nupay kasano a panagdawdawat ko. "Sika, lalaki ka" kinuna-
na kaniak --"rebbengmo a panunuten ti kasakbayan ken dagiti
an-annongmo. Rebbengmo nga adalen ti sirib ti biag, ti saan
a maited kenka ti Daga a nakayanakam, tapno addanto ipa-
aymo kenkuona kadagiti maudi nga al-aldaw. No agyanka la
iti arpad ko, iti babaen ti salinongko, iti daytoy a disso a napno
iti ado a lapped ti panunot, dikanto masursuro ti kumita iti
adayo; ket inton awanakon, kas kanto itay mula a kuna ni duma-
daniw a Baltazar a: "yan ti danom ti inna tinubuan, no di la
masibugan, manglaylay, iti pudot nga apagapaman ket magango,
matay a maminpinsan." Makitam? bumarukan ket agsangitka pay
lacng!" Sinugatnak toy a saó ket inpudnok kadakuada nga
ayatenka. Ni ama nagulimek, nagpanunot, inpatayna ti imada
iti abagak ket kinunada kaniak, a timek da iti namigerger:
"Pagarupem aya a siksika laeng ti makaammo nga agayat? ku- nam aya a dina ka ayaten toy amam ket dina rigaten ti maisina kenka? Itay nabiit napukawtay daydi inam: siak lumakayakon, ag- turungakon iti daytay tawen a pannakasapol iti saranay ken pangliwliwa dagiti agkakabanuag, ket, nupay kasta, awatek ti in- nak panagmaymaysa, ket diak ammo no masubliankanto pay a makita. Ngem rebbengko a panunuten dagiti banbanag a dad- dadakkel... Ti kasakbayan agwaknit kenka; kaniak agpu- niten; dagiti ay-ayat mo rumusrusingda, dagiti ay-ayat ko maid- iddepdan; ti apoy adda a bumurburek ita daram, ti lamiis sim- mamayen iti darak, ket nupay kasta, agsangitka, ket dika am- mo nga ipatli ti agdama iti maysa a bigat nga adda pagpaayan- na kenka ken iti ilim!" -Dagiti matmata ni ama namsekda iti lua, nagparintumengak kadagiti dapdapanda. inarakupko, dimmawatak iti pakawan, ket kinunak kadakuada a sisasaganaak nga agluas...
Ti saan a pannakaidna ni Ibarra pinasardengna ti panag- basana: daydi bumaro sibebessag ket agpagnapagna iti murdong ken murdong.
-¿Ania ti adda kenka? ¿ania ti makuam? -sinaludsod ni María Clara.
-Gapo kenka, nalipatak nga adda annongko, nalipatak a rebbengko ti mapan ita met laeng sadi ilik! Inton bigat, iso ti aldaw dagiti natnatay.