328
hon kon ato siyang buboan ug dugo, ug ang mga gingharian labing magmalig-on kon ang ilang pamunoan adto ipasukad sa mga kalapasan ug sa mga minatay, wala na kanila ang pagukon-ukon, wala na ang pagduhaduha! Unsa ba ang kasakit sa kamatayon? Ang hasmag sa pagbati sa daklit lamang, tingali makapalibog, tingali makapahimuot ingon sa pag-aagian gikan sa alimungaw ngadto sa damgo...Unsa may laglagon? Usa ka kangil-ad, ang pag-antos, mga balili nga mga malabong! Kanganlan mo kanag pagguba? Ako kanang pagnganlag pagtukod, paghimo, pagtil-og, pagbuhi...
Kanang mga dugong pangatarungan, pinamulong sa da-, kung pagtoo ug kalinaw, nakapalipong sa batan-on nga ang iyang salabutan naluya sa kapin sa tulo ka bulan niyang pagkabilanggo ug binutaan sa kahinam sa panimalos, wala makahimo pag-usisa sa giladmon sa kaayohan sa mga butang. Inay motubag siya nga ang tawong labing ngil-ad kun dili mapangahason kanunayng labaw ug diyutay kay sa tanom, tungod kay siya aduna may usa ka kalag ug usa ka salabutan nga, bisan unsa pa ka hugaw kun kangil-ad sa iyang kahimtang, mahimo pa pagtubos; inay unta siya motubag nga ang tawo walay katungod sa paggawi sa bisan kinsang kinabuhi aron pagapahimuslan kang bisan kinsa, ug nga ang katungod sa kinabuhi anaa sa tanang tawo igo sa katungod sa kagawasan ug sa kahayag; inay siya motubag nga kon maoy pagpatuyang sa mga kagamhanan pagsilot sa mga makasasala sa mga kalapa-; san kun mga kasal-anan, nga ilang hiaguman tungod sa ilang pagkayamhangan kun sa pagkahungog, unsa na man kaha ang mahitabo sa usa ka tawo, bisan unsa ka dako ug pagkaalaot, nga modagmal sa kabos nga lungsod sa sayop sa ilang pamunoan ug sa ilang katigulangan, inay moingon nga si Bathala da ang makahimo pagtintal sa maong mga paagi, nga si Bathala mao day makahimo paglaglag kay makahimo man pagmugna, si Bathala nga anaa kaniya ang pagbalos, ang kagihapunon ug ang umaabot aron pagmatood sa iyang nga nahimo ug ang tawo dili gayod makahimo! inay niini untang mga panghunahunaa, si Basilio misupak tungod lamang sa usa walay hinungdan niyang paniid:
— Unsay ipamulong sa kalibutan, sa pagtan-aw niining daghan nga kamatay?
