پھاڪن جي حڪمت/باب ٻيو/فصل پهريون
جيسين لوھ گرم آهي تيسين پيو ڪٽينس.
گهڻو ڳالهائيندڙ اڪثر ٿورو ڪم ڪندڙ ٿا ٿين.
تمام وڏو وڻ ڪِرڻ مهل وڏو ڌڪ ٿو کائي.
سست ماڻهوءَ پنڻي فقير جو ڀاءُ آهي.
ماڻهوءَ کي جيئن عقل گهٽ هوندو تيئن گهٽ ڄاڻندو عقل گهٽ اٿس.
چنڊ کي ڪتن جي ڀونڪڻ جي ڪهڙي پرواھ؟
ٻه ڪارا هڪ اڇو نه جوڙيندا.
نه وڃاءِ گهرج نه پوئي.
جيڪي اسان کي وڻي ٿو تنهن تي جلد ويساھ آڻيون ٿا.
چارا اکيون ٻن کان وڌيڪ آهن.
دوست سڀکان ويجها مائٽ آهن.
ڪتي کي بدنامي ڏئي وڃي سوريء چاڙهيوس.
جيئن پري ويندي تيئن زيادھ خراب حال ٿيندئي.
چڱي طرح شروع ڪرڻ چڱو آهي پر چڱي طرح پورو ڪرڻ انهي کان بهتر آهي.
چڱن ٻولن جو ملھ اصل ڪونهي، مگر اُهي گهڻي ڪم جا آهن.
هن مٿي تي پوري ڪلي ٺوڪي آهي.
هجني ڪمان کي ٻه زهر آهن.
سهڻو اهو آهي جو سهڻا ڪم ٿو ڪري.
هو واريءَ جا رسا ٿو ٺاهي.
هو هاڻ پنهنجن پونين ٽنگن تي آهي.
هو پنهنجي شمع ٻنهي ڇيڙن کان ٿو ٻاري.
ماڻهو پنهنجي مطلب جي ڪمن ۾ انڌو آهي.
جيئن وڌيڪ اَن تيئن وڌيڪ ڳڻتي.
گهڻي کي زياده جي طمع ٿي، تنهنڪري سڀئي وڃائي ويٺو.
محنت کان سواءِ فائدو ڪونهي.
ٻڍا ڪتا اجايو ڪين ڀؤنڪندا آهن.
هڪڙو چڱو ڪم ٻئي جو لائق آهي.
هڪڙو ڪوڙ گهڻا ڪيو وجهي.
هڪڙو اڄ ٻن سڀاڻن جي برابر آهي.
جو قرض کان پري، سو خوف کان پري.
جيڪي شيشائين گهر ۾ ٿا رهن تنکي پهڻ اڇلائڻ گهرجن.
وري وري ڪرڻ ڪري ماڻهو ڪامل ٿو ٿئي.
مرض کي روڪڻ علاج کان بهتر آهي.
مغروري نيٺ ڌڪو کائي.
چڱائي مان ڪنهن کان برائي نه پهچندي.
پنهنجي تعريف سفارش ناهي.
تانگهو پاڻي گهڻو ڪڙ ڪوٿو ڪري.
لسو پاڻي اُونهو ٿو رهي.
گلا غيبت پاڻ تي پهڻ ٿي اُڇلائي.
جلد پچندڙ ميوو جلد ڪِنو ٿو ٿئي.
سست ماڻهوءَ کي تمام ٿوري فرصت ٿي رهي.
جو ٽوپي برابر اچي ته ڀلي ڍڪجي.
نصيحت چڱي هجي ته پوءِ ڪنهن به ڏني، پنهنجي حرڪت ڪانهي.
جي آسمبان ڪري پيو ته اسين چندول وٺنداسين.
جي خواهشون گهوڙا هجن ته جيڪر پنڻا فقير سواريون ڪن ٿا.
ناداني بحيائي جي ماءُ آهي.
خراب ڪمن ڪرڻ وارا خراب خيالن ڪرڻ وارا آهن.
جيڪا مؤڙي خراب رستي هٿ ٿي اچي سا خراب رستي خرچ ٿئي ٿي.
خراب گاھ جَلد ٿو اُڀري.
ايذائن جي وير وٺڻ ۾ انهنجي سهڻ کان وڌيڪ خرچ ٿو لڳي.
اڏڻ کان ڊاهڻ سَوِلو آهي.
سڌاري ڪرڻ ۾ ڪير ڪڏهن به ڪين ٿي ٿئي.
چوڻ سولو آهي پر ڪرڻ مشڪل آهي.
علم طاقت آهي.
گذريء کي ياد نه ڪجي.
آرام سان اچجي آرام سان وڃجي.
ڪوڙ ڳالهائڻ قرض جي مٿان سواري ڪري ٿو.
بندي جي من ۾ هڪڙي الله جي من ۾ ٻي.
پيالي ۽ چپن جي وچ ۾ گهڻائي اتفاق آهن.
سڀڪو گڏھ پنهنجي هينگ ٻڌڻ گهري ٿو.
سڀڪو پکي پنهنجن کنڀن جي ڪري ٿو سڃاپي.
سڀڪو ڪتو پنهنجي در تي بهادر آهي.
سڀڪنهن روشنائي کي پاڇولو آهي.
سڀڪا روشنائي سي ناهي.
سڀ ماڻهوءَ ۾ عيب آهن.
رت پاڻيء کان گهاٽو آهي.
ڪي ڪجھ نه ڪرن ڪري اسين بُرائي ڪرڻ ٿا سکون.
ڪوئو ڪو ٻليءَ تي عاشق ٿي سهگندو؟
رڇ کي پهرين پڪڙي هٿ ڪر پوءِ اُنجي کل وڪڻ جي ڪر.
ڦڙي ڦُڙي ڪِرڻ ڪري پهڻ گسي وڃي ٿو.
رسم بيعقلن جي سونهن آهي.
ڪم ميوا آهن ۽ ڳالهيون پن آهن.
جيڪي اڄ ڪري سگهجي سو سڀاڻي تي نه رکجي.
هيرا هيرن کي ٿا وڍين.
اُئين ڪر جيئن ٻيا توسان ڪن.
خراب ڪاريگر پنهنجن اوزارن سان ٿو جهيڙو ڪري.
گنجو مٿو جلد ڪوُڙ جي وڃي ٿو.
انڌو آرسيء جي لاءِ تنهنجو شڪر گذار نه ٿيندو.
ٻلي بادشاھ تي نهاري سگهي ٿي.
لالچي ماڻهو چڱو ڪنهنجي لاءِ ناهي، پر منهنجي سڀکان خراب آهي.
سِرپيل گهنڊ ڪڏهن به چڱو نه وڄندو.
جنهن خوف جي اڳ خبر ٿي پوي سو اڌ ٽريل سمجهڻ گهرجي.
لفظن جو طوفان ۽ معنيٰ جو فقط هڪڙو ڦڙو.
گناھ کان هڪڙو ڀيرو نهڪر ڪرڻ ڄڻ به ڀيرا گناھ ڪرڻ آهي.
بيعقل ۽ سندس جو گهند وجهڻ بيعقل جي کلڻ کان چڱو آهي.
چڱو مثال نهايت عمدو وعط آهي.
ناموس کٽڻ کان جلد وڃائجي ٿي.
ڪوئي کي هاٿيء جيڏي پاڇي وجهڻ جو خيال نه ڪرڻ گهرجي.
خراب ڪم ڪيل ٻه ڀيرا ڪرڻ گهرجي.
طوفان کان پوءِ هوا ماٺي ٿي ٿئي.
جيڪي مٺو ٿا ڳالهائين سي سڀ دوست ناهن.
جيڪي چمڪي ٿو سو سون ناهي.
جيڪي ڪم خوشيء سان ٿا ڪجن سي سڀ سولا آهن.
جنهن ڪم جي پڇاڙي چڱي سو ڪم چڱو.