- 357
unang hikit-an sa dalan ug pagadagmalan sa usa ka pagdagmal nga dili ikaasoy. Sa iyang kamahinungdanon, ang kagamhanan nagpasibantog sa iyang kakusganon sa atubangan sa mga tawong gihunahuna niya nga angayng katahapan, aron nga, gumikan sa iyang kabangis, ang mga lungsod dili makaila sa iyang kahuyang, sa kahadlok nga maoy nagapugos pagpahimo nianang mga paagiha.
Usa ka talay niining mga alaot nga gikatahapan, mga unom kun pito ka mga tawo, hiniktan sa numero otso kun gibinaklid nga nanag-abot ang mga siko, ug gipanghugpong ingon sa bulig sa saging, nagalakat sa usa niana ka udto sa usa ka dalan nga namasbas sa usa ka bukid, sinunod sa napu’.o kun napulogduha ka mga sundalo nga nanagdalag mga pusil. Gumikan sa labihang kainit, ang mga bayoneta nanagpangidlap, ang mga kanyon sa pusil nanginit, ug ang mga dahon sa gabon nila sa ilang mga kapasete, halos gani makasagang sa kainit sa makapasong Adlaw sa Mayo.
Dili makalihok ang mga bukton ug dinikit ang usag-usa aron pagdaginot sa pisi, ang mga binilanggo nanglakaw halos ang tanan walay mga pandong ug nanagtiniil lamang: Ang labing maayo kanilang pagkabutang, nanagpurong sa ilang ulo. Nanaghagal, walay mga nahot, puno sa abog nga nahisagol sa ilang mga singot, gibati nila nga nahilis sa kainit ang ilang mga bagulbagol, ingon sila ug nakakitag aninipot sa kapunawan ug mga lama nga mapula sa hangin. Ang labihan kakapoy ug kalaay maoy nahipatik sa ilang nawong; ang pagkawala nay gipaabot, ang kaligotgot, usa ka pagbating dili ikag-asoy, tinan-awan sa himalatyon nga nagpanghimaraot, sa usa ka tawo nga nayugot sa kinabuhi, sa iyang kaugalingon, nga nanghimaraot batok kang Bathala... Ang labing makasukol sa kakapoy nagpaduko lamang sa ulo, namag-id sa ilang nawong sa mga mahugawng bukobuko sa nanag-una kanila aron kapahiran ang singot nga nakapapiyong sa ilang mga mata; daghan ang nanagtaki-ang. Kon ang usa, inigkapukan, makabalda sa ilang paglakat, madungog dayon ang usa ka pakaulaw ug gilayon usa ka sundalo moduol magawarawara ug usa ka sanga nga linaksi sa usa ka kahoy, ug pagapugson pagpabangon ang napukan ug paw-on taman sa ginhawa. Ang pisi nga gihigot kanila nahalugway kay nagaguyod man sa napukan nga nagakaligid sa abog ug nagatiyabaw nga nangandoy sa kamatayon;
