Alejandria, Origenes ken San Ireneo, nalabit gapo ta inda naaringan
iti relijion ni Zarathustra, a kadagidi nga al-aldaw, nasantak pay
laeng ket adda a naisaknap iti amin ti Daya, ta no manen, intay
rnakabasa iti paninggar iti ayat ni Origenes kadagiti banbanag a
maipapan iti Daya. Ti kaadda ti Purgatorio paneknekan ni San
Ireneo iti panagyan ni jesukristo iti tallo nga aldatv iti uneg ti daga,
tallo nga aldaw a napurgatoryo, ket alaenna ti daytoy a sao a tunggal kararua rebbengna ti agyan sadiay inggana iti panagungar ti
lasag, nupay ti Hodie mecum eris in Paradiso,1 kasna la kasupadi:
Ni San Agustin adda met saona maipanggep iti Purgatoryo, ngem
no dina ipaneknek ti kaaddana, dina met kuna a saan a mabalin nga awan, ta pagarupenna a mabalin a maituloy iti sabali a biag
dagiti dusdusa a lak-amentay dituyen gapo kadagiti basbasol tayo.
—Sairo a San Agustin!—kinuna ni don Felipo;—di pay la rnapnek met kadagiti laklak-amen a rigrigat ditoy ket kayatna pay la nga inda maituloy!
—Ket kasta idi; addada dagiti mamati ket addada met saan. Nupay inannuguten ni San Gregorio iti De guibusdam levibus eulpis esse ante judicum purgatorius ignis credendus est} awan ti natinong inggana idi tawen a 1439, nalawlawag a pannao, kalpasan ti walo gasot a tawen, iso a panangituyang ti Konsilio sadi Florencia a maiparbeng nga adda apoy a manggugor kadagiti karkararua dagiti natnatay iti ayat ti Dios, ngem saan da pay a nasupapakan ti Nadiusan a Kinalinteg. Kamaudiananna, ti Konsilio sadi Tren to, babaen ni Pio IV idi tawen a 1563, iti pasetna a XXV, intuyangna ti kaadda ti Purgatorio iti pangngeddengna a mangrugi kadagitoy a sasao: Cum actholica ecclesia, Spiritu Sancto edocta etc., iso a pagkunaanna a dagiti panangikakaasi dagiti sibibiag, dagiti karkararagda, dagiti pananglimlimos ken dadduma pay nga ar-aramid a naimbag, isuda ti kabilgan a pangispal kadagiti karkararua, nupay ipangpangrunana ti misa. Dagiti protestante saanda a patien, nupay kasta, ket dagiti papadi ti Simbaan a griego kasta met a saan, ta sapulenda ti maysa a pangibatayan nga aggapo iti Biblia, ket kunada a ti keddeng a umawat iti gungguna wenno dusa, agturpos iti ipapatay, ket ti Quodcumque ligaberis in terra (ti inkay reppeten ditoy daga), saanna a kayat a sawen usque ad purgatorium (inggana idiay Purgatoryo), kdmpy; ngem iti day
--- (1) Ita nga aldao, addakanto kaniak iti paraiso. (2) Rebbeng a patien a gapu kadagiti nalag-an a basbasol, adda apuy a pakaguguran kasakbayan ti pannakaukom.
