Jump to content

Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/207

From Wikisource
This page has been validated.


197


Tumuod ada ha akon ngan hangalimot na iton padi han akon ha iya binuhat? Buligan ada ako nira hin huyayag ha ngaran han pagtutdo hini nga dapit naagaw han mga kombento han mga manggad hini nga tuna? Diri ba hira makahimo hin pakigsarusangkay la, hin pagpakabumubulig, bago balitaw ha luyo, ha kasisidman, say la ngahaw maangyan, magsusunikab han buhat ngan masamad ha imo talikuran, kay masarusayon han pangaway ha atubangan? Dida hiton imo mga sumat, ngatanan ini angay pamulaton!

Waray anay pakabaton an lagas. Namurubuot nadaliay ngan sumumpay:

— Kun asya ito in hanabo, kun an panalinguha mo may maulangan, say na ha imo makalipay an pagdumdom nga binuhat mo an ngatanan nga imo nahimo, ngan bisan ito la, may ada gihapon himurulsan: an pagbutang han siyahan nga bato, paglubong han siyahan nga binhi, kay unina kun luminaw, man gad pa may tumurok, man-gad pa may umudlot ha butnga han mga danita ngan say makatalwas han bug-os nga tulin dida han paghirun-og ngan unina mahimo nga gahi han mga anak han namatay nga parauma. Man gad pa ito say maginsusgaranan han iba nga tingali kun nagkakahahadlok la panag-una.

Gin-isip-isip ni Ibarra ini nga mga katadungan, ginbanabana niya an iya kamutangan ngan sinmabot nga adto nga lagas, dida han iya kamahinulupon, may ada katadungan.

— Nagmamatuod ako ha imo! —sinmiring hi Ibarra nga nakigkamot han lagas. — Diri kawang an paglaom ko hin maupay nga sagdon. Yana ngahaw kakadtuon ko ug pag-aasuyan ko an padi, nga ngada yana waray pa ha akon binuhat nga maraot ngan tingali man gud kun maupay ngan naabat ako nga diri gad man ada ngatanan sugad han nagraugdaog hadton akon amay. Labot pa, pakikihimangrawan ko hiya mahatungod hiton makaluluoy nga tuyaw nga babayi ngan han iya mga anak: natapod ako han Dios ug han mga tawo.

Nanamilit hiya dida han lagas ngan sumakay han iya kabayo ngan lumakat.

— Bantay kita! —namulong an hulupanon nga pilosopo han ginsisinunod niya hin kita an batan'on; —inawa ta kun unanhon pagpaguwa han Kapalaran hini nga komedya nga nagtikang didto ha panlubnganan.