san la ano ngan han damo nga mga kahihirutan. Nasiring nga didto ha Alemania, wawalo katuig an pagtuon dida ha mga liburan han bungto han usa nga anak hin parauma; hino in maruruyag dihi ha aton pagkinarag bisan la katunga hito nga panahon kun waray bunga nga ginpupulsan? Nagpapakabasa, nagpapakasurat ngan nagpapakatanog hin haglaba nga bahin hin usa nga basahan, usahay bug-os nga basahan, waray pinananabutan matig-usa kapulong; ano in kaupayan nga nakukuha ha mga liburan han anak han aton mga parauma?
-Ngan ikaw, nga sayod ka han karat'an, kay ano nga waray ka paghunahuna hin katigayunan?
-Hay!-binmaton, masakit ipinipiling an ulo; nga ubos nga magturutdo, nga nag-uusaan, diri makakaakos pag-atubang han mga kahihirutan, han kadam'an nga mga pagburut'anan. An siyahan nga ginkikinahanglan asya an liburan, an balay, diri sugad yana nga aadto ako pagtututdo, tupad hiton kotse hiton padi, ha sirong han kombento. Didto an kabataan nga buot magbasa hin dagko nga tingog, kaiya nakakaaringasa han padi nga usahay danay lumusad naglililigsa, labi na kun tinutulos, ngan gin-guguliatan, usa hay ginpapakaaluhan, ako. Sugad hini, sayod ka, diri mahihimo an pagtutdo ngan pag-aram; an bata diri na nagtatahod han iya magturutdo kun makakita na nga ginpapasiparahan nga diri la nabaton pagpakita han iya katadungan. An magturutdo, basi pamatian, basi an iya kaladnganan diri pagruhadunaan kinahanglan nga may dungog, maupay nga ngaran, makatarag-ob, diri pinugngan ngan, tuguti ako nga mahanabi hin makasasakit nga talagudti nga nanhinabo. Naghunahuna ako hin pagpalakat hin bag-o nga mga paagi, gintinawaan la ako. Tungod han pagtalinguha ko pagpakaupay han karat'an nga iginsumat kona ha imo, nagtutdo ako hin kinatsila han kabataan tungod kay, labot nga iginsusugo han Pamunuan, nakasiring ako nga makakaupay han ngatanan. Say ko ginamit an masarusayon nga paagi, an paagi han mga asoy ug mga ngaran, waray ako gamit han mga lagdaan; naghunahuna ako pagtutdo han gramatika unina kun magpakasabot na han yinaknan. Kahagos hin mga pira kasimana, an mag-uruupay in ulo haros nagpapakasabot na ha akon ngan nagpapakatukod na hin tagpira nga yayaknon.
An magturutdo inmukoy ngan baga nagruhaduha; ka-
