322
Sukad sa iyang pagkasakit, ang nawong sa maghihiyas midugag kagahi ug kapaok, nanglawom pag-ayo ang kunot sa tiliwa sa duha niya ka mga kilay. Ingon" sa nabako siya ug diyutay; ang iyang ulo wala na patuyhara, hinuon nagduko na. Labi han da kaayo ang paghitiurok niya sa iyang pagpanghunahuna ug wala na gani makadungog nga diha bay nagtawag sa gang haan. Ang mga tuktok sa ganghaan ginasubli. Si Simoun nakurat:
— Day on! — miingon.
Ang nagtuktok maoy diay si Basilio, apan pagkadako ang pagkabalhin! Kon dako ang pagkabalhin ni Simoun sulod sa duha ka bulan, ang sa batan-ong tinun-an gayud makapakugang. Ang iyang mga aping namiyahok, nagakakusnot ang sinina, namalpag ang buhok. Nawagtang na kadtong mga matam-is nga kamingaw sa iyang mga mata; kanila nagakidlap usa ka kalayo nga madulom; maingon ta nga siya namatay na ug ang iyang minatay nabanhaw nga nalisang sa iyang nakita didto sa laing kalibutan. Kon dili ang sala ang iyang anino nga malaksot nagalukop sa tanan niyang panagway. Hangtod si Simoun nahakugang ug gibatig kalooy sa alaot.
Si Basilio, sa way pupanghatag katahuran, mihinay pagdool ug sa tingog nga nakapakurog sa maghihiyas, nagkanayon:
— Ginoo Simoun, ako nahimong mangil-ad nga anak ug mangil-ad nga igsoon; nalimot ako sa pagbuno sa akong igsoon ug sa mga pag-antos sa akong inahan ug si Bathala nagdagmal kanako niini! Karon way nay nahibilin kanako kon dili ang tinguha da sa pag-uli sa dautan aron pagpabayad sa dautan nga akong nadawat, sa sala bayad sa gihimo kanakong sala, sa pagpugos pagdagmal balos sa pagpugos sa pagdaogdaog nga gihimo kanako!
Si Simoun naminaw sa labihan kahilom.
— May upat na ka bulan karon, — mipadayon si Basilio, — gisultihan mo ako sa imong buot buhaton, nagdumili ako pagsalmot, ug mangil-ad ang akong nahimo; ikaw may katarungan. Hapit na matulo ka bulag tunga ang kagubot diriyot na gayod mobuto, wala gihapon ako mosalmot kaniya ug ang hikay napakyas. Bayad sa akong nahimo gibilanggo hinoon ako ug ang akong paghigawas ikaw mao ang akong nautangan. Ikaw maoy may katarungan ug karon nia mianhi ako
