Mga Layenda
27.
isugilon unta, ang uban pinaagi sa tiaw-tiaw ug ang uban usab tungud kay buut gayud masayud niadtong leyendaha. “clerigo,” dala ang paningog ug sinultihan nga matiawon usab sumala sa gipangayo sa pipila niadtong nanagpamati kaniya sama sa usa ka “aya” nga maga-asoy ug usa ka sugilon sa mga bata, miingon:
— Dan maoy usa ka tinon-an nga misaad nga mangasawa sa usa ka dalaga nga iyang katagilungsod ug unya hikalimtan na lamang intawon niya sa lahus. Ang dalaga, sa dakung pagtamod sa saad, nagahulat kaniya sa daghang katuigan; milabay ang iyang pagkabatan-on, nahimo siyang hamtong ug usa ka adlaw niana nakabalita siya nga ang iyang karaang hinigugma nahimo nang arsobispo sa Manila. Nagtakuban siya sa pagka-lalaki, mianhi siya, didto agi sa “el Cabo” ug miatubang sa arsobispo aron pagpaningil kaniya sa iyang saad. Ang iyang gipangayo maoy usa ka butang dili gayud mahimo, ug gipabuhat sa arso bispo ang langob nga dagway inyong nakita nga giparil ug gidayandayanan ang iyang ganghaan ug mga bagon nga gipakagot. Ang dalaga didto mopuyo ug mamatay niadtong langoba, ug ginasugid nga labihan ka tambok ni donya Jeronima nga kon mosulod siya sa langob, kinahanglan motalikid gayud. Ang kabantog sa iyang pagka-inkantohanon nagagikan sa iyang batasan sa pagtambog sa suba sa “vajilla” nga salapi nga iyang pagagamiton sa iyang mga kombira nga pagadugokan sa daghang mga ginoo. Sa ilalum sa tubig adunay usa ka sikop nga gihikyad ug adto didto mahulog ang mga pinggan ug uban pang mga ginamiton nga panghugasan sa ingon mining paagiha. Wala pa karon ing kaluhaan ka tuig, ang tubig sa suba nagadaligdig duol gayud sa ganghaan sa maong langob, sama usab nga hikalimtan na sa hinay-hinay ang handumanan niadtong babayhana. — Maanindot nga leyendaha kana! — matud pa ni Ben Zayb. — Mosulat ako ug usa ka “articulo” bahin niana. Maoy usa ka “leyenda” nga makapahinuklog!
Si donya Victorina nakahunahuna pagpuyo ug usa ka langob ug ipahayag na unta kana niya, ugaling kay giilogan siya pagsulti ni Simoun: — Unsay pulong mo niana, P. Salvi? — nangutana siya sa paring pransiskano nga naghinoktok: — dili ba labing maayo unta kadto nga inay hatagan sa arsobispo ug usa ka langob kad-
