Jump to content

Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/271

From Wikisource
This page has been validated.


261


taire: Nous n'avons jamais ete chez ces peuples que pour nous y enrichir et pour les calomnier. Namag-ukoy kita didto hito nga mga tawo basi la kita makatirok hin mga manggad ngan aton paglinibakon.

An mga empleados nagpakasiring nga hi S. E. namulong hin usa nga pataraw'an salit nagkatatawa, nanhikaruyag; an mga prayle nanubad kay waray panabot nga adto nga Voltaire (Volter) asya an Voltaire nga nakadamo na ni ra eskomulgara ngan huluga ha impyerno. Kundi hi P. Sibyla sinmabot, salit binmuot kay nakaisip nga an Alcalde nagpulong hin usa nga bahin nga nariwa han tuluuhan.

Didto han usa nga kiyusko nangangaon an kabataan, pinangunguluhan han ira magturutdo. Maaringasa hira hin duro, ngaran mga pilipinhon, kay kabatasanan nira an kamanga aluhanon ha pangaon, labi na ha atubangan hin iba nga tawo. May nagsasayop paggamit han kubyertos nga dayon sasawaya han kasapit; dida hini namamay-lantu gi: may nasiring nga an kutsara, may nasiring nga an tulbok, kun an sipol man, ngan tungod kay waray nira pinakakalabaw, nag-aaringasa hin duro, daw an balingkutay hin mga teologos.(3)

An mga kag-anak naggigipakirukinhat, naggigipasi- kusiko, naggigipaturutudlok ngan dida han ira mga hiyom inaabat an ira kamaglipayon.

—Ta! —nasiring in usa nga umanhon nga babayi ha usa nga tigurang nga lalaki nga nagbibinayo hin mam'on dida han iya dara nga kalikot;(9) —bisan diri maruyag iton akon asawa, inin akon Andoy magpapadi. Matuod nga kablas kami, mananalinguha kami hin pagpakabuhi ngan kun kinahanglan gud, magpapakilimos kami. May ada gad mahatag hin salapi basi la makagpadi in usa nga kablas. Diri ka han sumat ni Hermano Mateo, tawo nga diri nagbubuwa, nga hi Papa Sixto paratabog la anay hin kakarabwan didto ha Batangas? Ta, kitaa daw iton akon Andoy kun diri ba pagkit'on baga na hi San Vicente!

Ngan an maupay nga iroy rinarasahan pagkinita han iya anak(10) nga naninigduha pagkapot han iturulbok.

—Buligan unta sa Dios! -nagsiring an lagas nga nag- sisinamsam han gupa: —kun mag-Papa hi Andoy mapakadto kita ha Roma, he he! mailob pa daw ako paglakat. Ngan kun mamatay ako.. he he!

—Ayaw kabaraka, apoy! Hi Andoy diri hangangali-