- 303
Kong ma-o kana, makada-ug silang duha, walay libog.
Kanang pagpakada-og sa duha dili makatugot si Martin Aristorenas, siya nga sukad sa iyang pagkabata didto siya sa modako sa bwangan ug kanunay niyang makita nga usa ka manok bihagon ug ang usa makabuno; magakabwang-bwang anha ra gayud sa tabla, apan dili gayud mahitabo nga ang duha makada-ug. Kawang lamang nga si D. Primitivo mosultig linatin, kay si Martin Arestorenas molingolingo gayud, ug kana gani ang lating ni D. Primitivo masayon kaayong sabton, kay nagasulti sa AN GALLUS TALISAINUS, ACUTO TARI ARMATUS, AN GALLUS BEATI PETRI BULIKUS SASABUNGUGS SIT ug uban pa, hangtud nga mapilit sa paggawi sa katarungan sa pagagawi-on sa kadaghanan aron sa pagpahilom.
Higala Martin maespidno ka, mahulog ka sa pagkaerehes. ¡CAVE NE CADAS! ¡DILI na ako makigsugal kanimo sa monte! Dili ka mo-ila sa pagkamakagagahum ni Bathala, ¡PECCATUM! MORTALE! Wala ka motu-o sa Santisima Trinidad: ¡tolo nga usa ra ug usa nga tutolo! ¡Pagbantay baya! ¡Nagapasabut ka nga dili ka makatu-o nga duha ka kinaiya, duha ka salabutan ug duha ka kabubot-on makahimo sa pabaton sa usa ka panumduman! ¡Pagbantay baya! ¡QUICUMQUE NON CREDERIT, ANATHEMA SIT!
Si Martin Aristorenas nahipus nga maluspad ug nagapangurog ug si insik Kiroga nga namati pag-ayo sa mga katarungan, sa dakung pagmahal midalit sa pilosopo ug usa ka maayong tabako ug sa usa ka tingog nga maparaygon, -nangutana:
¿Sigulo, himo kana kontalata sa bwangan kan Kilisto ha? Kon ako kana matay, kontalata ako, ha?
Sa laing pundok labaw pa ang paghisgot sa minatay; nanaglalis kong unsay maayong ipasinina. Si kapitan Tinong misulti nga maoy maayong ipasinina ang abito sa usa ka pransiskano, labi na kay may usa siya nga gitipigan, daan na kaayo, gisi ug pinilotan, matahum nga sinina, kay matud pa sa prayle nga iyang gilimsan ni-adtong abitoha, ilis sa katlo-an ug unom ka pisos, makaluwas sa minatay sa kalayo sa espidno ug nagsugilon, aron katuho-an ug pila ka sugilanon nga pinupo sa mga basahon nga ginapanghatag sa mga kura. Bisan si kapi-
