کەمەر لاڵ | ئاداب ئەدەب ئاوەرد نە خەیاڵ |
دیا بە دیدەی دین بابۆشدا | عەرەق خەجاڵەت ئاما بە ڕووشدا |
جە شەرم بابۆش بەتاڵ بی جە کین | ئاب و عەرەقش سەرکەرد نە جەمین |
ساتێ جە سەودا فکر و خەیاڵ کەرد | کین و کونیەتش جە دڵ بەتاڵ کەرد |
سەر بەرد نە دەروون هەم بە حوجرەی عەقڵ | بوغز و برووتش بەر لوا جە دڵ |
دیدەش دێویا، ئەسرش دا خورۆش | بەزەییش ئاما بە حاڵ بابۆش |
واتش: هەی عاقڵ مەر شێرۆ شێتەن | بێگانە نییەن، یە باب وێتەن |
بڕێزۆ دەست هەرزەی بێ کەماڵ | خەنجەر مشانی نە ڕووی کەمەر لاڵ |
بابۆ تۆش بە ناز نیعمەت لاونان | تۆش بە بلووغەت شاهی یاونان |
خوسرەو بابەتەن، شیرین بە مادەر | پەروەرشت دان بە شیر و شەکەر |
چەند سزای ستەم چەنی تۆ بەردەن | تا تۆ بە هامشان کەی کەیان کەردەن |
ئەبلەی بێ خەبەر دڵ باوەر بە هۆش | بویەر جەی خەتا جە هوون لاڵ پۆش |
بەر کەر جە خاتر خامیی خەیاڵان | تەخت و بەخت وێت مەدەر بە تاڵان |
دمای کەیخوسرەو شای کەمەر لاڵان | تۆ مبی وە پەند پەی واتەی ساڵان |
ئینە ڕا نییەن، جە ڕا مەبەر ڕەد | بەتاڵ کەر نییات جە بونیاد بەد |
دمای کەیخوسرەو بە هەوای خەیاڵ | سیلسیلەی شاهیی تۆ مبۆ بەتاڵ |
خوسرەو مەکەر قەسد، وێت مەکەر وە پەند | سەرژانەن پەرێت تا هەزار و ئەند |
شێرۆ بەتاڵ بی جە قەسد خوسرەو | دیا بە شیرین شەو چراغ شەو |
نیگا کەرد بە شەوق شەفاف شیرین | پەی شەوق شیرین بەرلوا جە دین |
دووبارە بە تیر موژگان دڵبەر | پێکاش نە دڵ هەم دەردش بی خەتەر |
دێویا گڕەی دەروونش جە دەرد | کێشا جە دەروون هەناسان سەرد |
بەتاڵ کەرد بیناش جە پەشیمانی | هەم شی نە جامەی ناموسوڵمانی |
واتش: هەی نامەرد وەخت فرسەتەن | جە حاجەت بە ڕەنگ ڕەزا و ڕەغبەتەن |
ماوەر بە خاتر جە پەشیمانی | مویەرۆ فرسەت جە پەشیمانی |
فکر دەردت کەر، جەرگت بە تیرەن | ئەمجارە ئەمجار فرسەت بگیرەن |
نیگا کەرد چەنی ستارەم چەفتەن | جە دەمای چەند ساڵ فرسەتم کەفتەن |
چەند وەختەن دەروون بە چڵ مساوی | بە چەند سیاسەت بە فرسەت یاوی |
بەر کەر جە خاتر خەیاڵان خام | زوو کەر فرمانت باوەر بە ئەنجام |
جە حاسڵ بە وەخت وادە ویەردن | سەحەر هەم شێرۆ دەردش ئەو دەردەن |
مشۆ مویەرۆ فرسەت جە دەستت | شیرین ماوەرۆ شوومیی شکەستت |
بیاوی بە کام شیرین دڵبەر | نمەیۆ بە کار پەژارەی پودەر |
باب و برادەر بە کار وێشەن | کێ حاڵ زان حاڵ، کی فکر کێشەن؟ |
پەی شەوق شیرین شۆر و شینمەن | شیرین نە یاگەی دنیا و دینمەن |
هەنی نیم بە تەنگ پەژارەی پودەر | دەلیلم خارەن، جە خاران خەتەر |